Kontent qismiga oʻtish

FIFA Klublar oʻrtasidagi jahon chempionati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bu maqola erkaklar klublari oʻrtasidagi futbol musobaqasi haqidadir. Terma jamoalar oʻrtasidagi musobaqa uchun FIFA Jahon chempionati sahifasiga qarang. Kelajakdagi ayollar musobaqasi uchun FIFA ayollar klublari oʻrtasidagi jahon chempionati sahifasiga qarang. 2024-yilda boshlanadigan yillik FIFA klublar musobaqasi uchun, FIFA Qitʼalararo Kubogi sahifasiga qarang.
FIFA Klublar oʻrtasidagi jahon chempionati
Tashkiliy organ FIFA
Asos solindi 2000 (24 yil avval) (2000)
Hudud International
Jamoalar soni 32
(from 6 confederations)
Tegishli musobaqalar FIFA Qitʼalararo Kubogi
Hozirgi chempionlar Angliya Manchester City
(1st title)
Eng muvaffaqiyatli klub(lar) Ispaniya Real Madrid
(5 titles)
Vebsayt fifa.com/clubworldcup
2025 FIFA Club World Cup

FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati – bu sportning global boshqaruv organi boʻlgan Xalqaro futbol federatsiyasi (FIFA) tomonidan uyushtiriladigan xalqaro erkaklar futbol musobaqasi . Musobaqa birinchi marta 2000 yilda FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati sifatida oʻtkazilgan . U 2001 yildan 2004 yilgacha oʻtkazilmagan, 2001 yilda bekor qilingan turnirdagi omillar kombinatsiyasi, eng muhimi, FIFAning marketing boʻyicha hamkori Xalqaro Sport va Boʻsh vaqt (ISL) ning qulashi, lekin 2005-yildan beri.u har yili oʻtkaziladi va Braziliya, Yaponiya, Birlashgan Arab Amirliklari, Marokash va Qatar tomonidan mezbonlik qilgan. Kubokning nufuziga nisbatan qarashlar turlicha: u Yevropaning koʻp qismida qiziqish uygʻotish uchun kurashmoqda va Janubiy Amerikada qizgʻin bahs-munozaralarga sabab boʻlmoqda.[1][2]

Birinchi FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati 2000-yilda Braziliyada boʻlib oʻtgan. U 2000-yildan 2004-yilgacha UEFA Chempionlar Ligasi va Libertadores kubogi gʻoliblari oʻynagan Qitʼalararo kubogi bilan parallel ravishda oʻtkazildi, har bir turnir chempionlari FIFA tomonidan (2017-yilda) klublar oʻrtasidagi jahon chempioni sifatida tan olingan. 2005-yilda Qitʼalararo kubok FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati bilan birlashtirildi va 2006-yilda turnir FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati deb oʻzgartirildi. Klublar oʻrtasidagi jahon chempionati gʻolibi FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati kubogi va FIFA Jahon chempionlari sertifikatini oladi.

Turnirning joriy formati mezbon mamlakat hududida taxminan ikki hafta davomida chempionlik uchun kurashadigan yettita jamoani oʻz ichiga oladi; oʻsha yilgi OFK Chempionlar Ligasi (Osiyo), CAF Chempionlar Ligasi (Afrika), KONKAKAF Chempionlar Ligasi (Shimoliy, Markaziy Amerika va Karib dengizi), CONMEBOL Libertadores (Janubiy Amerika), OFC Chempionlar Ligasi (Okeaniya) va UEFA Chempionlar Ligasi (Yevropa) gʻoliblari), mezbon mamlakatning milliy chempionlari bilan birga toʻgʻridan-toʻgʻri nokautli turnirda ishtirok eting. Mezbon mamlakatning milliy chempionlari Okeaniya chempioniga qarshi pley-off oʻyinida qatnashadi va gʻolib chorak finalda Osiyo, Afrika va Shimoliy Amerika chempionlari bilan qoʻshiladi. Chorak final gʻoliblari final yoʻllanmasi uchun yarim final bosqichiga chiqqan Yevropa va Janubiy Amerika chempionlari bilan toʻqnash kelishadi.

