Kontent qismiga oʻtish

Flórián Albert

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Flórián Albert
Albert in 1966
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi Flórián Albert
Tavallud sanasi 15-sentyabr 1941-yil
Tavallud joyi Hercegszántó, Vengriya
Vafot sanasi 31-oktyabr 2011-yil(2011-10-31)
(70 yoshda)
Vafot joyi Budapesht, Vengriya
Boʻyi 1.81 m (5 ft 11 1⁄2 in)
Ampluasi Hujumchi
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1952-1958 Ferencváros
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1958-1974 Ferencváros 351 (256[1])
Milliy terma jamoa
1959-1974 Vengriya 75 (31)
Boshqargan klublari
1978-82 Al Ahly Benghazi
1985 Al Ahly Benghazi
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Flórián Albert (talaffuzi: Florian Albert)(1941-yil 15-sentabr 2011-yil 31-oktabr) – vengriyalik sobiq professional futbolchi, murabbiy va sport amaldori, 1967-yilda Yevropaning eng yaxshi futbolchisi deb topilgan. „Imperator“ laqabli[2][3] Flórián hujumchi sifatida oʻynagan va barcha davrlarning eng nafis futbolchilaridan biri sifatida tasvirlangan[4].

Ferencvárosi TC klubi afsonasi Albert, maktab oʻquvchisi sifatida jamoaga qoʻshilgan va butun futbolchilik faoliyatini Fradida oʻtkazgan. Shuningdek, Vengriya terma jamoasi safida 75 ta xalqaro oʻyinda ishtirok etib, 31 ta gol urgan. Flórián 1962-yilgi Jahon chempionatida toʻrtta gol bilan birga eng yaxshi toʻpurar boʻlgan va Vengriyaning 1964-yilgi Yevropa chempionatida uchinchi oʻrinni egallashida muhim rol oʻynagan[5].

Albert nafaqaga chiqqanidan keyin ham Ferensvaroshga sodiq qolgan, klub hayotida faol ishtirok etdi va maʼmuriy lavozimlarni ham egallagan. 2007-yildan beri Ferensvarosh stadioni uning nomi bilan ataladi.

Albert 2011-yil oktyabr oyida 70 yoshida Budapeshtdagi kasalxonada bir necha kun oldin oʻtkazilgan yurak operatsiyasidan keyingi asoratlardan keyin vafot etgan[6].

Oilaviy ahvoli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Temirchining oʻgʻli Albert sobiq Yugoslaviya bilan chegaradosh kichik Gersegsanto shahrida tugʻilib oʻsgan va u yerda ikki ukasi bilan oʻynab birinchi bor futbol taʼmini his qilgan. Uning onasi venger xorvati, Shokchi guruhidan edi[7]. Onasi Albertningikki yoshida vafot etgan[7]. Keyinchalik oila Budapeshtga koʻchib oʻtganida, Albert Ferensvarosh tomonidan oʻtkazilgan isteʼdodlilar koʻrik tanlovida ishtirok etgan[8]. Flórián murabbiylarni hayratda qoldirgan va klub tomonidan yoshlar jamoasiga tanlangan. Oʻsha paytda Albert 11 yoshda edi[7].

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Albert butun klubdagi faoliyatini Ferencvarosi TCda oʻtkazgan. Vengriya klubi tarkibida 1952-yildan 1974-yilgacha oʻynagan. U yoshlar jamoasi tarkibida muvaffaqiyatli oʻyinlar koʻrsatdi va kattalar jamoasida 1958-yilning 2-noyabrida „Dioshdyor“ jamoasiga qarshi oʻyinda debyut qildi va ikki marta darvoza toʻriga zarba bergan. Forvardni Vengriya terma jamoasi bosh murabbiyi Layos Baroti ham Vengriya va Yugoslaviya terma jamoalari oʻrtasidagi yoshlar oʻyinida koʻrgan va koʻp oʻtmay Albert oʻzining birinchi chaqiruvini oldi. Uning milliy saralashdagi ilk uchrashuvi 1959-yilning 28-iyunida bir yil avval jahon chempionatida ikkinchi oʻrinni egallagan Shvetsiyaga qarshi oʻyinda maydonga tushgan. Albert ikkita golli uzatma bilan Vengriyaning skandinaviyaliklar ustidan 3:2 hisobida gʻalaba qozonishiga hissa qoʻshgan. U Vengriya terma jamoasi safida 75 ta oʻyinda 31 ta gol urgan va shu bilan 1960-yilgi Olimpiya oʻyinlari va 1964-yilgi Yevropa chempionatining bronza medalini qoʻlga kiritgan. 1962-yilgi Jahon chempionatida Vengriya chorak finalda magʻlubiyatga uchragan boʻlsa-da, Albert toʻrtta gol urib „Oltin butsa“ mukofotini qoʻlga kiritishga muvaffaq boʻlgan.

