Kontent qismiga oʻtish

Milliy Olimpiya qoʻmitasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Milliy Olimpiada qoʻmitasidan yoʻnaltirildi)

Milliy Olimpiya qoʻmitasi (MOQ) – butunjahon olimpiya harakatining milliy tarkibiy qismi. Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi nazorati ostida mamlakat sportchilarining Olimpiada oʻyinlaridagi ishtirokini tashkil etish uchun javobgar. Shuningdek, Milliy olimpiya qoʻmitalari oʻz mamlakatlaridagi shaharlarni boʻlajak Olimpiada oʻyinlariga nomzod shahar sifatida koʻrsatishlari mumkin. Bundan tashqari, oʻz geografik hududlari doirasida sportchilar faoliyatini rivojlantirish hamda milliy darajada murabbiylar va rasmiy vakillarni tayyorlash uchun ham yordam beradi.

Milliy Olimpiya qoʻmitalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2023-yil holatiga koʻra, jami 206 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari mavjud[1]. Bularga Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo 193 davlatning har biri, 1 ta BMT Bosh Assambleyasi kuzatuvchi davlati (Falastin[2]), BMT tomonidan tan olinmagan 2 ta davlat (Kosovo[3] va Tayvan[4]) va Yangi Zelandiya kiradi (Kuk orollari[5]).

Shuningdek, Milliy Olimpiya qoʻmitalari tan olingan 9 ta qaram hududlar ham mavjud. Ular Amerika Qoʻshma Shtatlarning 4 ta hududi (Amerika Samoasi[6], Guam[7], Puerto-Riko[8] va Amerikaning Virgin orollari[9], Britaniyaning 3 ta xorijdagi hududi (Bermuda[10], Britaniyaning Virgin orollari[11] va Kayman orollari[12]), Niderlandiya Qirolligining (Aruba[13]) va Xitoyning 1 ta maxsus maʼmuriy hududi (Hong Kong[14]).

1996-yilga qadar qaram hududlarni yoki taʼsischi mamlakatlarni XOQ tarkibidagi alohida davlatlar sifatida tan olish qoidalari Birlashgan Millatlar Tashkilotidagi kabi qatʼiy emas edi. Bu esa ushbu hududlarga oʻzlarining suveren davlatlaridan alohida jamoalarni maydonga tushirishga imkon berdi. 1996-yilda Olimpiya xartiyasiga kiritilgan tuzatishdan soʻng, MOQ faqatgina oʻzi tegishli boʻlgan mamlakat xalqaro hamjamiyat tomonidan mustaqil davlat sifatida tan olinganidan keyingina XOQ tarkibiga kiritilishi belgilab qoʻyildi[15]. Yangi qabul qilingan ushbu qoidaning bundan oldingisiga taʼsiri boʻlmaganligi sababli oʻzgarishdan oldin tan olingan qaram hududlar va taʼsis mamlakatlar Olimpiada oʻyinlariga alohida jamoalarni joʻnatishda davom etishlari mumkin[15]. Farer orollari[16] va Makao[17] esa Olimpiadaga oʻz Paralimpiya terma jamoalarini yuboradi.

Ushbu qoidalar asosida kelajakdagi Olimpiada oʻyinlarida ishtirok etish huquqiga ega boʻlgan yagona davlat Vatikan boʻlib, u BMTning kuzatuvchi davlatlaridan biridir. Garchi ushbu maʼlumot aniq boʻlmasa-da[18], Yangi Zelandiya bilan erkin assotsiatsiyalashgan Niue davlati ham oʻz tashqi aloqalarini olib boradi hamda BMTning ixtisoslashgan agentliklari va shartnomalarida mustaqil ravishda ishtirok etishi huquqiga ega deb hisoblaniladi[19]. Hozirgi vaqtda qolgan barcha tan olinmagan va qisman tan olingan davlatlar XOQga aʼzo boʻlish huquqiga ega emas, chunki ular Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo mamlakatlarning aksariyati tomonidan tan olinmaydi[20]. Kyurasao, Farer orollari, Gibraltar, Grenlandiya, Makao, Yangi Kaledoniya va Taiti kabi tarkibiy davlatlar va qaram hududlar ham endilikda BMT davlatlari tomonidan tan olinmaydi, shuning uchun ushbu hududlardan kelgan sportchilar Olimpiadada faqatgina oʻzlari tarkibiga kiritilgan davlat milliy terma jamoalari hisobidan oʻyinlarda ishtirok etishlari mumkin. Bu qoida maqomi oʻzgargan hududlarga ham taalluqlidir. Niderlandiyaning Antil orollari Olimpiya qoʻmitasi 2010-yilda oʻz faoliyatini toʻxtatganligi sababli XOQning 2011-yil iyul oyida boʻlib oʻtgan 123-sessiyasida tarqatib yuborilgan[21][22].

