Kontent qismiga oʻtish

Braziliya milliy futbol terma jamoasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Braziliya
Shirt badge/Association crest
Tahallusi Seleção (The Selection)
Canarinha (Little Canary)
Amarelinha (Little Yellow)
Verde-Amarela (Green-Yellow)
Assotsiatsiya Confederação Brasileira de Futebol (CBF)
Konfederatsiya CONMEBOL (South America)
Bosh murabbiy Fernando Diniz (caretaker)
Sardor Casemiro
Eng koʻp oʻynagan futbolchi Cafu (142)[1][2]
Eng yaxshi toʻpurar Pelé (77)
Neymar (77)[3]
Uy stadioni Various
FIFA kodi BRA
forma
Birinchi forma
forma
Ikkinchi forma
FIFA Reytingi
Hozirgi 3 ▬ (20 July 2023)[4]
Eng yuqori 1 (159 times on 8 occasions[5])
Eng past 22 (6 June 2013)
Birinchi xalqaro oʻyin
 Argentina 3–0 Braziliya 
(Buenos Aires, Argentina; 20 September 1914)[6][7]
Eng yirik gʻalaba
 Braziliya 10–1 Boliviya 
(São Paulo, Brazil; 10 April 1949)[8]
 Braziliya 9–0 Kolumbiya 
(Lima, Peru; 24 March 1957)
Eng yirik magʻlubiyat
 Urugvay 6−0 Braziliya 
(Viña del Mar, Chile; 18 September 1920)
 Braziliya 1−7 Germaniya 
(Belo Horizonte, Brazil; 8 July 2014)[9]
Jahon chempionati
Ishtiroki 22 (Ilk marta 1930-yili)
Eng yaxshi natijasi Champions (1958, 1962, 1970, 1994, 2002)
Copa América
Ishtiroki 37 (Ilk marta 1916-yili)
Eng yaxshi natijasi Champions (1919, 1922, 1949, 1989, 1997, 1999, 2004, 2007, 2019)
Panamerican Championship
Ishtiroki 3 (Ilk marta 1952-yili)
Eng yaxshi natijasi Champions (1952, 1956)
CONCACAF Gold Cup
Istiroki 3 (Ilk marta 1996-yili)
Eng yaxshi natijasi Runners-up (1996, 2003)
Konfederatsiyalar kubogi
Ishtiroki 7 (Ilk marta 1997-yili)
Eng yaxshi natijasi Champions (1997, 2005, 2009, 2013)

Braziliya milliy futbol terma jamoasi (portugalcha:Seleção Brasileira) xalqaro erkaklar futbol musobaqalarida Braziliya davlatining sharafini himoya qiladi. Braziliya Futbol Konfederatsiyasi tomonidan boshqariladi. 1923-yildan beri Xalqaro Futbol Federatsiyasi (FIFA) hamda 1916-yildan beri Janubiy Amerika Futbol Konfederatsiyasi (CONMEBOL) aʼzosi.

Braziliya terma jamoasi jahon chempionatlari tarixida eng omadli jamoadir, ular 5 marta 1958, 1962, 1970, 1994 va 2002-yillari chempion boʻlishgan. Ulra shuningdek FIFA Konfederatsiyalar kubogi musobaqasida ham 4 marta gʻolib chiqib, eng omadli terma jamoadir. Braziliya amaldagi konfederatsiya kubogi sohibi boʻlib turibdi: 1997, 2005, 2009 va 2013-yilgi chempionat gʻolibi boʻlishgan. Braziliya terma jamoasi barcha jahon chempionatlarida ishtirok etayotgan dunyodagi yagona jamoadir.[11] Braziliya shuningdek, har bir Jahon chempionatlari uchun oʻtkaziladigan saralash bahslarida biror bir play-off bosqichisiz chempionatga yoʻllanma olib kelayotir. Braziliya umumiy tarzda 72ta rasmiy musobaqalarda oltin medallarga sazovar boʻlib rekord oʻrnatib kelmoqda.

Tarix

[tahrir | manbasini tahrirlash]

XX asr

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Futbol boʻyicha Braziliya terma jamoasi ilk bor 1914-yilda tashkil topgan va Angliyaning “Exeter Siti” klubiga qarshi oʻyin oʻtkazib, 2:0 hisobida gʻalaba qozongan (boshqa maʼlumotlarga koʻra, uchrashuv 3:3 hisobida durang bilan yakunlangan). Biroq, jahon sahnasida jiddiyroq gʻalabalar hali uzoq edi. Bunga asosan mamlakatdagi mahalliy futbol federatsiyalari rahbarlari oʻrtasidagi tartibsizliklar toʻsqinlik qildi.