„Real Madrid“ eng koʻp unvonlar boʻyicha rekordchi boʻlib, musobaqada toʻrt marta gʻalaba qozongan. „Korintians“ ning ilk gʻalabasi mezbon mamlakat milliy ligasi chempionlarining eng yaxshi natijasi boʻlib qolmoqda. Ispaniya jamoalari ushbu turnirda etti marta gʻalaba qozonishgan, bu har qanday mamlakat uchun eng koʻp. Amaldagi jahon chempioni 2021-yilgi klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati finalida „Palmeyras“ni qoʻshimcha boʻlimlardan soʻng 2:1 hisobida magʻlub etgan „Chelsi“ hisoblanadi.

History

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yana qarang: Football World Championship, Sir Thomas Lipton Trophy, Copa Rio (international tournament), Small Club World Cup, Tournoi de Paris, Intercontinental Cup (football), International Soccer League, Copa Interamericana, and List of world champion football clubs

Kelib chiqishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Las-Vegas, Nevada 1993-yil dekabr oyida FIFA ijroiya qoʻmitasida musobaqa tugʻilgan.

Futbol boʻyicha jahon chempionati deb nomlanadigan birinchi klub turniri 1887-yilda boʻlib oʻtdi, unda Angliya kubogi gʻolibi „Aston Villa“ Shotlandiya kubogi sohibi, oʻsha paytdagi yagona milliy musobaqalar gʻolibi Hibernianni magʻlub etdi. Ikki Yevropa ligasi chempionlari birinchi marta 1895-yilgi jahon chempionatida toʻqnash kelishgan, oʻshanda Angliya chempioni " Sanderlend " Shotlandiya chempioni „Heart of Midlothian“ ni 5:3 hisobida magʻlub etgan.[3] Ajablanarlisi shundaki, 1895-yilgi Jahon chempionatida „Sanderlend“ tarkibi butunlay shotlandiyalik futbolchilardan iborat edi – oʻsha kunlarda professional oʻynash uchun Angliyaga koʻchib oʻtgan shotlandiyalik futbolchilar shotlandiyalik professorlar sifatida tanilgan.[3][4]

FIFA maʼlumotlariga koʻra, global klublar futbol turnirini yaratishga birinchi urinish 1909-yilda, birinchi FIFA Jahon chempionatidan 21 yil oldin boʻlgan.[5] Ser Tomas Lipton kubogi 1909 va 1911-yillarda Italiyada boʻlib oʻtgan va unga Angliya, Italiya, Germaniya va Shveysariya klublari ishtirok etgan. Angliya havaskor jamoasi West Oklend ikkala holatda ham gʻalaba qozondi. FIFA xalqaro klub musobaqalarini tashkil qilishi kerakligi haqidagi fikr 1950-yillarning boshidan boshlangan.[6][7] 1951-yilda FIFA prezidenti Jyul Rimetdan FIFAning Braziliya futbol federatsiyasi tomonidan tashkil etilgan Kopa Rio musobaqasida ishtirok etishi haqida soʻrashdi. Klublar oʻrtasidagi jahon chempionati (FIFA Jahon chempionatining „klub versiyasi“) boʻlish niyatida va Rimet Braziliya FA tomonidan tashkil etilgan va homiylik qilganligi sababli u FIFA yurisdiktsiyasiga kirmasligini aytdi. FIFA kengashi rasmiylari Stenli Rous va Ottorino Barassi 1951-yilda Kopa Rio musobaqasini tashkil etishda FIFA vakili sifatida boʻlmasa ham shaxsan ishtirok etishgan. Braziliyaning „Palmeyras“ jamoasi Marakana stadionida Italiyaning „Yuventus“ jamoasini 200 mingdan ortiq tomoshabin bilan magʻlub etgan.[8] birinchi klublar oʻrtasidagi jahon chempionati chempioni. Rusning roli Yevropa klublari bilan muzokaralar olib bordi, Barassi esa xuddi shunday qildi va musobaqa doirasini shakllantirishga yordam berdi. Italiya matbuoti musobaqani „taʼsirli loyiha“ deb baholadi, uni „FIFA rasmiylari Stenli Rus va Jyul Rimet juda hayajon bilan kutib olishdi, deyarli FIFAning rasmiy muhrini berish darajasida“.[9] Braziliya futbol federatsiyasi Yevropa klublarini musobaqaga jalb qilishda qiyinchiliklarga duch kelganligi sababli, O Estado de S. Paulo gazetasi FIFAning xalqaro klub musobaqalarini dasturlashda ishtirok etishini taklif qildi va „ideal holda, xalqaro turnirlar, Bu yerda yoki chet elda FIFA tomonidan belgilangan taqvim asosida oʻynash kerak“. 1950-yillarda ham Pequeña Copa del Mundo (ispancha kichik jahon chempionati) 1952 va 1957-yillar oraligʻida Venesuelada oʻtkazilgan turnir boʻlib, 1958-yildan boshlab Karakasda oʻtkazilgan boshqa klub turnirlari ham koʻpincha 1952-yil nomi bilan ataladi. −1957-yil. Odatda toʻrtta ishtirokchi oʻynadi, yarmi Yevropadan va yarmi Janubiy Amerikadan.[10][11][12]