Millatlar hamdoʻstligiga kiruvchi mamlakatlar va hududlarning Milliy Olimpiya qoʻmitalari, odatda, Hamdoʻstlik oʻyinlari assotsiatsiyasining aʼzolari hisoblanadi, ammo bu qoida Buyuk Britaniyaning taʼsis mamlakatlariga (Angliya, Shotlandiya, Uels va Shimoliy Irlandiya), shuningdek, hamdoʻstlik va Olimpiya sporti uchun alohida tashkilotlarni yuritadigan Kanada yoki Avstraliya uchun ham taalluqli emas. Millatlar hamdoʻstligining boshqa aʼzolari uchun ularning MOQlari Hamdoʻstlik oʻyinlarida oʻz milliy jamoalarini tashkil etish va nazorat qilish uchun javobgardir[23][24].

Roʻyxatga olingan Milliy Olimpiya qoʻmitalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quyida joriy MOQlar roʻyxati keltirilgan:

  • Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi tomonidan tan olingan 206 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari va Milliy Olimpiya qoʻmitalari assotsiatsiyasi (ANOC) aʼzolari.
  • 7 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari oʻzlarining qitʼa Olimpiya assotsiatsiyalari tomonidan tan olingan, ammo Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi tomonidan tan olinmagan.

ANOC aʼzolari Olimpiada oʻyinlarida ishtirok etish huquqiga ega. Qitʼa Olimpiya assotsiatsiyasiga aʼzo boʻlgan, ammo ANOC aʼzosi boʻlmagan baʼzi Milliy Olimpiya qoʻmitalari qitʼa miqyosidagi va submintaqaviy darajadagi turnirlarda qatnashadi. Biroq bu qoʻmitalar Olimpiya oʻyinlarida ishtirok etishlari mumkin emas.

Jami 5 ta qitʼa Olimpiya assotsiatsiyalari mavjud:

Yozgi va Qishki Olimpiada oʻyinlari XOQ tomonidan tan olingan barcha MOQlar ishtirok etishi mumkin boʻlgan musobaqalar sifatida aynan XOQning oʻzi tomonidan boshqariladi. Har bir qitʼa oʻz aʼzolari uchun chempionatlar oʻtkazadi:

Garchi oʻz-oʻzlari bilan kontinetal ittifoq boʻlmasa-da, Arab Milliy Olimpiya qoʻmitalari ittifoqi (UANOC) va Oʻrta yer dengizi oʻyinlari xalqaro qoʻmitalari (CIJM) qitʼa ittifoqlari boʻlmasa-da, arab tilida soʻzlashuvchi davlatlar va Oʻrta yer dengizi mamlakatlari oʻrtasida koʻplab sport musobaqalarini tashkil qilinadi. UANOCni tashkil etuvchi 22 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari, CIJMga kiruvchi 26 ta qoʻmitalarning barchasi ANOCA, EOC yoki OCA aʼzolari boʻlib, ular oʻz sportchilarini Afrika, Yevropa yoki Osiyo oʻyinlariga yuborish huquqiga ega. UANOC va CIJM Milliy Olimpiya qoʻmitalari quyidagi roʻyxatda qayd etilgan.

Afrika (ANOCA)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi UANOC aʼzosi.

2: Milliy Olimpiya qoʻmitasi CIJM aʼzosi.

3: Milliy Olimpiya qoʻmitasi, shuningdek, Milliy Hamdoʻstlik oʻyinlari assotsiatsiyasi hamdir.

Amerika (Pan-Amerika sport tashkilotlari)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi, shuningdek, Hamdoʻstlik oʻyinlari federatsiyasi aʼzosi.

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi UANOC aʼzosi.

