Oʻzbekiston — Ispaniya munosabatlari
 | |
 Oʻzbekiston |
 Ispaniya |
Oʻzbekiston — Ispaniya munosabatlari — Oʻzbekiston — Ispaniya oʻrtasidagi tashqi aloqalarni ifodalaydi. Bu aloqalar XV asrdayoq aloqa oʻrnatilgani, 1404-yilda Kastiliya qirolining elchisi Rui Gonsales de Klavixo Samarqandga kelgani va Amir Temur saltanati haqida esdaliklar yozgani tarixdan maʼlum. Oʻzbekistonning Ispaniya poytaxti Madridda elchixonasi[1] va Barselonada bosh konsulligi[2] bor.
Oʻzbekiston mustaqillikka erishganidan keyin Ispaniya bilan savdo-iqtisodiy va madaniy-maʼrifiy sohalarda hamkorlik yoʻlga qoʻyila boshladi. Ikki mamlakat rasmiy delegatsiyalarining oʻzaro tashriflari chogʻida hamkorlikning shartnomaviyhuquqiy negizini yaratuvchi bir qancha hujjatlar kelishib olindi.
Savdo va iqtisodiy aloqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ikkala mamlakatning savdo va iqtisodiy aloqalari Oʻzbekistonning Yevropa Ittifoqi bilan munosabatlari doirasida rivojlanayotir. Oʻzaro tovar aylanmasi 2000-yilda 1999-yilga nisbatan 1,9 baravar oshdi. Jumladan, Oʻzbekiston Respublikasining Ispaniyaga eksporti 20,1 mln, importi 5,8 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Oʻzbekiston Ispaniyaga paxta tolasi, gazlama, kalava ip eksport qilsa, undan elektrotexnika va mexanika asbob-uskunalari, dori-darmon, qora metallar, plastmassa, keramika mahsulotlari sotib oladi.
Ispaniya kompaniya va firmalari bilan hamkorlik sohasida Buxoro viloyati suv taʼminoti tizimini takomillashtirishga kirishildi. 15 mln yevro qiymatiga ega boʻlgan bu loyiha Ispaniya hukumatining imtiyozli va tijorat krediti hisobidan amalga oshiriladi. „Oʻzmevasabzavotuzumsanoatxolding“ kompaniyasi bilan „Altiyeri Vinikola“ firmasi Oʻzbekistonda vino ishlab chiqaradigan „YANIS“ qoʻshma korxonasini barpo etdi. „Oʻzfarmsanoat“ konserni bilan Ispaniyaning „Krupak“ kompaniyasi bint va jarrohlik dokasi ishlab chiqaradigan korxona barpo etish uchun 7,9 mln yevro miqdorida pul sarfladi. Oʻzbekistonda Ispaniya sarmoyasi ishtirokidagi 11 korxona tashkil etilgan.
2013-yilda mamlakatlar o‘rtasida ikki tomonlama soliqqa tortishning oldini olish to‘g‘risidagi bitim imzolangan bo‘lib, u 2 yildan so‘ng kuchga kirdi[3].
Hamkorlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzbekiston FA institutlari bilan Ispaniya Milliy tadqiqot kengashi oʻrtasida quyosh energiyasini fotoelektr usulida oʻzgartirish, yarim oʻtkazgichli materialshunoslik sohalarida hamkorlik yoʻlga qoʻyilgan. Oʻzbekiston Jahon tillari universiteti Ispaniyaning Granada, Madrid, Alkala de Enares va Malaga universitetlari bilan hamkorlik oʻrnatgan. Toshkentdagi shu universitetda ispan tili va madaniyati markazi ochilgan. Granada va Buxoro davlat universitetlarining hamkorlik qilishi haqida kelishib olingan[4].
O‘zbekistonda ispan tili va madaniyatiga qiziqish katta. Mamlakat bo‘ylab 100 dan ortiq o‘rta maktablarda 25 000 ga yaqin talaba ikkinchi chet tili sifatida ispan tilini o‘rganadi. Toshkent davlat iqtisodiyot universitetida ispaniyalik 20 nafar professor-o‘qituvchi va 300 ga yaqin talaba tahsil oladi. Bundan tashqari, o‘zbekistonlik talabalar MAEC-AECID dasturlari, Erasmus Mundus va Tempus Europeans stipendiyalari evaziga Ispaniyada muntazam tahsil olmoqda. O‘zbekistonlik talabalar MAEC-AECID dasturlari yoki Erasmus Mundus stipendiyalari tufayli muntazam ravishda Ispaniyada tahsil olishadi[5].
Diplomatik aloqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Rui Gonzales de Klavixoning XV asr boshlarida Amir Temur imperiyasining poytaxti Samarqandga tashrif buyurgan. Gʻarbda Amir Temur Temurlang (forscha „oqsoq Temur“ degan maʼnoni anglatadi) nomi bilan mashhur bo‘lgan. Ispaniya va O‘zbekiston o‘rtasidagi munosabatlar hali ham yuqori darajada.
Ispaniya Oʻzbekistonni 1991-yil 31-dekabrda tan oldi va 1992-yil 18-martda diplomatik munosabatlar oʻrnatdi. 1992-yil sentabrdan boshlab u oʻzining Moskvadagi elchisi lavozimini Oʻzbekistonda akkreditatsiya qildi[6]. O‘zbekistonning Parijdagi elchisi 1999—2007-yillarda Madridda akkreditatsiyadan o‘tgan.
2003-yil yanvar oyida birinchi Prezident Islom Karimovning Ispaniyaga rasmiy tashrifi boʻldi. Karimov qirol va hukumat prezidenti bilan uchrashuvlar oʻtkazdi. Tashqi ishlar vazirliklari o‘rtasida kelishuv memorandumi, Sarmoyalarni rag‘batlantirish va o‘zaro himoya qilish to‘g‘risidagi bitim, Alkala universiteti bilan O‘zbekiston Oliy va o‘rta taʼlim vazirligi o‘rtasida hamkorlik to‘g‘risidagi memorandum imzolandi.
2007-yilda Oʻzbekiston Madridda rezident elchixonasini ochdi[7].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Embassy of the Republic of Uzbekistan in Spain“. uzbekembassy.es. 16 noyabr 2012da asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „List of foreign consulates in Spain.“. 2 aprel 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28 iyun 2020.
- ↑ „Конвенция об избежании двойного налогообложения с Испанией вступила в силу“ (ru). Газета.uz (2015-yil 19-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 28-yanvar.
- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- ↑ Ficha de Uzbekistán Office of Diplomatic Information. Ministry of Foreign Affairs and Cooperation. Section: Cooperation.
- ↑ Ficha de Uzbekistán Office of Diplomatic Information. Ministry of Foreign Affairs and Cooperation. Section: Spanish Representation Data.
- ↑ Ficha de Uzbekistán Office of Diplomatic Information. Ministry of Foreign Affairs and Cooperation. Section: Diplomatic relations.
