AQShda korrupsiya
AQShda korrupsiya — bu davlat amaldorlarining oʻz siyosiy vakolatlarini shaxsiy manfaatlar uchun, odatda, AQSh hukumatida pora berish yoki boshqa usullar bilan suiisteʼmol qilish harakati. Qoʻshma Shtatlardagi korrupsiya koʻp yillik siyosiy muammo boʻlib, Jekson davrida va Amerikaning Oltin asrida eng yuqori choʻqqisiga chiqdi va progressiv davr islohotlari bilan pasayib ketdi.
2022-yil holatiga koʻra Qoʻshma Shtatlar korrupsiyani idrok etish indeksiga koʻra eng kam korrupsiyalashgan 27-mamlakat hisoblanadi[1].
XXI asrdagi korrupsiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qoʻshma Shtatlarning korrupsiyaga nisbatan qarshilik koʻrsatish darajasi soʻnggi yillarda pasayib, 2016-yilda 18-oʻringa, 2021-yilgi Transparency International korrupsiyani qabul qilish indeksida 180 oʻrindan 27-oʻringa tushib ketdi[2][3]. Transparency International 2019-yilda Qoʻshma Shtatlarda „hokimiyatning eng yuqori darajalarida axloqiy meʼyorlar yemirilishi“ korrupsiyani kuchaytirishi mumkin deb hisoblaydi, unga mamlakatdagi populizm, nativizm va siyosiy qutblanish omillari ham taʼsir koʻrsatishi mumkin[4]. 2018-yilda Luiziana, Illinois va Tennessi shtatlari bilan solishtirganda baʼzi shtat hukumatlarining korrupsiya muammosi borligi maʼlum[5].
FQB Amerika Qoʻshma Shtatlaridagi korrupsiyani tergov qilish uchun mas’ul boʻlib, mahalliy va xorijiy korrupsiyani tekshirish boʻyicha bir nechta tashabbuslar bilan shugʻullanadi va ommaviy korrupsiyani „jinoiy tergovning ustuvor yoʻnalishi“ deb tan oladi[6].
2019-yilda Stiven Wolt Qoʻshma Shtatlar tobora korrupsiyalashib borayotganini taʼkidlab, Tramp maʼmuriyati, Buyuk turgʻunlik sabablari, Boeing 737 MAX ning ishdan chiqishi va 2019-yilda AQSh kollejga kirishdagi poraxoʻrlik mojarolarini misol qilib koʻrsatgan. Woltning taʼkidlashicha, bu misollar korrupsiya Qoʻshma Shtatlarda oʻsib borayotgan muammo ekanligini va uzoq muddatda mamlakatning rivojlanish dasturiga tahdid solishini koʻrsatadi[7]. Xorijiy hisobvaraqlar bo‘yicha soliqqa rioya etish to‘g‘risidagi qonun chet el hukumatlariga Amerika hisoblarini chet elda ochishga majbur qiladi. 2020-yilda AQSh moliyaviy maxfiylik indeksida faqat Kayman orollaridan keyin ikkinchi oʻrinni egalladi[8]. 2016-yilda bitta hisob-kitobga koʻra, AQShdagi jami offshor boylik 800 milliard dollarni tashkil qiladi[9].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „2021 Corruption Perceptions Index - Explore the results“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 10-iyul.
- ↑ „Corruption Perceptions Index 2021“. transparency.org. Corruption Perception Index (2021).
- ↑ „Corruption Perceptions Index 2016“. Transparency International (2017-yil 25-yanvar). 2017-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-aprel.
- ↑ „Americas: Weakening Democracy and Rise in Populism Hinder Anti-corruption Efforts“. Transparency International (2019-yil 29-yanvar). 2022-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 24-fevral.
- ↑ „Infographic: The Worst U.S. States For Corruption“ (en). Statista Infographics. Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
- ↑ „Public Corruption“. fbi.gov. Federal Bureau of Investigation.
- ↑ Walt. „The US is a lot more corrupt than Americans realize, and the problem goes much deeper than Trump“ (en-US). Business Insider (2019-yil 19-may). Qaraldi: 2021-yil 31-may.
- ↑ „View 2020 results“. fsi.taxjustice.net. 2022-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 31-may.
- ↑ Scannell. „US tax havens: The new Switzerland“ (en-GB). www.ft.com (2016-yil 8-may). Qaraldi: 2021-yil 31-may.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Amerika Qoʻshma Shtatlari korrupsiyaga qarshi kurash portalida
- Qoʻshma Shtatlar (Wayback Machine saytida 2020-05-07 sanasida arxivlangan) Transparency International tashkilotida
- Qoʻshma Shtatlar Global korrupsiya barometrida