2: Milliy Olimpiya qoʻmitasi OCA aʼzosi, ammo ANOC aʼzosi emas.

3: XOQ, ANOC va OCA tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom Xitoy Respublikasi (Tayvan bayrogʻi Tayvan).

4: Milliy Olimpiya qoʻmitasi CIJM aʼzosi.

5: Milliy Olimpiya qoʻmitasi, shuningdek, Hamdoʻstlik oʻyinlari milliy assotsiatsiyasi.

Yevropa (EOC)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1: Isroil OCA aʼzosi boʻlgan, ammo 1952-yildan 1981-yilgacha tashkilotdan chiqarib yuborilgan. 1994-yilda EOKga qoʻshilgan.

2: Milliy Olimpiya qoʻmitasi CIJM aʼzosi.

3: Milliy Olimpiya qoʻmitasi, shuningdek, Hamdoʻstlik oʻyinlari milliy assotsiatsiyasi.

4: Milliy olimpiya qoʻmitasi XOQ tomonidan toʻxtatilgan[27].

Okeaniya (ONOC)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vanuatu Vanuatu

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi ONOCning assotsiatsiyalangan aʼzosi, ammo ANOC aʼzosi emas.

MOQ barcha beshta qitʼa assotsiatsiyasiga boʻlingan Milliy Olimpiya qoʻmitalari assotsiatsiyasining (ANOC) aʼzolaridir:

Qitʼa Assotsiatsiya MOQlar Eng qadimgi MOQ Eng yangi MOQ
Afrika Milliy Olimpiya qoʻmitalari assotsiatsiyasi 54 MisrMisr (1910) Janubiy SudanJanubiy Sudan (2015)
Pan-Amerika sport tashkiloti 41 Qoʻshma ShtatlarAmerika Qoʻshma Shtatlari (1894) Dominika Dominika (1993)

Saint Kitts va NevisSent-Kitts va Nevis (1993)

Sent LusiyaSent-Lyusiya (1993)

Osiyo Olimpiya Kengashi 44[28] YaponiyaYaponiya (1912) Sharqiy Timor Sharqiy Timor (2003)
Yevropa Olimpiya qoʻmitalari 50 FransiyaFransiya (1894) KosovoKosovo (2014)
Okeaniya Milliy Olimpiya qoʻmitalari 17 AvstraliyaAvstraliya (1895) TuvaluTuvalu (2007)

Tan olinmagan Milliy olimpiya qoʻmitalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Farer orollari va Makao Milliy Paralimpiya qoʻmitalari sifatida tan olingan va Paralimpiya oʻyinlarida ishtirok etish huquqiga ega. Biroq hech bir hududning Milliy Olimpiya qoʻmitasi XOQ tomonidan tan olinmagan, shuning uchun ular Olimpiadada qatnasha olmaydi[29]. Makao Osiyo Olimpiya Kengashi tomonidan tan olingan va Osiyo oʻyinlarida ishtirok etadi.

Olimpiya qoʻmitalari tan olinmagan boshqa mavjud mamlakatlar va mintaqalarga Kataloniya[30], Gibraltar[31], Fransiya Polineziyasi, Niue[32], Yangi Kaledoniya[33], Kyurasao[34][35][36], Gvadelupa[34][36], Fransuz Gvianasi[34][36], Martinika[34][36], Sint Marten[34], Shimoliy Mariana orollari, Anguilla[36], Montserrat[36], Terks va Kaykos orollari[36][34], Dnestrboʻyi Moldova Respublikasi, Kurdiston[37][38], Shimoliy Kipr[39], Somaliland[40], Abxaziya[41] va tubjoy amerikaliklar[42][43] kiradi.

2014-yilda Janubiy Osetiya Milliy Olimpiya qoʻmitasini tashkil etish niyatida ekani maʼlum qilingan[44].