Klublar miqyosida uning eng katta muvaffaqiyati 1965-yilga toʻgʻri keldi, oʻshanda shaharlararo kubokda finalga yoʻl olgan „Roma“ va „Manchester Yunayted“ klublarini magʻlubiyatga uchratgan Ferensvarosh hal qiluvchi bahsda „Yuventus“ ustidan 1:0 hisobida gʻalaba qozonib kubokni qoʻlga kiritgan.

Albert oʻzining navbatdagi Jahon chempionatida 1966-yilda Angliyada paydo boʻldi va u yerda Braziliyaga qarshi uchrashuvda ajoyib oʻyin koʻrsatgan, bu Jahon chempionati tarixidagi eng buyuk oʻyinlardan biri hisoblanadi. Magyarlar birinchi tur uchrashuvida Portugaliyaga magʻlub boʻlgach, Braziliyaga qarshi gʻalaba qozonishi shart boʻlgan oʻyinga kirishdi. Oxir-oqibat Vengriya janubiy amerikaliklarni 3:1 hisobida magʻlub etib, umidlarini oqladi va muxlislarning olqishiga sazovor boʻlgan. Albert oʻz oʻyini bilan muxlislarga Pelening yoʻqligini esdan chiqishiga sababchi boʻldi. Guruhdagi soʻnggi oʻyinda gʻalaba qozonib, Vengriya chorak finalga yoʻl oldi, shunchaki Sovet Ittifoqiga qarshi oʻyinda magʻlub boʻlgan.

1967-yil Albert uchun oʻziga xos yil boʻldi, u Ferensvarosh bilan nafaqat Vengriya chempionligini qoʻlga kiritdi va „Yilning eng yaxshi oʻyinchisi“ unvonini qoʻlga kiritdi, balki dekabr oyida avvaliga oʻgʻli tugʻilganini nishonlagan, keyin esa uning ajoyib fazilatlarini eʼtirof etgan holda „Oltin toʻp“ bilan taqdirlangan. Albert 68 ball toʻplagan holda, ikkinchi oʻrinni egallagan Bobbi Charltondan yigirma sakkiz ochkoga oʻzib ketgan.

1968-yilda Albert yana shaharlararo kubok finalida maydonga tushdi, bu safar Lids Yunaytedga qarshi oʻyinda, lekin bir toʻp farqi bilan magʻlub boʻldi (0:1). 1969-yil 15-iyunda Daniyaga qarshi jahon chempionati saralashida Albert skandinaviyaliklar darvozaboni Knud Engedal bilan toʻqnashib ketdi va oyogʻidan jiddiy jarohat oldi. Shundan soʻng, deyarli bir yilga safdan chiqdi va avvalgi sport formasini qayta tiklay olmagan. Albert Vengriya chempionatida 1970-yil 27-aprelda Salgotaryanga qarshi maydonga qaytgan va 1971-yil 4-aprelda jarohatdan soʻng birinchi xalqaro oʻyinini, Avstriyaga qarshi oʻrtoqlik oʻyinini oʻtkazgan. Uning soʻnggi muhim voqeasi 1972-yilgi Yevropa chempionati boʻlib, u Vengriya bilan toʻrtinchi oʻrinni egallab, turnirda ikkita oʻyinni qayd etdi. Oʻsha yili u birinchi marta Vengriya kubogini qoʻlga kiritdi va shu tariqa oʻzining mahalliy kumush medallari toʻplamini toʻldirgan.

Albert oʻzining soʻnggi liga oʻyinini 1974-yil 17-martda Zalaegerszegga qarshi oʻtkazgan. U ikkinchi boʻlimda zaxiradan maydonga tushdi va faoliyatidagi soʻnggi gol bilan 3:0 hisobidagi gʻalabaga hissa qoʻshdi. Albert raqiblar va oʻgʻlining tabrik-sovgʻalarini olgach, tribunaga yugurib chiqib, muxlislar uchun taʼzim qildi va jamoadoshlarining yelkasida maydonni tark etgan.