Qanday boʻlmasin, 1930 va 1934-yilgi chempionatlarda Braziliya birinchi bosqichdan keyin musobaqadan chiqib ketgan. 1938-yilda jamoa sezilarli yutuqlarga erishdi va chempionatda ishonchli tarzda bronza medalini qoʻlga kiritdi. Leonidas esa jahon chempionatining bir uchrashuvida 4 ta gol urgan birinchi futbolchi sifatida tarixga kirdi.

Urushdan keyin Braziliya jamoasi qayta tashkil etildi va 1949-yilda Amerika kubogida gʻalaba qozonishga muvaffaq boʻldi va 1950-yilda birinchi boʻlib Braziliyada boʻlib oʻtgan urushdan keyingi chempionat boʻldi. Qolaversa, final oʻyini unda oʻtkazilmagani ham oʻziga xos edi. Toʻrtta jamoa uchun guruh bosqichi oʻtkazildi. Braziliya va Urugvay oʻrtasidagi oʻyin „final“ hisoblanadi. Rio-de-Janeyrodagi "Marakana" stadionida boʻlib oʻtgan oʻyinga 199 854 muxlis tashrif buyurdi. Braziliyaliklarga chempion boʻlish uchun bor-yoʻgʻi durang kerak edi, biroq 1:0 hisobida oldinda boʻlib, 1:2 hisobida magʻlub boʻldi. Hal qiluvchi gol 79-daqiqada Alside Gijia tomonidan kiritildi. Janubiy Amerikada bu oʻyin Marakanazo nomi bilan mashhur.

1954-yilda Shveytsariyada boʻlib oʻtgan chempionatga yangilangan jamoa etib keldi. Biroq chorak finalda braziliyaliklar oʻz tarixidagi eng dahshatli oʻyinlardan birini oʻtkazib, chempionat favoriti vengerlarga 2:4 hisobida imkoniyatni boy berishdi. Ushbu oʻyin "Bern jangi" deb nomlangan. 1959-yil Janubiy Amerika chempionatida Braziliya jamoasi.

1958-yilda Shvetsiyadagi chempionatda Braziliya yorqin uslubda jahon chempioni boʻldi. Jamoada Pele, Garrincha, Vava kabi futbol tarixiga kirgan koʻplab oʻyinchilar joy olishdi. Ushbu chempionatning kashfiyoti hali ham koʻpchilik tomonidan "futbol qiroli" deb hisoblangan oʻn etti yoshli Pele edi.

1962-yilda Chilida braziliyaliklar oʻz muvaffaqiyatlarini takrorlay olishdi. Chempionatning eng yaxshi toʻpurari Garrincha boʻldi, u toʻrtta gol urdi. Uning jamoadoshi Pele turnirning dastlabki uchrashuvlaridan birida jiddiy jarohat olib, chempionatni tark etgandi[12].

1966-yilda Angliyada boʻlib oʻtgan chempionatda jamoa katta muvaffaqiyatsizlikka uchradi. Eysebio oʻynagan venger va portugaliyaliklar uchun "Selesao" juda qiyin edi. Braziliya terma jamoasi chempionatdan allaqachon kichik guruhda chiqib ketgan, bu milliy falokatdan boshqa narsa emas edi. Bir qator futbolchilar oʻz uyidagi notinch vaziyatni kutib, maʼlum muddat Evropada qolishga majbur boʻlishdi. Biroq, Meksikada boʻlib oʻtgan navbatdagi jahon chempionatida ham, Pele yana porlagan braziliyaliklar eng yuqori darajadagi futbol namoyish etishdi va barcha chempionat oʻyinlarida gʻalaba qozonishdi. Finalda Braziliya Italiyani 4:1 hisobida magʻlub etdi. Selesao toʻrtta turnirda uch marta jahon chempionligini qoʻlga kiritganidan soʻng, uzoq davom etgan muvaffaqiyatsizlik seriyasi boshlandi: 1974-yil – Braziliya butun tarixidagi eng kuchsiz tarkibdan birini maydonga tushirdi va natijada Polshaga 0:1 hisobida yutqazib, bor-yoʻgʻi 4-oʻrinni egalladi.