 Braziliya futbol federatsiyasi Yevropa klublarini musobaqaga jalb qilishda qiyinchiliklarga duch kelganligi sababli, O Estado de S. Paulo gazetasi FIFAning xalqaro klub musobaqalarini dasturlashda ishtirok etishini taklif qildi va „ideal holda, xalqaro turnirlar, Bu yerda yoki chet elda FIFA tomonidan belgilangan taqvim asosida oʻynash kerak“. 1950-yillarda ham Pequeña Copa del Mundo (ispancha kichik jahon chempionati) 1952 va 1957-yillar oraligʻida Venesuelada oʻtkazilgan turnir boʻlib, 1958-yildan boshlab Karakasda oʻtkazilgan boshqa klub turnirlari ham koʻpincha 1952-yil nomi bilan ataladi. −1957-yil. Odatda toʻrtta ishtirokchi oʻynadi, yarmi Yevropadan va yarmi Janubiy Amerikadan.

Yaratishdagi toʻsiqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Biz chempionlikni o'zimiz uchun emas, balki Racingning chempion bo'lishiga yo'l qo'ymaslikni istaymiz.
—— Jok Shtayn, Seltik futbol klubi menejeri, 1965–1978, «Montevideo jangi» deb nomlanuvchi 1967-yilgi qit’alararo kubokning pley-off o‘yini oldidan izoh berdi; Evening Times , 3 noyabr 1967 yil. [13]
Gollandiyaning "Ayaks " jamoasi hech qanday muammosiz g'alaba qozondi va bu o'yin yevrokubokdagi oddiy uchrashuvdan qiyinroq bo'lmadi.
—— Amsterdamlik golland gazetasi jurnalisti, 1972-yilgi Qit'alararo kubokdan so'ng musobaqa sifati va "Ayaks"ning raqibi haqida fikr bildirdi; De Telegraaf, 30-sentyabr 1972-yil[14]
Muxlislarning befarqligi [Qit’alararo Kubokdagi] moliyaviy muvaffaqiyatsizligimizning yagona izohidir. 11-yanvar kuni Tel-Avivda 255 000 AQSh dollari evaziga o'tkazadigan o'rtoqlik o'yiniga o'xshash o'yin o'tkazganimizda yaxshi bo'lardi.
—— Dettmar Kramer, "Bavariya"ning 1975–1977 yillardagi menejeri, 1976-yilda jamoasi g'alaba qozonganidan so'ng Qit'alararo Kubokning ahamiyati pastligi, nufuzi va mukofotlari haqida fikr bildirdi; Jornal do Brasil, 1976-yil 22-dekabr[15]

Tournoi de Parij musobaqasi dastlab Yevropa va Janubiy Amerikaning eng yaxshi jamoalarini birlashtirishga qaratilgan musobaqa edi; Bu birinchi marta 1957-yilda Rio-de-Janeyro chempioni Vasko da Gama Parc des Princesda finalda Yevropa chempioni „Real Madrid“ ni 4:3 hisobida magʻlub etganida oʻynalgan . Bu gʻalaba Fransiya va Braziliyada „Yevropaning eng yaxshi X Janubiy Amerikaning eng yaxshisi“ klub oʻyini sifatida olqishlandi, chunki bu „Real Madrid“ning Yevropa chempioni sifatidagi birinchi qitʼalararo musobaqasi edi (Madrid jamoasi 1956-yilda „Pequeña Copa del Mundo“da oʻynagan, ammo oʻz ishtirokini tasdiqlagan. Yevropa chempioni boʻlishdan oldin Venesuela turniri).[16] 1958-yilda „Real Madrid“ 1957/58-yilgi Yevropa kubogi finali Parij turniridan 5 kun oʻtgach boʻlganini daʼvo qilib, Parij musobaqasida ishtirok etishdan bosh tortdi.[17] 1958-yil 8-oktabrda Braziliya FA prezidenti João Avelanj oʻzi taklif etilgan UEFA yigʻilishida Libertadores kubogi va Qitʼalararo kubokni yaratish qarorini eʼlon qildi, ikkinchisi UEFA/KONMEBOL tomonidan maʼqullangan „eng yaxshi“. har ikki konfederatsiyaning chempion klublari oʻrtasida jahon klubi" musobaqasi.

