Buyuk Britaniyada Ahmadiya ta'limoti (harakati)
Ahmadiya Musulmonlar Jamiyati Buyuk Britaniyada 1913-yil iyul oyida Londonga kelgan Chaudri Fateh Muhammad Sialning saʼy-harakatlari bilan tashkil etilgan. Sial Ahmadiya Musulmon Jamiyati tomonidan xorijga yuborilgan birinchi missioner edi va harakatning birinchi xalifasi Hakim Nur-ud-Dinning shaxsan rahbarligi ostida xizmatda boʻlgan.[1]
Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi United Kingdom of Great Britain and Nothern Ireland1
| |
---|---|
Shior: Dieu et mon droit (Fransuzcha: Xudo va mening huquqim) | |
Madhiya: Xudo qirolni asrasin | |
Poytaxt | London |
Eng katta shahar | London |
Rasmiy til(lar) | Ingliz tili |
Hukumat | Hamdoʻstlik |
• Qirol |
Charles III |
Keir Starmer | |
Mustaqillik | |
• Angliya va Shotlandiya qirolliklar birlashishi |
26 mart 1707 |
• Buyuk Britaniya va Irlandiya birlashishi |
1-yanvar 1801 |
Maydon | |
• Butun |
244,820 km2 (78-oʻrin) |
• Suv (%) |
1.34 |
Aholi | |
• 2002-yilgi roʻyxat |
59,553,800 (22-oʻrin) |
• Zichlik | 243/km2 |
YIM (XQT) | 2005-yil roʻyxati |
• Butun |
AQSh$1,869,000 mil. (6-oʻrin) |
• Jon boshiga |
AQSh$31,383 |
Pul birligi | Funt sterling (GBP) |
Vaqt mintaqasi | UTC+0 |
• Yoz (DST) |
UTC+1 |
Qisqartma | UK |
Telefon prefiksi | 44 |
Internet domeni | .uk, .gb, .co.uk |
1 - |
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kelganidan keyin koʻp yillar oʻtmay, Buyuk Britaniyada masjidga ehtiyoj paydo boʻldi va 1926-yilda Londonda Fazl masjidi rasman ochildi va u shaharning birinchi masjidi boʻldi.[2][3] Jamiyat mamlakat boʻylab koʻplab masjidlar va missiya uylarini kengaytirdi va qurdi. Ulardan eng mashhuri Janubiy Londondagi Baytul Futuh masjidi boʻlib, Gʻarbiy Yevropadagi eng katta masjidlardan biri hisoblanadi.[4]
Xalqaro shtab-kvartirasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ahmadiya Musulmon Jamiyatining Xalqaro Bosh qarorgohi 1984-yildan beri Buyuk Britaniyada (London shahrida). Jamiyatning toʻrtinchi xalifasi Mirzo Tohir Ahmad 1984-yilda Pokistondan majburiy surgun qilinganidan beri Londondagi Fazl masjidi to 2019-yil 15-aprelda Xalqaro shtab-kvartirani Islomobod, Tilfordga koʻchirilgunch 35 yil davomida Xalqaro shtab-kvartira boʻlib xizmat qilgan.
Demografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2017-yil holatiga koʻra, Buyuk Britaniyada 150 mahalliy boʻlimda 30 000 Ahmadiy bor.[5][6]
Ahmadiy taʼlimotini qabul qilgan taniqli shaxslar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mirzo Masrur Ahmad — beshinchi xalifa va butun jahon Ahmadiya musulmonlar jamoasining hozirgi rahbari
Mirzo Tohir Ahmad — Toʻrtinchi xalifa, uning davrida Jamiyat shtab-kvartirasi Pokistondan Buyuk Britaniyaga koʻchib oʻtgan.
Doktor Abdus Salam — birinchi musulmon Nobel mukofoti sovrindori va jamiyatning sodiq aʼzosi, Londonning Putni shahrida yashagan.
Tariq Ahmad, Uimbldonlik baron Ahmad — Buyuk Britaniyaning Lordlar palatasi aʼzosi, Hamdoʻstlik va Janubiy Osiyo boʻyicha Davlat vaziri va Bosh vazirning mojarolarda jinsiy zoʻravonlikning oldini olish boʻyicha maxsus vakili[7]
Iftixar A. Ayaz — Tuvalu konsulligi xodimi
Cllr Iftixar Chaudhri — Runnymede meri
Abdul Rahim Dard — yozuvchi, missioner, tarixiy Fazl masjidining imomi va Pokiston harakatining siyosiy faoli
Foteh Muhammad Sial — Ahmadiya Musulmon Jamoasi tomonidan xorijga yuborilgan birinchi Ahmadiy missioner
Bashir Ahmad Orchard — Ahmadiya Musulmon Jamiyatining yevropalik nasldagi birinchi missioneri
Ahmadiyaga qarshi kampaniya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Harakat Buyuk Britaniyadagi sunniy mutaassibligidan aziyat chekadi. Ular Britaniya Musulmonlar Kengashi tomonidan musulmonlar sifatida tan olinmagan va Xatme Nubuvvat akademiyasi tomonidan qoralash nishoniga olingan.[8][9][10]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „28 February - 5 March“ (en-GB). Al Hakam (2020-yil 28-fevral). Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ „Fazl Mosque“. Qaraldi: 4-may 2012-yil.
- ↑ „The Baitulfutuh Mosque- Ahmadiyya Muslim Community: An Overview“. www.baitulfutuh.org. Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ Association, Press. „Western Europe's largest mosque opens in Morden“ (en-GB). The Guardian (2003-yil 2-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ „A religious killing in Scotland: A quiet man with a loud message: A horrific murder prompts fears of more attacks on a small Islamic sect“. The Economist (2-aprel 2016-yil). Qaraldi: 2-aprel 2016-yil.
- ↑ „Why Britain’s Ahmadis are worried“. The Economist. Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ „Lord Ahmad of Wimbledon“ (en). GOV.UK. Qaraldi: 2020-yil 30-avgust.
- ↑ „The murder of an Ahmadi“. The Economist (21-may 2016-yil). Qaraldi: 21-may 2016-yil.
- ↑ „Mosque warned over 'kill Ahmadis' leaflets“ (en-GB). BBC News (2019-yil 21-mart). Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ Nasser, Tahir. „The Muslim Council of Britain is failing Ahmadis like Asad Shah | Tahir Nasser“ (en-GB). The Guardian (2016-yil 25-aprel). Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.