Olimpiya sporti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tashkilot nomi Sport XOQ aʼzosi boʻlmagan tashkilotlar jahon darajasidagi aʼzo tashkilot hisoblanadi XOQ aʼzosi boʻlmagan faqat qitʼa darajasidagi aʼzo hisoblanadi Buyuk Britaniya misolida
FIFA Futbol Angilya Anguilla, Montserrat Montserrat, Terks va Kaykos orollari Terks va va Kaykos orollari, Kyurasao Kyurasao, Makao Macao, Farer orollari Farer orollari, Gibraltar Gibraltar, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari, Sint Maarten Sint Maarten, Gvadelupa Gvadelupe,  Martinika, Fransiya Gvianasi Fransiya Gvianasi, Bonayre Bonayre, Reyunion bayrogʻi Reyunon (faqatgina klub musobaqalari), Zanjibar Zanzibar (faqatgina klub va CECAFA musobaqalari)[45][46][47]) Angliya Angliya,

Shotlandiya Shotlandiya,

Uels Uels,

 Shimoliy Irlandiya

FINA Suzish AngilyaAnguilla, Kyurasao Kyurasao, Sint Maarten Sint Maarten, Makao Macao, Farer orollari Farer orollari, Gibraltar Gibraltar, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari Buyuk Britaniya
IAAF Yengil atletika Fransuz Polineziyasi Tahiti, Norfolk Oroli bayrogʻi Norfolk oroli, Gibraltar Gibraltar, Makao Macao, Angilya Anguilla, Montserrat Montserrat, Terks va Kaykos orollari Terks va va Kaykos orollari Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Uollis va Futuna Uollis va Futuna, Niue Niue, Martinika Martinika, Gvadelupa Gvadelupe, Fransiya Gvianasi Fransiya Gvianasi, Sint Maarten Sint Maarten, Kyurasao Kyurasao Buyuk Britaniya
WAF Kamondan otish Fransuz Polineziyasi Tahiti, Norfolk Oroli bayrogʻi Norfolk oroli, Folklend orollari Folklend orollari, Makao Macao, Farer orollari Farer orollari Buyuk Britaniya
BWF Badminton Kyurasao Kyurasao, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Gibraltar Gibraltar, Grenlandiya Greenland, Folklend orollari Folklend orollari, Makao Macao, Farer orollari Farer orollari, Muqaddas Yelena oroli Muqaddas Yelena oroli, Norfolk Oroli bayrogʻi Norfolk oroli, Men oroli Men oroli, Reyunion bayrogʻi Reyunon , Fransiya Gvianasi Fransiya Gvianasi, Gvadelupa Gvadelupe, Martinika Martinika, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari, Uollis va Futuna Uollis va Futuna Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
FIBA Basketbol Montserrat Montserrat, Terks va Kaykos orollari Terks va va Kaykos orollari, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Norfolk Oroli bayrogʻi Norfolk oroli, Makao Macao, Gibraltar Gibraltar Buyuk Britaniya
AIBA Havaskor boks AngilyaAnguilla, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Sint Maarten Sint Maarten, Kyurasao Kyurasao, Makao Macao, Gibraltar Gibraltar Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
ICF Kanoeda eshkak eshish Sint MaartenSint Maarten, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Makao Macao Buyuk Britaniya
ICU Velosport Sint MaartenSint Maarten, Kyurasao Kyurasao, Makao Macao, Vatikan shahri bayrogʻi Vatikan Buyuk Britaniya
WDSF Raqs sporti Makao Macao Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
FEI Ot sporti Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
IFSC Toqqa chiqish sporti Makao Macao Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya Buyuk Britaniya
FIE Qilichbozlik Makao Macao Buyuk Britaniya
IGF Golf Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
FIG Gimnastika Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
IHF Gandbol Farer orollari Farer orollari, Grenlandiya Greenland, Fransiya Gvianasi Fransiya Gvineyasi, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari, Gvadelupa Gvadelupe, Martinika Martinika, Makao Macao Buyuk Britaniya, biroq Angliya Angliya va Shotlandiya Shotlandiya birlashgan aʼzolar
FIH Chim ustida xokkey Makao Macao, Gibraltar Gibraltar Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya,

Uels Uels; ammo Buyuk Britaniya uning aʼzosi

IJF Dzyudo Makao Macao, Niue Niue, Norfolk Oroli bayrogʻi Norfolk oroli, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Martinika Martinika, Gvadelupa Gvadelupe, Reyunion bayrogʻi Reyunon , Farer orollari Farer orollari, Kyurasao Kyurasao Buyuk Britaniya
UIPM Zamonaviy beshkurash Buyuk Britaniya
Xalqaro eshkak eshish federasiyasi Akademik eshkak eshish Gibraltar Gibraltar Buyuk Britaniya
Xalqaro regbi kengashi Regbi Niue Niue Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Fransuz PolineziyasiTahiti, Uollis va Futuna Uollis va Futuna, Makao Macao, Martinika Martinika, Gvadelupa Gvadelupe, Fransiya Gvianasi Fransiya Gvineyasi, Kyurasao Kyurasao, Reyunion bayrogʻi Reyunon , Mayotte Mayotta Angliya Angliya,