1978-yil – Selesao finalga chiqish uchun oʻyinda maydon egalari – argentinaliklarga toʻplar farqi evaziga magʻlub boʻldi. Hafsalasi pir boʻlgan braziliyaliklar asli argentinalik boʻlgan Peru terma jamoasi darvozabonini ataylab yomon oʻynaganlikda ayblashdi (Argentina – Peru oʻyini 6:0 hisobida yakunlandi). 1982-yil – Ziko va Sokrat boshchiligidagi Braziliya guruhdagi uchta oʻyinda ham gʻalaba qozonib, magʻlub boʻlmas deb hisoblangan, ammo kutilmaganda Italiyadan 2:3 hisobida magʻlubiyatga uchragan va erta bosqichda turnirdan chiqib ketgan. Italiyaliklar yakunda turnirda gʻalaba qozonishdi. 1986-yil – bu safar Frantsiya terma jamoasiga qarshi penaltilar seriyasida magʻlubiyat. 11 metrlik “Oq Pele” Ziko Braziliyaga gol ura olmadi.

1990-yil – 1/8 finalda argentinaliklarga qarshi magʻlubiyat. Braziliyaliklar butun oʻyin davomida yaxshi hujumkor futbol namoyish etishdi, yogʻochga bir necha bor zarba berishdi, ammo ularni tozalay olishmadi. Uchrashuvning soʻnggi daqiqalarida Diego Maradonaning toʻp uzatmasidan soʻng Klaudio Kanijia hal qiluvchi golni kiritdi. 1:0 Argentina foydasiga. AQSh chempionati 1994-yil. Oradan 24 yil oʻtib Braziliya yana gʻalaba qozondi: Italiyaga qarshi kechgan qiyin finaldan soʻng 0:0 hisobida yakunlangan braziliyaliklar penaltilar seriyasida 3:2 hisobida gʻalaba qozonishdi. Braziliyaning eng koʻzga koʻringan futbolchilari hujumchilar Romario va Bebeto, darvozabon Taffarel, yarim himoyachi va jamoa sardori Dunga, himoyachilar Marsio Santos va Branko boʻldi. Jahon chempionati 1998, Fransiya. Mashhur Ronaldu Selesao tarkibida. Braziliya yana finalga chiqdi, biroq mezbonlardan 0:3 hisobida magʻlub boʻldi. Magʻlubiyatning boshlanishi boʻlgan birinchi boʻlimda kiritilgan ikkita golni Fransiya terma jamoasi yetakchisi Zinedin Zidan burchak toʻplaridan soʻng kiritdi[13].

Liboslar tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
1914–1917
1917
1917
1917
1918–1919
1919–1938
1938–1948 (zaxira)
1945–1949
1949–1953
1954–1962
1978
1986–1990
1988 Yozgi Olimpiada
1994
1997
1998
2002–2004
1958 (zaxira)
1994 (zaxira)
1997 (zaxira)
2002–2004 (zaxira)

Oʻyinchilar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozirgi tarkib

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quyidagi 23 futbolchi FIFA Jahon chempionati 2014 musobaqasiga chaqirtirilgan.[14]

