Kontent qismiga oʻtish

Umaviy meʼmorchiligi

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Umaviylar meʼmorchiligi 661–750-yillarda, asosan, Umaviylar xalifaligining Suriya va Falastin viloyatlarida rivojlangan. Qadimgi Yaqin Sharq va Oʻrta yer dengizi sivilizatsiyalari davrida, jumladan, Sosoniylar imperiyasida keng qoʻllanilgan, biroq meʼmorchilikda qoʻllaniladigan bezak va shakllarga yangiliklar kiritilgan[1][2]. Umaviylar homiyligida islom meʼmorchiligi yuksalib, oʻziga xos anʼanalarni shakllantira boshlagan. Masalan, masjidlarda mehroblarning qurilishi, bezaklarda tasvirlardan voz kechish va avvalgi islomiy binolarga nisbatan kattaroq koʻlam hamda monumentalizm hissi shakllangan[1][3][4]. Umaviylar meʼmorchiligining eng muhim namunalari Damashq poytaxti va Shom mintaqasida qurilgan boʻlib, ularga Qoya gumbazi, Damashqdagi Umaviylar masjidi, al-Mshatta qasri va Qusayr Amro kabi binolarni misol qilish mumkin[1][2].

Galereya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Qubbat as-Saxra (688–692)
    Qubbat as-Saxra (688–692)
  • Umaviylar masjidi (705–715)
    Umaviylar masjidi (705–715)
  • Xarona qasri (VIII–IX asrlar)
    Xarona qasri (VIII–IX asrlar)
  • Iordaniyadagi Qasr al-Hallabat binosi – avval Rim qal’asi[5] boʻlgan bu bino VIII asrda Umaviylar qarorgohiga aylantirilgan[6]
    Iordaniyadagi Qasr al-Hallabat binosi – avval Rim qal’asi[5] boʻlgan bu bino VIII asrda Umaviylar qarorgohiga aylantirilgan[6]
  • Qasr al-Hallobat masjidi
    Qasr al-Hallobat masjidi
  • Iordaniyadagi Hammam as-Sarah hammomining markaziy kamarli gumbazi
    Iordaniyadagi Hammam as-Sarah hammomining markaziy kamarli gumbazi
  • Iordaniyadagi Xarona qasri, tax. 710-yil[7]
    Iordaniyadagi Xarona qasri, tax. 710-yil[7]
  • Xarona qasri ichidagi hovli
    Xarona qasri ichidagi hovli
  • Qasr al-Hayr al-Gʻarbiy, Suriya, 727-yilda xalifa Hishom ibn Abdulmalik tomonidan quridirilgan
    Qasr al-Hayr al-Gʻarbiy, Suriya, 727-yilda xalifa Hishom ibn Abdulmalik tomonidan quridirilgan
  • Qasr al-Hayr al-Sharqiy, Suriya, 728-yilga toʻgʻri keladi[8]
    Qasr al-Hayr al-Sharqiy, Suriya, 728-yilga toʻgʻri keladi[8]
  • Iordaniyaning Ammon qal’asidagi Umaviylar saroyi, taxminan 735-yilda qurilgan[9]
    Iordaniyaning Ammon qal’asidagi Umaviylar saroyi, taxminan 735-yilda qurilgan[9]
  • Qusayr Amro, Iordaniya, VIII asrning birinchi yarmi[10]
    Qusayr Amro, Iordaniya, VIII asrning birinchi yarmi[10]
  • Galileyadagi Xirbat al-Minya, VIII asr[6]
    Galileyadagi Xirbat al-Minya, VIII asr[6]
  • Xirbat al-Minya dekoratsiyalari
    Xirbat al-Minya dekoratsiyalari
  • Al-Mshatta qasri, Iordaniya, katta ehtimol xalifa al-Volid ibn Abdulmalik tomonidan qurilgan (h. 743–744)[11]
    Al-Mshatta qasri, Iordaniya, katta ehtimol xalifa al-Volid ibn Abdulmalik tomonidan qurilgan (h. 743–744)[11]
  • Iordaniya yaqinidagi Xirbat al-Majfar, al-Volid II hijriy 743–744-yilda qurilgan deb hisoblanadi[12]
    Iordaniya yaqinidagi Xirbat al-Majfar, al-Volid II hijriy 743–744-yilda qurilgan deb hisoblanadi[12]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Architecture (III. 661–c. 750)“, The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (en) Bloom: . Oxford University Press, 2009 — 74–78-bet. ISBN 9780195309911. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Tabbaa, Yasser „Architecture“, . Encyclopaedia of Islam, Three Fleet: . Brill, 2007. 
  3. ↑ Ettinghausen, Grabar & Jenkins-Madina 2001.
  4. ↑ „Mihrab“, The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (en) Bloom: . Oxford University Press, 2009 — 515-bet. ISBN 9780195309911. 
  5. ↑ Petersen 1996, s. 138.
  6. ↑ 6,0 6,1 „Architecture; X. Decoration; D. Mosaics“, The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (en). Oxford University Press, 2009 — 208-bet. ISBN 9780195309911. 
  7. ↑ Ettinghausen, Grabar & Jenkins-Madina 2001, ss. 39–40.
  8. ↑ Ettinghausen, Grabar & Jenkins-Madina 2001, s. 37.
  9. ↑ „Amman“, The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (en). Oxford University Press, 2009 — 61-bet. ISBN 9780195309911. 
  10. ↑ „Qusayr 'Amra“, The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (en). Oxford University Press, 2009 — 140-bet. ISBN 9780195309911. 
  11. ↑ „Mshatta“, The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (en). Oxford University Press, 2009 — 6-bet. ISBN 9780195309911. 
  12. ↑ „Khirbat al-Mafjar“, The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (en). Oxford University Press, 2009 — 383-bet. ISBN 9780195309911.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Umaviy_meʼmorchiligi&oldid=5368457" dan olindi