Shotlandiya Shotlandiya,

Uels Uels

WS Yelkanli kema sporti Fransuz Polineziyasi Tahiti, Niderlandiya Antill orollari Niderlandiyaning Antil orollari Buyuk Britaniya
ISSF Oʻq otish Farer orollari Farer orollari, Makao Macao Buyuk Britaniya
ISA Syorfing Gavayi Qirolligi bayrogʻi Gavai, Fransuz Polineziyasi Tahiti Angliya Angliya,

Shotlandiya Shotlandiya,

Uels Uels

ITTF Stol tennisi Jersey Jersey, Guernsey Guernsey, Gibraltar Gibraltar, Grenlandiya Greenland,Farer orollari Fare orollari, Makao Macao, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Folklend orollari Folklend orollari, Sint Maarten Sint Maarten, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Niue Niue, Tokelau Tokelau, Uollis va Futuna Uollis va Futuna Angliya Angliya,

Shotlandiya Shotlandiya,

Uels Uels

WT Taekvondo Men oroli Men oroli, Makao Macao, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Martinika Martinika, Gvadelupa Gvadelupe, Vatikan shahri bayrogʻi Vatikan Buyuk Britaniya
ITF Tennis Fransuz Polineziyasi Tahiti, Kyurasao Kyurasao, Makao Macao, Angilya Anguilla, Bonayre Bonaire, Norfolk Oroli bayrogʻi Norfolk oroli, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari Sint Maarten Sint Maarten, Martinika Martinika, Gvadelupa Gvadelupe, Fransiya Gvianasi Fransiya Gvineyasi Buyuk Britaniya
ITU Uchkurash Gibraltar Gibraltar, Makao Macao, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari Buyuk Britaniya
FIVB Voleybol Makao Macao, Gibraltar Gibraltar, Grenlandiya Greenland, Farer orollari Farer orollari, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari, Martinika Martinika, Gvadelupa Gvadelupe, Fransiya Gvianasi Fransiya Gvineyasi, Bonayre Bonayre, Saba Saba, Sint-Estatius Sint Eustatius, Sint Maarten Sint Maarten, Muqaddas Martin Saint-Martin, Kyurasao Kyurasao Angliya Angliya,

Shotlandiya Shotlandiya,

Uels Uels

IWF Ogʻir atletika Zanjibar Zanzibar, Niue Niue, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Uollis va Futuna Uollis va Futuna, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari, Terks va Kaykos orollari Terks and Kaykos orollari, Kyurasao Kyurasao Birlashgan Qirollik Buyuk Britaniya, Shimoliy Irlandiya Shimoliy Irlandiya, Shotlandiya Shotlandiya,

Uels Uels

UWW Havaskor kurash Tokelau Tokelau, Niue Niue, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana orollari Shimoliy Mariana orollari, Terks va Kaykos orollari Terks and Kaykos orollari, Kyurasao Kyurasao Buyuk Britaniya
IBSF Bobsley vaSkeleton Buyuk Britaniya
IBU Biatlon Grenlandiya Greenland Buyuk Britaniya

