Kontent qismiga oʻtish

Michael Houghton

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Michael Houghton
Tavalludi 1949 (72–73 yosh)
Buyuk Britaniya
Fuqaroligi Birlashgan Qirollik
Sohasi Mikrobiologiya Virusologiya
Ish joylari Alberta universiteti Chiron korporatsiyasi
Tezis sarlavhasi RNK polimerazalari va transkripsiyasi
Akademik rahbarlari James Chesterton
Mashhur ishlari Gepatit C Gepatit D
Mukofotlari Karl Landshtayner xotira mukofoti (1992) Robert Kox mukofoti (1993) Uilyam Bomont mukofoti (1994) Lasker mukofoti (2000) Gairdner Foundation xalqaro mukofoti (2013 - rad etilgan) Tibbiyot bo'yicha Nobel mukofoti (2020)

Ser Maykl Xotton (1949-yilda tugʻilgan) — britaniyalik olim va Nobel mukofoti laureati. Qui-Lim Choo, Jorj Kuo va Daniel V. Bredli bilan birga u 1989-yilda gepatit C ni kashf etdi[1] Shuningdek, u 1986-yilda Gepatit D genomini ham kashf etgan[2] Gepatit C virusining (HCV) kashf etilishi qon taʼminotida HCV ni aniqlash uchun diagnostik reagentlarning jadal rivojlanishiga olib keldi, bu esa qon quyish orqali HCVni yuqish xavfini har uch milliondan bir koʻrsatkichidan ikki milliondan birgacha kamaytirdi.[3][4] Taxminlarga koʻra, antitanachalarni tekshirish AQShda va butun dunyo boʻylab yiliga kamida 40 000 ta yangi infektsiyalarning yuqishini oldini olgan.[5]

Xouton hozirda Kanadaning Virusologiya boʻyicha ilmiy-tadqiqot kafedrasi va Li Ka Shing Alberta universitetida virusologiya professori, u yerda Li Ka Shing amaliy virusologiya instituti direktori hisoblanadi.[6] U Xarvi J. Alter va Charlz M. Rays bilan birga fiziologiya yoki tibbiyot boʻyicha 2020-yilgi Nobel mukofotining hammuallifidir.[7][8]

Erta hayot va taʼlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1949-yilda Buyuk Britaniyada tugʻilgan otasi yuk mashinasi haydovchisi va kasaba uyushmasi xodimi edi.[5] U Alleyn maktabida tahsil olgan.[9] 17 yoshida u Lui Paster haqida oʻqiganidan soʻng mikrobiolog boʻlishga ilhomlangan.[10][11] Houghton Sharqiy Angliya universitetida oʻqish uchun stipendiya yutib oldi, 1972-yilda biologiya fanlari boʻyicha ikkinchi darajali imtiyozli diplom bilan tugatdi[12] va keyinchalik 1977-yilda London Kingʻs kollejida biokimyo boʻyicha PhD darajasini tugatdi[5][13].[13]

Fiziologiya va tibbiyot boʻyicha 2020-yilgi Nobel mukofoti: HJ Alter, M Xoughton va CM Rays tomonidan olib borilgan seminal tajribalar HCV ni A boʻlmagan, B boʻlmagan gepatitning qoʻzgʻatuvchisi sifatida kashf etishga olib keldi.

Houghton 1982-yilda Chiron korporatsiyasiga oʻtishdan oldin GD Searle & Company kompaniyasiga qoʻshildi. Aynan Chironda Houghton hamkasblari Qui-Lim Choo va Jorj Kuo va Kasalliklarni nazorat qilish va oldini olish markazlaridan Daniel V. Bredli bilan birgalikda birinchi marta HCV uchun dalillarni topdilar.[14]

Xoughton 1989 va 1990-yillarda nashr etilgan bir qator seminal tadqiqotlarning hammuallifi boʻlib, qonda gepatit C antitanachalarini aniqladi, ayniqsa kasallikni yuqtirish xavfi yuqori boʻlgan bemorlarda, shu jumladan qon quygan bemorlarda.[15][16][17][18] Bu ish 1990-yilda qon skrining testini ishlab chiqishga olib keldi; 1992-yilda yanada sezgir testni ishlab chiqish bilan boshlangan keng tarqalgan qon skriningi Kanadada donorlik qon zahiralarining gepatit C bilan zararlanishini deyarli yoʻq qildi.[19][20] Xuddi shu davrda chop etilgan boshqa tadqiqotlarda Houghton va uning hamkorlari gepatit C ni jigar saratoni bilan bogʻlashdi.[21][22][23]

2013-yilda Alberta universitetidagi Houghton jamoasi gepatit C ning bir shtammidan olingan vaktsina virusning barcha shtammlariga qarshi samarali ekanligini koʻrsatdi.[24][25].