Nafaqaga chiqqanidan soʻng, u Liviyada Al-Ahli Bengʻozi bilan ikkita qisqa muddatli menejer sifatida ishlagan, ammo faqat cheklangan muvaffaqiyatga erishdi. Shimoliy Afrikadan qaytgach, Albert Ferensvaroshda texnik direktor, boʻlim rahbari va keyinchalik faxriy rais kabi bir qancha lavozimlarda ishlagan. 2007-yilda Ferensvarosh stadioni uning nomi bilan atalgan. Oʻsha yili u oʻzining tugʻilgan qishlogʻi Gersegszantoda faxriy fuqaro boʻlish uchun mukofot oldi. 2010-yilda Budapesht, bir yil oʻtib, Ferensvarosh unga faxriy fuqarolik unvonini bergan.

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Albert 1963-yil 30-noyabrda aktrisa Irén Bársonyga uylangan. Er-xotinning ikkita farzandi bor edi, qiz Magdolna va oʻgʻli Florian Albert kichik, otasi kabi Ferensvarosh bilan futbolchi boʻlib, keyinchalik Isroil va Fransiyada va Vengriya terma jamoasida ham oʻynagan. Albertning nabirasi Florian Patrik ham professional futbolchi boʻlishni maqsad qilgan.

Oʻlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Florian Albert bilan uning nomidagi stadion oldida xayrlashish marosimi

2011-yil 27-oktyabrda Florian tomirlarning stenozidan soʻng yurak toj tomiri arteriyasini aylanib oʻtish operatsiyasini oʻtkazdi. Ertasi kuni uning sobiq klubi Ferensvarosh matbuot relizida operatsiya muvaffaqiyatli oʻtgani aytilgan boʻlsa-da, u keyinchalik yurak xurujiga uchradi va 2011-yil 31-oktyabr kuni erta tongda vafot etgan.

Uning dafn marosimi 2011-yil 6-noyabrda Obuda qabristonida boʻlib oʻtdi. Albertni soʻnggi dam olish uchun yuzlab motam tutuvchilar kuzatib borishdi, jumladan, Vengriya Bosh vaziri Viktor Orban ; Pal Shmitt, Vengriya Prezidenti; Shandor Csány, Vengriya futbol federatsiyasi prezidenti; Gábor Kubatov, Ferencvarosi TC prezidenti; va sobiq jamoadoshlari Kalman Meszoli, Gyula Rakosi, Laxos Szűcs va Tibor Nyilasi . Tadbir Vengriya jamoat televideniyesi Magyar Televízió tomonidan ham jonli efirda namoyish etilgan[9][10].

Oʻsha kuni tushdan keyin Ferensvarosh Paksi SEga qarshi liga bahsini oʻtkazdi. Uchrashuv oldidan projektorlar oʻchirildi va stadion qorongʻilikka aylangan, muxlislar tomonidan yoqilgan shamlar arenadagi yagona chiroq boʻlib qolgan. Ferensvarosh oʻyinchilari maxsus qora libosda boʻlishgan va muxlislar „Xudo siz bilan imperator“ degan banner bilan Albertni hurmat ila eslashgan. Ferensvarosh bilan yaqin aloqada boʻlgan SK Rapid Wien tarafdorlari ham SV Riedga qarshi oʻyinda shaffoflik bilan Albertni hurmat ila eslashdi.

11-noyabr kuni Lixtenshteynga qarshi oʻtkazilgan oʻrtoqlik uchrashuvi Vengriya futbol federatsiyasi tomonidan Albert uchun xotira oʻyini deb eʼlon qilingan. Uchrashuv dastlab „Sóstói“ stadionida boʻlib oʻtishi kerak edi, biroq keyinchalik koʻproq odamlarga tadbirga tashrif buyurish imkoniyatini berish uchun „Ferents Pushkas“ stadioniga koʻchirilgan. Arenaning toʻrt burchagida yodgorlik joylari oʻrnatilgan, unda muxlislar „Oltin toʻp“ sohibiga hurmat bajo keltirishlari mumkin edi. Oʻyin boshlanishidan oldin Albertning eng yaxshi daqiqalarining besh daqiqalik toʻplami ham rejalashtirilgan edi.

Oxir-oqibat, Vengriya terma jamoasi Balajs Dzsudzsakning ikkita goli va Tamas Priskin, Vladimir Koman va Robert Fechesinning keyingi zarbalari evaziga 5:0 hisobida gʻalaba qozongan. Dzsudzsak oʻyindan soʻng Florian oʻyinni koʻrganida xursand boʻlganiga ishonchi komil ekanligini aytdi va uni Jannatda xursand qilishlariga umid qilishini qoʻshimcha qilgan.