XOQ tan olgan xalqaro sport federatsiyalari assotsiatsiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Name of organization Sport Non-IOC member is member in world level Non-IOC member is only member in continental level Case of Great Britain
WPA Pool (bilyard) Northern Cyprus SHimoliy Kipr,
Bonayre Bonayre, Kyurasao Kyurasao, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Makao Macao
Buyuk Britaniya
IBSF Snuker va Inglizcha bilyard (havaskor) Men oroli Men oroli Hech qaysi
UMB Karam bilyard Northern Cyprus Shimoliy Kipr, Men oroli Men oroli, Kyurasao Kyurasao Hech qaysi
TWIF Arqon tortish oʻyini Guernsey Normandiya orollari, Basklar mamlakati Basque davlati, Makao Macao Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels,
Shimoliy Irlandiya Shimoliy Irlandiya
IWUF Wushu Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Makao Macao Buyuk Britaniya
CMAS Suv osti sporti Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Shimoliy Marina orollari Buyuk Britaniya
WSF Skoush Guernsey Guernsey, Jersey Jersey, Men oroli Men oroli, Gibraltar Gibraltar, Makao Macao, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Norfolk Oroli bayrogʻi Norfolk oroli Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
UIM Motorli qayiqda suzish Makao Macao Buyuk Britaniya
FIP Polo Angliya Angliya
IOF Moʻljal olish sporti Makao Macao Buyuk Britaniya
ILS Hayotni saqlab qolish sporti Makao Macao, Farer orollari Farer orollari Buyuk Britaniya
WS Rolikli konkida uchish Makao Macao Buyuk Britaniya
IFMA Muaytay Makao Macao, Fransuz Polineziyasi Tahiti Buyuk Britaniya
WL Lakros Kataloniya Kataloniya, Kyurasao Kyurasao, Makao Macao, Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
IFF Florbol Makao Macao Buyuk Britaniya
WFDF Disk uloqtirish Makao Macao Buyuk Britaniya
IBF Bouling Kataloniya Kataloniya, Makao Macao, Jersey Jersey, Gibraltar Gibraltar, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari , Kyurasao Kyurasao Birlashgan Qirollik Buyuk Britaniya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels, Shimoliy Irlandiya Shimoliy Irlandiya
WKF Karate Makao Macao, Martinika Martinika, Yangi Kaledoniya Yangi Kaledoniya, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Uollis va Futuna Uollis va Futuna, Kyurasao Kyurasao Buyuk Britaniya toʻliq aʼzo, lekin Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels, Shimoliy Irlandiya Shimoliy Irlandiya kabi alohida ishtirok etadi
WBF Contract bridge Farer orollari Farer orollari, Makao Macao, Reyunion bayrogʻi Reyunon , Martinika Martinika, Gvadelupa Gvadelupe Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
IFI ice stock sport Buyuk Britaniya
IWWF (3-Event Waterskiing), Wakeboard, Barefoot, Show Skiing, Cable Wakeboard, Cableski, Ski Racing, and Disabled Skiing Buyuk Britaniya
WAKO Kikboksing Makao Macao Buyuk Britaniya
FIM Motopoyga Makao Macao Buyuk Britaniya
FIDE Shaxmat Farer orollari Farer orollari, Makao Macao, Kyurasao Niderlandiyaning Antil orollari, Guernsey Guernsey, Jersey Jersey, Men oroli Men oroli Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya, Uels Uels
IRF Raketbol Kataloniya Kataloniya, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Angliya Angliya
FIAS Sambo Buyuk Britaniya
ISMF Changʻida alpinizm Buyuk Britaniya
UIAA Tirmashib chiqish and alpinizm Buyuk Britaniya
ISF Sumo Buyuk Britaniya
ICC Kriket Men oroli Men oroli, Jersey Jersey, Guernsey Guernsey, Gibraltar Gibraltar, Muqaddas Yelena oroli Muqaddas Yelena oroli, Farer orollari Farer orollari, Terks va Kaykos orollari Terks va Kaykos orollari, Folklend orollari Folklend orollari Angilya Anguilla, Montserrat Montserrat, Sint Maarten Sint Maarten Angliya Angliya, Shotlandiya Shotlandiya
  1. „National Olympic Committees“. International Olympic Committee.
  2. „Palestine“. International Olympic Committee.
  3. „Kosovo“. International Olympic Committee.
  4. „Chinese Taipei“. International Olympic Committee.
  5. „Cook Islands“. International Olympic Committee.
  6. „American Samoa“. International Olympic Committee.
  7. „Guam“.
  8. „Puerto Rico“. International Olympic Committee.
  9. „Virgin Islands, US“. International Olympic Committee.
  10. „Bermuda“. International Olympic Committee.
  11. „Virgin Islands, British“. International Olympic Committee.
  12. „Cayman Islands“. International Olympic Committee.
  13. „Aruba“. International Olympic Committee.