„Real Madrid“ 1960 yilda birinchi Qitʼalararo kubokni qoʻlga kiritdi,[18][19] va FIFA aralashib, musobaqaga boshqa konfederatsiyalardan boshqa chempionlar kiritilmaganini aytib, eʼtiroz bildirmaguncha oʻzini jahon chempioni deb eʼlon qildi; FIFAning taʼkidlashicha, ular faqat ikki qitʼa tashkiloti oʻrtasida oʻtkaziladigan, boshqa hech bir qitʼa ishtirok eta olmagan musobaqada qitʼalararo chempion boʻlishlari mumkin.[20] FIFA, agar tashkilotchilar musobaqani ikki tashkilot oʻrtasidagi oʻrtoqlik yoki shaxsiy oʻyin deb hisoblamasa, 1961-yilgi chempionatni oʻtkazishni taqiqlashini aytdi.[21] Oʻsha yili Qitʼalararo kubok birinchi marta oʻynalgan, 1960-yilda FIFA Klublar oʻrtasidagi jahon chempionatini tashkil etish maqsadida (1950-yillardagi Copa Rio yoʻnalishi boʻyicha) tashkil etilgan Xalqaro futbol ligasiga ruxsat bergan, keyin esa Ser Stenli Rusning ratifikatsiyasi bilan. FIFA prezidenti boʻladi.[22]

Qitʼalararo kubok boshqa qitʼalarda ham qiziqish uygʻotdi.[23] Shimoliy va Markaziy Amerika konfederatsiyasi, KONKAKAF 1961-yilda boshqa sabablar qatorida oʻz klublarini Libertadores kubogi va qoʻshimcha ravishda Qitʼalararo kubokga qoʻshishga harakat qilish maqsadida tashkil etilgan.[24] Biroq ularning ikkala musobaqaga kirishi rad etildi. Keyinchalik 1962-yilda KONKAKAF chempionlar kubogi boshlandi.[25]

Qitʼalararo kubokda Argentina va Urugvay klublarining shafqatsizligi tufayli 1960-yillar oxirida FIFAga penaltilarni baholash va turnirni tartibga solish uchun bir necha bor murojaat qilingan.[26] Biroq FIFA har bir talabni rad etdi.[27] Bu soʻrovlarning birinchisi 1967-yilda Montevideo jangi deb nomlangan pley-off oʻyinidan keyin qilingan.[28] Shotlandiya futbol assotsiatsiyasi prezident Villi Allan orqali FIFAdan futbol qoidalarini qoʻllash uchun musobaqani tan olishni talab qildi; FIFA oʻzi tashkil qilmagan musobaqani tartibga sola olmasligini aytdi.[13] Allanning salib yurishi ham KONMEBOLdan keyin, uning prezidenti Teofilo Salinas va AQShning qoʻllab-quvvatlashi bilan azoblandi. Argentina futbol assotsiatsiyasi (Asociación del Fútbol Argentino ; AFA), FIFAning musobaqada ishtirok etishiga ruxsat berishdan bosh tortdi:[29]

CSF Janubiy Amerikada Yevropa va [Janubiy] Amerika chempionlari o'rtasidagi turnirni FIFA tomonidan o'rtoqlik deb hisoblagan musobaqani nazorat qilish uchun mas'ul tashkilotdir. Fikrimizcha, FIFAning bu masalaga aralashishi to‘g‘ri emas.