Unvon va mukofotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Isolation of a cDNA clone derived from a blood-borne non-A, non-B viral hepatitis genome“. Science. 244-jild, № 4902. April 1989. 359–62-bet. Bibcode:1989Sci...244..359C. doi:10.1126/science.2523562. PMID 2523562.
  2. ↑ Wang, KS; Choo, QL; Weiner, AJ; Ou, JH; Najarian, RC; Thayer, RM; Mullenbach, GT; Denniston, KJ; Gerin, JL (9-oktyabr 1986-yil). „Structure, sequence and expression of the hepatitis delta (delta) viral genome“. Nature. 323-jild, № 6088. 508–14-bet. Bibcode:1986Natur.323..508W. doi:10.1038/323508a0. PMID 3762705.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  3. ↑ „Opinion: Nobel-worthy discovery right in our backyard“. Canadian for Health Research. Qaraldi: 4-sentabr 2016-yil.
  4. ↑ „Science world abuzz as virologist turns down Gairdner award“. The Globe and Mail. Qaraldi: 10-sentabr 2016-yil.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Thompson, Gilbert. Pioneers of Medicine Without a Nobel Prize, 2014 — 209-bet. ISBN 978-1-78326-386-8. 
  6. ↑ „MMI Faculty – Michael Houghton, PhD“. 2018-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-yanvar 2014-yil.
  7. ↑ 7,0 7,1 „Press release: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2020“. Nobel Foundation. Qaraldi: 5-oktyabr 2020-yil.
  8. ↑ Wu, Katherine J.; Victor, Daniel. „Nobel Prize in Medicine Awarded to Scientists Who Discovered Hepatitis C Virus – Harvey J. Alter, Michael Houghton and Charles M. Rice were jointly honored for their decisive contribution to the fight against blood-borne hepatitis, a major global health problem.“. The New York Times (5-oktyabr 2020-yil). Qaraldi: 6-oktyabr 2020-yil.
  9. ↑ „Congratulations to a Nobel Prize Laureate“. Alleyn's School. 2021-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.
  10. ↑ „Michael Houghton, PhD“. Canadians for Health Research. Qaraldi: 8-oktyabr 2016-yil.
  11. ↑ „Eureka moments in research“. Alberta Innovates: Health Solutions. 2017-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-oktyabr 2016-yil.
  12. ↑ „Nobelist: keep faith, because Covid vaccine is just round corner“. Times Higher Education. Qaraldi: 15-noyabr 2020-yil.
  13. ↑ 13,0 13,1 Boyer, J.L. Liver Cirrhosis and Its Development – Google Books, 31-mart 2001-yil. ISBN 978-0-7923-8760-2. Qaraldi: 12-yanvar 2014-yil. 
  14. ↑ Houghton, M (2009). „The long and winding road leading to the identification of the hepatitis C virus“. J. Hepatol. 51-jild, № 5. 939–948-bet. doi:10.1016/j.jhep.2009.08.004. PMID 19781804.
  15. ↑ Kuo, G; Choo, Q-L; Alter, HJ; Gitnick, GI; Redeker, AG; Purcell, RH; Miyamura, T; Dienstag, JL; Alter, MJ (1989). „An assay for circulating antibodies to a major etiologic virus of human non-A, non-B hepatitis“. Science. 244-jild, № 4902. 362–364-bet. Bibcode:1989Sci...244..362K. doi:10.1126/science.2496467. PMID 2496467.
  16. ↑ Esteban, JI; Viladomiu, L; Bonzalez, A; Roget, M; Genesca, J; Guardia, J; Esteban, R; Lopez-Talavera, JC; Hernandez, JM (1989). „Hepatitis C virus antibodies among risk groups in Spain“. Lancet. 334-jild, № 8658. 294–297-bet. doi:10.1016/s0140-6736(89)90485-6. PMID 2569102.
  17. ↑ Van Der Poel, CL; Ressink, HW; Lelie, PN; Leentvaar-Kuypers, A; Choo, Q-L; Kuo, G; Houghton, M (1989). „Anti-hepatitis C antibodies and non-A, non-B post-transfusion hepatitis in the Netherlands“. Lancet. 334-jild, № 8658. 297–298-bet. doi:10.1016/s0140-6736(89)90486-8. PMID 2569103.
