Sloveniyada korrupsiya
Sloveniyadagi korrupsiya mamlakatning iqtisodiy va siyosiy rivojlanishi uchun taʼsir koʻrsatadi.
Miqdori
[tahrir | manbasini tahrirlash]Transparency International tashkilotining 2013-yilgi Global korrupsiya barometriga koʻra, siyosiy partiyalar Sloveniyadagi eng korrupsiyaga uchragan institut boʻlib, undan keyin parlament, sud tizimi va davlat amaldorlari turadi. Xuddi shu soʻrov natijalariga koʻra, so‘rovnomada qatnashganlarning 77 foizi hukumatning korrupsiyaga qarshi kurashdagi saʼy-harakatlarini „samarasiz“ deb hisoblaydi[1].
2013-yil yanvarida minglab sloveniyaliklar Korrupsiyaning oldini olish komissiyasiga qo‘shildi va ko‘chalarga chiqib, bosh vazir Yanes Yansha va muxolifat yetakchisi Zoran Yankovichning isteʼfosini talab qildi, chunki ikkalasi ham shaxsiy mol-mulkini to‘g‘ri deklaratsiya qilmaganlikda ayblangan edi. Komissiya ikkalasini ham „korrupsiyaga qarshi qonunchilikni tizimli, qoʻpol va takroriy buzish“da aybladi. Namoyishdan bir oy oʻtib, Yansha ishonchsizlik votumi natijasida hokimiyatdan chetlashtirildi. 2013-yil iyun oyida Jansha 2006-yildagi mudofaa shartnomasi bilan bogʻliq korrupsiyada ayblanib, ikki yillik qamoq jazosiga hukm qilindi[2]. 2015-yil 23-aprelda Konstitutsiyaviy sud tomonidan hukm bir ovozdan bekor qilindi[3]. Biroq, Zoran Yankovich oʻz mandatini Lyublyana meri sifatida davom ettirdi[4].
Sloveniya korrupsiya sohasida kamida 5 yildan beri turgʻunlikda. Sloveniyada korrupsiya darajasini pasaytirish uchun asosiy tizimli chora-tadbirlar zarur[5].
Hududlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ommaviy
[tahrir | manbasini tahrirlash]Transparency International tashkilotining 2021-yilgi Korrupsiyani idrok etish indeksida Sloveniya 0 dan („juda korrupsiyalashgan“) 100 („juda toza“) gacha boʻlgan shkala boʻyicha 57 ball toʻpladi. Ballar boʻyicha tartiblanganda, Sloveniya Indeksda 180 mamlakat orasida 41-oʻrinni egalladi. Indeksda birinchi oʻrinni egallagan davlat eng halol davlat sektoriga ega deb hisoblanadi[6]. Taqqoslash uchun, eng yaxshi ball 88 ball (1-o‘rin), eng yomon ball esa 11 ball (180-o‘rin) bo‘ldi[7].
Biznes
[tahrir | manbasini tahrirlash]Transparency Internationalning Global korrupsiya barometri (2013) maʼlumotlariga koʻra, xususiy sektor 5 balli tizimda 3,3 ball oladi (1 ta „umuman korrupsiyalashgan“ va 5 ta „oʻta korrupsiyalashgan“)[1].
Jahon Iqtisodiy Forumining 2013—2014-yillardagi Global raqobatbardoshlik hisobotiga koʻra, korrupsiya Sloveniyada biznes yuritish uchun moliyalashtirishdan foydalanish, samarasiz davlat byurokratiyasi, cheklangan mehnat qoidalari va soliq stavkalaridan keyin eng muammoli beshlik omillari qatoriga kiradi. Biroq, so‘rovda qatnashgan rahbarlarning maʼlum qilishicha, davlat mablag‘lari korrupsiya tufayli kamdan-kam yo‘naltiriladi va kompaniyalarning axloqiy xulq-atvori nisbatan yuqori hisoblanadi[8].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „Global Corruption Barometer 2013“. Transparency International. 2020-yil 12-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
- ↑ „Slovenia Ex-Premier Janša Gets Two Years in Prison on Bribes“. Bloomberg. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
- ↑ „Constitutional court overturned the convictions in the Patria case“. MMC RTV Slovenia (2015-yil 23-aprel).
- ↑ „Župan Mestne občine Ljubljana“.
- ↑ „Slovenija brez napredka na lestvici Indeksa zaznave korupcije“.
- ↑ „The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.
- ↑ „Corruption Perceptions Index 2021: Solovenia“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 30-noyabr.
- ↑ „Global Competitiveness Report 2013-2014“. The World Economic Forum. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Korrupsiyaga qarshi biznes portalidan Sloveniya korrupsiya profili