Kontent qismiga oʻtish

Qoʻstanay

Koordinatalari: 53°12′0″N 63°38′0″E / 53.20000°N 63.63333°E / 53.20000; 63.63333
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Qo'stanoydan yoʻnaltirildi)
Qoʻstanay

qozoqcha: Қостанай
shahar
{{{rasmiy_nomi}}}ning bayrogʻi
Bayroq
{{{rasmiy_nomi}}}ning rasmiy gerbi
Gerb
53°12′0″N 63°38′0″E / 53.20000°N 63.63333°E / 53.20000; 63.63333
Mamlakat Qozogʻiston
viloyat Qoʻstanoy viloyati
Hukumat
 • Akim Nurmuxambetov Gavez Toʻrsanovich
Asos solingan 1879
Avvalgi nomlari

Nikolayevsk 1893 yigacha

Qustanay 1977 yigacha
Qachondan beri shahar 1893
Maydon 240 km2 (93 kv mi)
Markazi balandligi 123—185 m
Rasmiy til(lar)i qozoqcha
Aholisi
 (2013)
 219 253[1]
Milliy tarkib ruslar (50,00 %)
qozoqlar (28,63 %)
ukrainlar (10,00 %)
olmonlar (2,78 %)
tatarlar (2,06 %)
beloruslar (1,78 %)[2][3]
Vaqt mintaqasi UTC+6
Telefon kodi +7 7142[4]
Pochta indeks(lar)i 110000[5]
Avtomobil kodi P, 10
Qoʻstanay xaritada
Qoʻstanay
Qoʻstanay

Qoʻstanay[6] (qozoqcha: Қостанай) — shahar, Qo'stanoy viloyatining markazi. Qozogʻistondagi yirik temir, havo va avtomabil yoʻllari asosiy qismida joylashgan. Tobol daryosining chap sohilida. Shaharni Abelsoy jari ikkiga boʻlib turadi. Temir yoʻl chorrahasi. Aholisi 219 253 kishi (2013). Shaharga 1883-yilda asos solingan.

Aholisi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar aholisining soni 2012-yilgi maʼlumot boʻyicha 216 390 kishi. Shahar aholisi koʻp millatli hisoblanadi, shaharning milliy tarkibini quyidagi jadvaldan koʻrishingiz mumkin: (2010-yil, 1-yanvar)[2][3]:

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻstanay shahrini 1897-yili Rossiya imperatorining farmoniga binoan qozoqlarning urugʻlaridan tortib olingan. „Qoʻstanoy“ nomli joyning poydevorini, Yedil yoqasi va Orenburg guberniyasidan koʻchib kelgan rus aholisi qurgan. Boshlanishida „Nikolayevka“ deb nomlandi. 1893-yil Qozogʻistonning tarkibida boʻlgan avvalgi Toʻrgʻay viloyatida yangidan tashkil topgan uez, hududiy boʻlinishiga oid unga „Qoʻstanoy“ nomi berildi. Qoʻstanoy shahri uezining markaziga aylandi. 1912—1913-yillari Janubiy Sibir temir yoʻli magistrali Chelyabinsk — Troitsk — Qoʻstanoy tarmogʻining qurulishiga binoan, Qoʻstanay Rossiyada korxonalar rivojlanish boʻyicha yuqori safdagi Markaziy Rossiya tumanlari bilan jonli savdo-sottiq qilishga imkoniyat yaratildi. Shuning taʼsirida Qoʻstanoy Shimoliy Qozogʻistondagi katta savdo markazlarining biriga aylandi. Shaharda yengil va oziq ovqat sanoatlari, gaz va dizel yonilgʻisi bilan ishlaydigan tegirmonlar, qassobxonalar, teri buyumlari, v.h tashkil topdi. 1917—1919-yillarda Qoʻstanayda Kengash ittifoqi oʻrnab, 1920-yil shu vaqtdagi Aqto'be viloyati okrugining, 1925-yil guberniyaning, 1936-yil yangidan tashkil topgan Qoʻstanoy viloyatining markaziga aylandi.

Sanoati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻstanoya oziq-ovqat (goʻsht va un kombinatlari) va yengil sanoatlari (kamvol movut kombinati, tikuvchilik va poyabzal fabrikalari) rivojlangan. Sunʼiy tola zavodi, metallsozlik (avtomobil va qishloq xoʻjaligi mashinalarini taʼmirlash, ehtiyot qismlar ishlab chiqarish), qurilish materiallari korxonalari (temir-beton konstruksiyalar, devor bloklari, gʻisht zavodlari) bor. Hozirgi kunda shaharning sanoat tarkibidagi korxonalarda sohaviy 10 AJ, 9 MChB, 4 MQK bor.

Ijtimoiy soha

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shaharda Shimoliy Qozogʻistonning geologiya boshqarmasi va uning markaziy laboratoriyasi, A. Baytursunov nomidagi davlat pedagogika universiteti, qishloq xoʻjalik instituti, davlat qishloq xoʻjalik va ekinni rejalash, suv qurulishini rejalash institutining filiallari, kooperativ, avtomobil va qurulish kolledjderi, 2 shahar kasb-hunar-tex., med. mahkamalari, viloyat tarixi va geologiya muzeyi, gidrometeorologiya byurosi, 59 maktab, 2 madaniyat uyi, viloyat drama teatri, filarmoniya, 13 kutubxona faoliyat yuritmoqda. Tibbiyot mahkamalaridan 12 kasalxona (viloyat va shahar klinik. kasalxona, temir yoʻlchilar va bolalar klinikalik kasalxonalari, viloyat va shahar shifoxonalari, onkologiya, sil, psixiatriyali, veterologiya dispanserlar, suyak sili sanatoriyasi, shahar traxomoz kasalxonasi), 6 akusherlik punkt, 131 dorixona, viloyat radio-telestudiyalar, stadion aholiga xizmat koʻrsatmoqda[7].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „arxiv nusxasi“. 2013-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 4-oktyabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Агентство Республики Казахстан по статистике. Численность населения Республики Казахстан по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на начало 2010 года“. 2013-yil 17-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 15-iyul.
  3. ↑ 3,0 3,1 Национальный состав населения Казахстана по переписи 2009
  4. ↑ „Qoʻstanay viloyatining telefon kodlari“. 2014-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.
  5. ↑ Почтовые индексы Казахстана[sayt ishlamaydi]
  6. ↑ Атлас Мира. — М.: ПКО «Картография» Федерального агентства геодезии и картографии Министерства транспорта Российской Федерации; Оникс, 2007. — ISBN 5-85120-243-2
  7. ↑ „Костанайская областная библиотека для детей и юношества им. Ибрая Алтынсарина“. 31-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-iyul 2013-yil.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]



"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qoʻstanay&oldid=3916771" dan olindi