Kontent qismiga oʻtish

Xitoyda Ahmadiya harakati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Ahmadiya harakatining ramziy belgisi
Ahmadiya harakatining dunyo b`ylab tarqalish darajasi (qancha toʻq boʻlsa, shuncha koʻproq odamni qamrab olgan)
Ahmadiya harakati tarqalgan mamlakatlar
Davlatlar
Afrika

JazoirAngolaBeninBotsvanaBurkina-FasoBurundiKamerunKabo-VerdeMarkaziy Afrika RespublikasiChadKomor orollariKot-d’IvuarKongo DRKongo RespublikasiJibutiMisrEkvatorial GvineyaEritreyaEfiopiyaGabonGambiyaGanaGvineyaGvineya-BisauKeniyaLesotoLiberiyaLiviyaMadagaskarMalaviMaliMavritaniyaMavrikiyMarokashMozambikNamibiyaNigerNigeriyaRuandaSenegalSeyshel orollariSyerra-LeoneSomaliJanubiy AfrikaSudanSvazilendTanzaniyaTunisUgandaZambiyaZimbabve

Osiyo

AfgʻonistonBahraynBangladeshButanBruneyBirmaKambodjaXitoyGonkongHindistonIndoneziyaIroqEronIsroilIordaniyaQozogʻistonKoreyaQuvaytQirgʻizistonLaosLivanMalayziyaMaldiv orollariMoʻgʻulistonNepalUmmonShimoliy KoreyaPokistonFalastinFilippinQatarRossiyaSaudiya ArabistoniSingapurJanubiy KoreyaShri-LankaSuriyaTayvanTojikistonTailandKurkaTurkmanistonBirlashgan Arab AmirliklariOʻzbekistonVetnamYaman

Yevropa

AlbaniyaAndorraArmanistonAvstriyaOzarbayjonBelarusBelgiyaBosniya va GertsegovinaBolgariyaXorvatiyaKiprChexiyaDaniyaEstoniyaFinlandiyaFransiyaGruziyaGermaniyaGretsiyaVengriyaIslandiyaIrlandiyaItaliyaJersiKosovo • [Latviya]] • LixtenshteynLitva • Lyuksemburg]] • MaltaMoldovaMonakoChernogoriyaNiderlandiyaShimoliy MakedoniyaNorvegiyaPolshaPortugaliyaRuminiyaRossiyaSan-MarinoSerbiyaSlovakiyaSloveniyaIspaniyaShvetsiyaShveysariyaUkraina • Birlashgan Qirollik]]

Amerika

Antigua va BarbudaBarbadosBelizBraziliyaKanadaChiliKolumbiyaKosta-RikaKubaDominikaDominik RespublikasiEkvadorSalvadorGvatemalaGayanaGaitiGondurasYamaykaMeksikaNikaraguaPanamaParagvayPeruSurinamTrinidad va TobagoQoʻshma Shtatlar

Okeaniya

AvstraliyaSharqiy TimorFijiKiribatiMarshall orollariMikroneziyaNauruYangi ZelandiyaPalauPapua-Yangi GvineyaSamoaTongaTuvaluVanuatu

Ahmadiya - xitoydagi diniy konfensiyalardan bir. Londondagi xalifaning ruhiy boshchiligidagi Ahmadiya ta'limoti Xitoyda islomiy jamoa sifatida qabul qilinadi. Xitoyda Ahmadiya harakatining tarixi 20-asrning boshlarida, aytilishicha, harakatning birinchi xalifasi Hakim Nur-ud-Din hayotligida boshlangan boʻlsa-da, bir qancha qochqinlar, talabalar va chet elliklardan tashqari maʼlum uyushgan Ahmadiy jamoalari mavjud bo`lmagan. Harakatning Xitoy bo'limi Xitoyda joylashganidan farqli o'laroq, Buyuk Britaniyaning Surrey shahrida joylashgan.[1]