  18. ↑ Alter, HJ; Purcell, RH; Shih, JW; Melpolder, JC; Houghton, M; Choo, Q-L; Kuo, G (1989). „Detection of antibody to hepatitis C virus in prospectively followed transfusion recipients with acute and chronic non-A, non-B hepatitis“. N. Engl. J. Med. 321-jild, № 22. 1494–1500-bet. doi:10.1056/nejm198911303212202. PMID 2509915.
  19. ↑ Cha, T-A; Kolberg, J; Irvine, B; Stempien, M; Beall, E; Yano, M; Choo, Q-L; Houghton, M; Kuo, G (1991). „Use of a signature nucleotide sequence of hepatitis C virus for detection of viral RNA in human serum and plasma“. J. Clin. Microbiol. 29-jild, № 11. 2528–2534-bet. doi:10.1128/JCM.29.11.2528-2534.1991. PMC 270367. PMID 1663510.
  20. ↑ Bresters, D; Cuypers, HT; Reesink, HW; Schaasberg, WP; van der Poel, CL; Mauser-Bunschoten, EP; Houghton, M; Choo, Q-L; Kuo, G (1992). „Enhanced sensitivity of a second generation ELISA for antibody to hepatitis C virus“. Vox Sang. 62-jild, № 4. 213–217-bet. doi:10.1111/j.1423-0410.1992.tb01201.x. PMID 1379394.
  21. ↑ Hasan, F; Jeffers, L; de Medina, M; Reddy, R; Parker, T; Schiff, E; Houghton, M; Choo, Q-L; Kuo, G (1989). „Hepatitis C HCV associated hepatocellular carcinoma“. Hepatology. 10-jild, № 4. 589–91-bet. doi:10.1002/hep.1840100432. PMID 2169456.
  22. ↑ De Bisceglie, AM; Alter, H; Kuo, G; Houghton, M; Hoofnagle, JH (1989). „Detection of antibody to hepatitis C virus in patients with various chronic liver diseases“. Hepatology. 10-jild, № 4. 581-bet. doi:10.1002/hep.1840100432.
  23. ↑ Saito, I; Miyamura, T; Ohbayashi, A; Harada, H; Katayama, T; Kikuchi, S; Watanabe, Y; Koi, S; Onji, M (1990). „Hepatitis C virus infection is associated with the development of hepatocellular carcinoma“. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 87-jild, № 17. 6547–6549-bet. Bibcode:1990PNAS...87.6547S. doi:10.1073/pnas.87.17.6547. PMC 54573. PMID 2168552.
  24. ↑ Law, JL; Chen, C; Wong, J; Hockman, D; Santer, DM; Frey, SE; Belshe, RB; Wakita, T; Bukh, J (19-mart 2013-yil). „A hepatitis C virus (HCV) vaccine comprising envelope glycoproteins gpE1/gpE2 derived from a single isolate elicits broad cross-genotype neutralizing antibodies in humans“. PLOS ONE. 8-jild, № 3. e59776-bet. Bibcode:2013PLoSO...859776L. doi:10.1371/journal.pone.0059776. PMC 3602185. PMID 23527266.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  25. ↑ Houghton, M; Law, J; Tyrrell, DL (2013). „An inactivated hepatitis C virus vaccine on the horizon?“. Gastroenterology. 145-jild, № 2. 285–288-bet. doi:10.1053/j.gastro.2013.06.029. PMID 23806539.
  26. ↑ Karl Landsteiner Memorial Award 1992
  27. ↑ „Robert Koch Prize 1993“. 2017-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.
  28. ↑ William Beaumont Prize 1994
  29. ↑ Albert Lasker Clinical Medical Research Award 2000
  30. ↑ „List of Past AABB Award Recipients“. aabb.org. Qaraldi: 6-oktyabr 2020-yil.
  31. ↑ „The William H. Prusoff HEP DART Lifetime Achievement Award“. 6-oktyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-oktyabr 2020-yil.
  32. ↑ „World-renowned virologist named recipient of Gairdner Award“ (22-mart 2013-yil). 12-yanvar 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-yanvar 2014-yil.
  33. ↑ Boesveld. „Edmonton scientist turns down 3200,000 'baby Nobel' because it shut out colleagues“ (20-mart 2013-yil). Qaraldi: 13-yanvar 2014-yil.
  34. ↑ „A Titanic actor, climate change trailblazer and banking boss: Meet UEA's newest honorary graduates“. Eastern Daily Press. 2019-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Michael_Houghton&oldid=5013581" dan olindi