  14. „Hong Kong, China“. International Olympic Committee.
  15. 15,0 15,1 „Overseas Territories (3rd February 2012)“. Publications.parliament.uk. Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  16. „Faroe Islands“ (en). International Paralympic Committee. Qaraldi: 2023-yil 12-fevral.
  17. „Macao, China“ (en). International Paralympic Committee. Qaraldi: 2023-yil 12-fevral.
  18. „Niue“. insidethegames.biz (2012-yil 30-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 17-oktyabr.
  19. „Status of Treaties – Niue“. United Nations Treaty Collection (1975-yil 2-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 17-oktyabr.
  20. „127th IOC Session comes to close in Monaco“. International Olympic Committee (2014-yil 9-dekabr). — „The NOC of Kosovo met the requirements for recognition as outlined in the Olympic Charter. These include the sport and technical requirements as well as the definition of "country" as defined in Rule 30.1 – "an independent State recognised by the international community". Kosovo is recognised as a country by 108 of the 193 UN Member States.“. Qaraldi: 2016-yil 6-avgust.
  21. „Executive Board concludes first meeting of the new year“. olympic.org ("Official website of the Olympic movement") (2011-yil 13-yanvar). Qaraldi: 2011-yil 13-yanvar.
  22. „Curtain comes down on 123rd IOC Session“. Olympic.org.
  23. „Belize - National Olympic Committee (NOC)“ (2021-yil 27-iyul).
  24. „Seychelles Olympic and Commonwealth Games Association: ANOC“.
  25. Czechia Olympics.com
  26. Türkiye Olympics.com
  27. IOC Executive Board suspends Russian Olympic Committee with immediate effect
  28. The OCA includes 45 NOCs; the Macau Sports and Olympic Committee is not recognized by the IOC and Macau does not compete at the Olympic Games.
  29. „For the Faroe Islands, Paralympics offer rare chance to wave the flag on global stage“. The Japan Times (2021-yil 25-avgust). 2022-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 27-noyabr.
  30. Hargreaves, John. Freedom for Catalonia? : Catalan nationalism, Spanish identity and the Barcelona Olympic Games, [Online-Ausg.]., Cambridge: Cambridge University Press, 2000. ISBN 9780521586153. 
  31. „andalucia.com“. andalucia.com. Qaraldi: 2012-yil 20-iyun.
  32. „Full Page - Niue Island Sports Association and National Olympic Committee - FOX SPORTS PULSE“. Sportingpulse.com. 2013-yil 2-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  33. „New Caledonia National Olympic Committee“. SportingPulse. 2013-yil 2-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  34. 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 „Centro Caribe Sports Members“. Centro Caribe Sports. 2023-yil 21-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-avgust.
  35. „ODESUR CON's“. ODESUR. Qaraldi: 2023-yil 21-avgust.
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 36,5 36,6 „CANOC Members“. canoc.net. Qaraldi: 2023-yil 26-oktyabr.[sayt ishlamaydi]
  37. „Display Article“. Kurdishglobe.net (2010-yil 16-yanvar). 2011-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  38. „Archived copy“. 2020-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 10-oktyabr.[sayt ishlamaydi]
  39. „Turkish Cypriots denied access to London Olympics 2012“. 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 6-mart.
  40. „Website ka wasaaradda Dhalinyaradda Iyo Ciyaaraha Somaliland - Homepage“. Somalilandolympics.org (2010-yil 18-yanvar). 2013-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  41. Smoltczyk. „The ABC Republic: Abkhazia Attempts to Invent Itself“. Der Spiegel (2009-yil 27-avgust). Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  42. „Native Americans seek recognition“. Nativevoices.org (2006-yil 27-fevral). 2011-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  43. „Jim Thorpe's Sons Bolster Native American Olympic Dream : Fri, 10 Jul 2009 : eNewsChannels“. Enewschannels.com (2009-yil 10-iyul). Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  44. „В Южной Осетии продолжат работу над созданием национального олимпийского комитета - Политика, выборы, власть - Новости - ИА REGNUM“. Regnum.ru. 2014-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  45. „Zanzibar loses membership in Caf U-turn“. BBC Sport.
  46. „Senior Challenge Cup - CECAFA FOOTBALL“.
  47. „Ethiopia score five against Zanzibar in CECAFA Senior Women's Championship“.