Faoliyat statistikasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Klub

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klub, mavsum va musobaqalar boʻyicha oʻyin va gollar[11]
Klub Mavsum Liga Vengriya kubogi Liga kubogi Yevropa Jami
Dvizion Oʻyin Gol Oʻyin Gol Oʻyin Gol Oʻyin Gol Oʻyin Gol
Ferensvarosh 1958-59 Mamlakat chempionati I 15 6
1959-60 26 27
1960-61 26 21
1961-62 22 17
1962-63 21 11
1963-yil 12 11
1964-yil 16 19
1965-yil 24 27
1966-yil 25 24
1967-yil 27 28
1968-yil 27 19
1969-yil 13 11
1970-yil 8 4
1970-71 24 7
1971-72 30 15
1972-73 26 6
1973-74 9 2
Jami 351 255

Xalqaro

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Milliy terma jamoa Yil Oʻyin Gol
Vengriya 1959-yil 6 5
1960-yil 6 2
1961-yil 9 4
1962-yil 9 5
1963-yil 9 4
1964-yil 6 6
1965-yil 5 1
1966-yil 9 2
1967-yil 6 1
1968-yil 1 0
1969-yil 3 1
1970-yil 0 0
1971-yil 3 0
1972-yil 2 0
1973-yil 0 0
1974-yil 1 0
Jami 75 31

Yutuqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ferensvarosh

  • Shaharlararo kubok : 1964-65
  • Vengriya ligasi 1963, 1964, 1967 va 1968-yillar
  • Vengriya kubogi 1972-yil

Shaxsiy yutuqlar

  • Eng yaxshi yosh futbolchi sovrini : FIFA Jahon chempionati 1962
  • Eng yaxshi toʻpurar (Oltin butsa) : FIFA Jahon chempionati 1962 (boshqa besh oʻyinchi bilan 4 ta gol urgan)
  • Yulduzlar jamoasi : FIFA Jahon chempionati 1966
  • Turnir jamoasi : UEFA Yevropa chempionati 1964-yil
  • Eng yaxshi toʻpurar : 1966-yilgi Yevropa kubogi
  • Eng yaxshi toʻpurar: 1967-yilgi shaharlararo yarmarkalar kubogi
  • Eng yaxshi toʻpurar: Vengriya chempionati 1960, 1961, 1965
  • Vengriyaning eng yaxshi futbolchisi 1966, 1967
  • " Oltin toʻp " (Yevropaning eng yaxshi futbolchisi) 1967-yil
  • Vengriya Respublikasining „Buyuk xizmatlari uchun ofitser xochi“ ordeni 1994-yil
  • Vengriya Respublikasining „Buyuk xizmatlari“ ordeni 2011-yil
  • Millat sportchisi (A Nemzet Sportolója) 2004-yil
  • Ferencvarosi TC stadioni 2007-yilda uning sharafiga Albert-stadion deb oʻzgartirildi.
  • Gercegszántoning faxriy fuqarosi 2007-yil
  • Budapeshtning faxriy fuqarosi 2010-yil
  • Ferensvaroshning hurmatli fuqarosi 2011-yil

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Elhunyt Albert Flórián“ [Flórián Albert deceased] (hu). Nemzeti Sport Online (2011-yil 31-oktyabr). 2011-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-oktyabr.
  2. ↑ „World Cup Best Young Player – 1962 Florian ALBERT (HUN)“. FIFA.com. 2011-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 3-noyabr.
  3. ↑ „Hungarian great Florian Albert dies aged 70“. Liverpool Echo (2011-yil 1-noyabr). Qaraldi: 2011-yil 3-noyabr.
  4. ↑ „Hungarian Ballon d'Or winner Albert dies“. UEFA (2011-yil 31-oktyabr). 2011-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-oktyabr.
  5. ↑ „Hungary & Ferencvaros legend Florian Albert dies aged 70“. goal.com (2011-yil 31-oktyabr). 2011-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 3-noyabr.
  6. ↑ „World Football - Hungarian great Albert dies“. Yahoo! Eurosport (2011-yil 31-oktyabr). Qaraldi: 2011-yil 3-noyabr.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 (xorvatcha) Hrvatski glasnik br.33/2007.
  8. ↑ „Albert Flórián a jó foci titkáról“ (hu). Hetek (2000-yil 5-avgust). 2014-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 7-noyabr.
  9. ↑ „Ferencvaros held 0–0 after Albert funeral“. Yahoo! Eurosport (2011-yil 6-noyabr). 2022-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 8-noyabr.
  10. ↑ „Örök nyugalomra helyezték Albert Flóriánt“ (hu). Nemzeti Sport Online (2011-yil 6-noyabr). 2011-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 8-noyabr.
  11. ↑ „Florian ALBERT(フロリアン・アルベルト) @ LEVEL-K“. 2011-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 2-iyul. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Flórián_Albert&oldid=5167781" dan olindi