0#0 pos. Futbolchi Tugʻilgan sanasi (yosh) Ishtiroki Gollari Klubi
1 1DA Jefferson 2-yanvar 1983-yil (1983-01-02) (41 yosh) 9 0  BRA Botafogo
12 1DA Júlio César 3-sentyabr 1979-yil (1979-09-03) (45 yosh) 78 0  CAN Toronto
22 1DA Victor 21-yanvar 1983-yil (1983-01-21) (41 yosh) 6 0  BRA Atlético Mineiro
2 2HM Dani Alves 6-may 1983-yil (1983-05-06) (41 yosh) 73 5  ESP Barcelona
3 2HM Thiago Silva (captain) 22-sentyabr 1984-yil (1984-09-22) (40 yosh) 45 2  FRA Paris Saint-Germain
4 2HM David Luiz 22-aprel 1987-yil (1987-04-22) (37 yosh) 34 0  ENG Chelsea
6 2HM Marcelo 12-may 1988-yil (1988-05-12) (36 yosh) 29 4  ESP Real Madrid
13 2HM Dante 18-oktyabr 1983-yil (1983-10-18) (41 yosh) 11 2  GER Bayern Munich
14 2HM Maxwell 27-avgust 1981-yil (1981-08-27) (43 yosh) 7 0  FRA Paris Saint-Germain
15 2HM Maicon 26-iyul 1981-yil (1981-07-26) (43 yosh) 70 7  ITA Roma
23 2HM Henrique 14-oktyabr 1986-yil (1986-10-14) (38 yosh) 4 0  ITA Napoli
5 3YH Fernandinho 4-may 1985-yil (1985-05-04) (39 yosh) 6 1  ENG Manchester City
7 3YH Ramires 24-mart 1987-yil (1987-03-24) (37 yosh) 41 4  ENG Chelsea
8 3YH Hernanes 29-may 1985-yil (1985-05-29) (39 yosh) 23 2  ITA Internazionale
11 3YH Oscar 9-sentyabr 1991-yil (1991-09-09) (33 yosh) 29 9  ENG Chelsea
16 3YH Willian 9-avgust 1988-yil (1988-08-09) (36 yosh) 5 1  ENG Chelsea
17 3YH Luiz Gustavo 23-iyul 1987-yil (1987-07-23) (37 yosh) 17 1  GER Wolfsburg
18 3YH Paulinho 25-iyul 1988-yil (1988-07-25) (36 yosh) 25 5  ENG Tottenham Hotspur
20 3YH Bernard 8-sentyabr 1992-yil (1992-09-08) (32 yosh) 10 1  UKR Shakhtar Donetsk
9 4HJ Fred 3-oktyabr 1983-yil (1983-10-03) (41 yosh) 31 16  BRA Fluminense
10 4HJ Neymar 5-fevral 1992-yil (1992-02-05) (32 yosh) 47 30  ESP Barcelona
19 4HJ Hulk 25-iyul 1986-yil (1986-07-25) (38 yosh) 33 8  RUS Zenit Saint Petersburg
21 4HJ Jô 20-mart 1987-yil (1987-03-20) (37 yosh) 15 5  BRA Atlético Mineiro

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „FIFA Century Club“ (Wayback Machine saytida 18 October 2016 sanasida arxivlangan). FIFA. Retrieved 9 June 2018.
  2. ↑ „Marcos Evangelista de Morais "CAFU" – Century of International Appearances“. RSSSF (2006-yil 23-iyul). 2009-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 23-yanvar.
  3. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named apppearancesandgoals
  4. ↑ „The FIFA/Coca-Cola World Ranking“. FIFA (2023-yil 20-iyul). Qaraldi: 2023-yil 20-iyul.
  5. ↑ 23 September 1993 until 19 November 1993, 19 April 1994 until 14 June 1994, 21 July 1994 until 16 May 2001, 3 July 2002 until 14 February 2007, 18 July 2007 until 19 September 2007, 1 July 2009 until 20 November 2009, 28 April 2010 until 14 July 2010, 6 April 2017 until 6 July 2017, 10 August 2017 until 14 September 2017, 31 March 2022 until 6 April 2023
  6. ↑ „Argentina v Brazil, 20 September 1914“. 11v11.com. 2016-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-iyul.
  7. ↑ „Brazil & Argentina: A rivalry like no other – FIFA Museum (english)“ (en). www.fifamuseum.com (2021-yil 31-may). 2021-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-iyul.
  8. ↑ „Brazil matches, ratings and points exchanged“. Eloratings.net. 2018-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 3-avgust.
  9. ↑ „Brazil 1 - 7 Germany“. BBC Sport. 2016-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-dekabr.
  10. ↑ 1958–63, 1965–66, 1970–74, 1978–79, 1981–83, 1986–87, 1990, 1992, 1994–00, 2002–10, 2016–2017, 2018–present
  11. ↑ Fransiya bilan birgalikda, Braziliya terma jamoasi har bir jahon chempionatlarining final bosqichida kamida saralash bosqichlarida ishtirok etib kelmoqda (shuningdek, Qoʻshma Shtatlar ham har bir jahon chempionatlarida ishtirok etib kelmoqda, ammo, bir marta saralash bahslaridan oʻtolmagan).
  12. ↑ „Brazil - Record International Players“ (en). RSSSF. 2013-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 3-iyul.
  13. ↑ „Кубок "Девяти ценностей" вручили Бразилии“ (ru). euronews (2019-yil 4-aprel). 2020-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 25-oktyabr.
  14. ↑ „Felipão convoca os 23 da Copa do Mundo Brasil 2014“. CBF (7-may). 2014-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-fevral, 2014.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Braziliya_milliy_futbol_terma_jamoasi&oldid=4911018" dan olindi