Pekinlik Muhammad Chong, Anxeylik Usmon Chau, diniy missionerlik ta'limi uchun Pokistonga ketayotgan to'rt xitoylik talabaning ikkitasi, 1949-yil.
Xitoy Xalq Respublikasi
中華人民共和國 / 中华人民共和国
Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó
Madhiya: The March of the Volunteers
Location of Xitoyda Ahmadiya harakati
Poytaxt Pekin
Rasmiy til(lar) Xitoy tili
Hukumat Bitta-partiyalik davlat
• Prezident
Xi Jinping
• Premyer
Li Keqiang
Mustaqillik
1-yanvar 1912-yil
1-oktabr 1949-yil
Maydon
• Butun
9,596,962 km2 (3-oʻrin)
• Suv (%)
3,8
Aholi
• 2010-yilgi roʻyxat
1,347,374,752 (1-oʻrin)
• Zichlik 139,6/km2
YIM (XQT) 2011-yil roʻyxati
• Butun
AQSh$ 11.299 trln (2-oʻrin)
• Jon boshiga
AQSh$ 8,382
Pul birligi Yuan Renminbi (CNY)
Qisqartma CH
Telefon prefiksi 86
Internet domeni .cn

1949-yilda Xitoyning turli burchaklaridan kelgan toʻrt nafar Ahmadiy musulmon xitoylik talabalar Ahmadiya ilohiyot va tillar universitetining Pokistondagi filialida besh yillik kursdan oʻtish uchun Singapur orqali Pokistonning Rabvah shahriga joʻnab ketishdi. Yigirma yoshlardagi talabalar Pekinlik Muhammad Chong, Anxveydan Usmon Chau, Shandun shahridan Idris Vong va Ibrohim Ma edi. Chong avvalroq poytaxtdagi islom maktabida tahsil olgan boʻlsa, qolganlari Nankin universiteti talabalari edi.[2] 1990-yilda Usmon Chau Qur'onni mandarin xitoy tiliga tarjima qildi.[3][4]

2011-yilga kelib, Pekin chekkasida 60 ga yaqin Ahmadiy musulmon qochqinlari yashagan.[5] Xususan, Pekin sharqidagi Yanjiao shahrida 34 nafar Ahmadiy musulmon qochqin istiqomat qilgan. Poytaxt janubidagi Langfang shahrida esa 20 ga yaqin Ahmadiy musulmon qochqinlari bor edi. Ahmadiylar Shimoliy Xitoydagi barcha qochqinlar ichida eng katta ulushini tashkil qilgan.[6]


2012-yil aprel oyida Isroilning Ahmadiya harakati rahbari Muhammad Sharif Odeh Ningxia provinsiyasi markazi Inchuanga tashrif buyurdi. Odeh fursatdan foydalanib, muxtor viloyat raisi oʻrinbosari Li Rui bilan uchrashuv oʻtkazdi va Ahmadiya harakatining dunyo boʻylab tinch va insonparvarlik faoliyati bilan tanishtirdi. U oʻsha yilning sentabr oyida boʻlib oʻtgan Xitoy-Arab iqtisodiy savdo forumida ishtirok etish uchun delegatsiyaga boshchilik qildi.[7][8] Ningxia Xitoyning ikkita viloyatidan biri bo'lib, aholisining katta qismi islom diniga e'tiqod qiladi. Viloyatda taxminan 33% musulmonlar, Shinjonda esa deyarli 60% Islom diniga eʼtiqod qiladilar.[9]

  1. „Contact Details“. Islam.cn. 2019-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.
  2. „Chinese Muslims Visit Singapore“. The Straits Times (17-avgust 1949-yil). Qaraldi: 3-dekabr 2016-yil.
  3. „Published Translations of the Holy Quran by Ahmadiyya Muslim Community“. Qaraldi: 5-iyun 2015-yil.
  4. 古蘭經 - 阿文原文 中文讠圣来圣. Islam International Publications. 
  5. Kitty McKinsey. „1 Refugee Without Hope: Canada offers new life to desperate refugee“. UNHCR (15-iyun 2011-yil). Qaraldi: 3-dekabr 2016-yil.
  6. Yip Heung Win, Sin Sieve Jennifer. Stranded Amidst Resettlement Applications: A Case Study of Pakistani Refugees in China. Budapest: Central European University — 1-bet.  (Wayback Machine saytida 2020-11-11 sanasida arxivlangan)
  7. „李锐会见以色列客人“ (Chinese) (23-aprel 2012-yil). Qaraldi: 3-dekabr 2016-yil.
  8. „现在播放的视频: 李锐会见以色列海法阿赫迈底亚穆斯林社区代表团一行-4月23日“ (Chinese) (23-aprel 2012-yil). 20-dekabr 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-dekabr 2016-yil.
  9. Min Junqing. The Present Situation and Characteristics of Contemporary Islam in China. JISMOR, 8. 2010 Islam by province, page 29. Data from: Yang Zongde, Study on Current Muslim Population in China, Jinan Muslim, 2, 2010.