Stenli Rusni klublar oʻrtasidagi jahon chempionati yoʻlining „asoschisi“ deb hisoblash mumkin. U hakam sifatida 1930-yilgi Millatlar Kubogida qatnashgan. Futbol rasmiysi sifatida u Copa Rio va Xalqaro futbol ligasini maʼqullagan va qoʻllab-quvvatlagan . FIFA prezidenti sifatida u qitʼalararo kubokni FIFA shafeligida barcha konfederatsiyalar oʻrtasidagi klublar oʻrtasidagi jahon chempionatiga kengaytirishni taklif qilgan birinchi FIFA rasmiysi boʻldi, bu taklifni u 1967-yilda ilgari surgan va bu taklif 2000-yilda FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionatiga aylanadi.

FIFA Bosh kotibi Rene Kurt 1967-yilda maqola yozgan va oradan koʻp oʻtmay FIFA qitʼalararo kubokni „Yevropa-Janubiy Amerika oʻrtoqlik oʻyini“ sifatida koʻrishini aytgan edi.[30] Buni FIFA prezidenti Ser Stenli Rus tasdiqladi. 1967-yilda Osiyo va Shimoliy Amerika klublari oʻrtasidagi musobaqalar oʻtkazilgach, FIFA qitʼalararo kubokni nazorat qilish gʻoyasini ochdi, agar unga ushbu konfederatsiyalar kirsa, Stenli Rus KONKAKAF va Osiyo Futbol Konfederatsiyasi 1967-yilda oʻz chempionlarini Qitʼalararo musobaqada ishtirok etishni soʻraganligini aytdi. Kubok; taklif UEFA va KONMEBOL tomonidan salbiy javob bilan kutib olindi. 1968 va 1969-yil Qitʼalararo kuboklar xuddi shunday shiddatli tarzda yakunlandi, „Manchester Yunayted“ bosh murabbiyi Mett Basbi „Argentinaliklarni barcha raqobatbardosh futboldan chetlashtirish kerak. FIFA haqiqatdan ham aralashishi kerak“ deb taʼkidladi.[31] 1970-yilda FIFA Ijroiya qoʻmitasi Yevropa va Janubiy Amerika bilan cheklanib qolmay, balki boshqa konfederatsiyalarni ham oʻz ichiga olgan koʻp qitʼadagi klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatini tashkil etishni taklif qildi; gʻoya UEFA qarshiligi tufayli oldinga chiqmadi.

1973-yilda fransuz gazetasi L’Equipe Yevropa kubogining tugʻilishiga yordam bergan,[32] ixtiyoriy ravishda Yevropa, Janubiy Amerika, Shimoliy Amerika va Afrika chempionlari ishtirok etadigan klublar oʻrtasidagi jahon chempionatiga homiylik qildi, yagona qitʼadagi klub turnirlari. oʻsha paytda mavjud boʻlgan; Musobaqa 1974 yil sentyabr va oktyabr oylari orasida Parijda boʻlib oʻtishi kerak edi, yakuniy final Parc des Princesda boʻlib oʻtadi . Yevropaliklarning haddan tashqari salbiy munosabati buning oldini oldi.[33] TXuddi shu gazeta 1975-yilda yana bir bor klublar oʻrtasidagi jahon chempionatini yaratishga urinib koʻrdi, unda ishtirokchilar Yevropa kubogining toʻrtta yarim finalchisi, Libertadores kubogi finalchisi, shuningdek, Afrika va Osiyo chempionlari boʻlishlari mumkin edi; yana bir bor bu taklif foyda bermadi.[34] UEFA prezidenti Artemio Franchi orqali yana bir bor rad etdi va taklif muvaffaqiyatsizlikka uchradi.[35] FIFA tomonidan maʼqullangan koʻp qitʼadagi Klublar oʻrtasidagi jahon chempionati gʻoyasi 1974-yilda FIFA prezidentligi uchun saylovoldi kampaniyasida João Avelanj tomonidan ham maʼqullangan. Meksikaning América va Pumas UNAM klublari hamda Meksika futbol assotsiatsiyasi Qitʼalararo kubokda ishtirok etishni talab qilgan. (Qitʼalararo kubokda Amerika qitʼasi vakillari sifatida yoki UEFA – KONMEBOL – KONKAKAF yangi Qitʼalararo kubogi doirasida) Janubiy Amerika chempionlariga qarshi Amerika Kubogining 1977/1978 va 1980/1981 chempionatlarida gʻalaba qozonganidan keyin, soʻrov muvaffaqiyatsiz tugadi.

Qitʼalararo Kubok tarqatib yuborilish xavfi borligi sababli,[36] Britaniyaning West Nally marketing kompaniyasi 1980-yilda hayotiy yechim topish uchun UEFA va KONMEBOL tomonidan yollangan;[37][38][39] Toyota Motor Corporation, West Nally orqali musobaqani oʻz qanoti ostiga oldi va uni Yaponiyada oʻynaladigan bir martalik oʻyin boʻlgan Toyota Kubogi deb oʻzgartirdi.[40][41] Toyota 1980-yilda Tokiodagi Milliy Olimpiya stadionida boʻlib oʻtadigan nashrga 700 000 AQSH dollaridan ortiq sarmoya kiritgan va har bir ishtirokchiga 200 000 AQSH dollaridan koʻproq pul ajratgan.[42] Yangi formatdagi Toyota kubogi shubha bilan qabul qilindi, chunki bu sport turi Uzoq Sharqda notanish turnir edi.[43][44] Biroq, Yevropa va Janubiy Amerika klublari moliyaviy qiyinchiliklarga duch kelgani uchun, moliyaviy ragʻbatlantirish mamnuniyat bilan qabul qilindi.[45] Tevropadan chiqib ketish ehtimolidan oʻzlarini himoya qilish uchun Toyota, UEFA va har bir evrokubok ishtirokchisi yillik shartnomalar imzolagan boʻlib, ular Yevropa kubogining yakuniy gʻoliblarini Qitʼalararo Kubokda ishtirok etishlarini talab qiladi, UEFA klublarning ishtirok etishi sharti sifatida Yevropa kubogi yoki UEFA va Toyota tomonidan xalqaro sud jarayoniga duch kelish xavfi.[46] 1983-yilda Angliya futbol assotsiatsiyasi 1985-yilda oʻtkaziladigan Klublar oʻrtasidagi jahon chempionatini tashkil etishga urinib koʻrdi va West Nally homiyligida, faqat UEFA tomonidan rad etildi.[47]

Inauguratsiya (2000-2001)

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Manchester Yunayted" buni birinchi klublar chempioni bo'lish sharafi uchun kurashish imkoniyati deb biladi.
—— Martin Edvards , Manchester Yunayted boshqaruvi raisi, 1980–2002, FIFA klublar o'rtasidagi jahon chempionatini sharhlar ekan; British Broadcasting Corporation News, 30-iyun 1999-yil.[48]

2000-yilgi FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionatining asoslari yillar oldin tuzilgan.[49] Zepp Blatterning soʻzlariga koʻra, turnir gʻoyasi 1993-yil dekabr oyida Las-Vegasda (AQSh) Ijroiya qoʻmitasiga „Milan“ prezidenti Silvio Berluskoni tomonidan taqdim etilgan.[50] Oʻsha paytga qadar har bir konfederatsiya barqaror, qitʼa chempionatiga ega boʻlgani sababli, FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati turnirini oʻtkazishni oqilona va dolzarb deb hisobladi. Dastlab musobaqa mezbonligi uchun toʻqqizta nomzod bor edi: Xitoy, Braziliya, Meksika, Paragvay, Saudiya Arabistoni, Taiti, Turkiya, AQSh va Urugvay; Toʻqqiztadan faqat Saudiya Arabistoni, Meksika, Braziliya va Urugvay FIFAga qiziqishlarini tasdiqladi. 1999-yil 6-iyun kuni FIFA musobaqaga mezbonlik qilish uchun Braziliyani tanladi,[51] dastlab 1999-yilda boʻlib oʻtishi rejalashtirilgan edi.[52] Manchester Yunayted afsonasi Bobbi Charlton , Angliyaning 1966-yilgi FIFA Jahon chempionatidagi gʻalabali kampaniyasining ustuni., Klublar oʻrtasidagi jahon chempionati „birinchi haqiqiy jahon chempioni boʻlish uchun ajoyib imkoniyat“ berganini aytdi.[53] Musobaqa mukofot puli sifatida 28 million AQSh dollarini berdi va uning 40 million AQSh dollari qiymatidagi televizor huquqlari besh qitʼada 15 ta teleradiokompaniyaga sotildi.[54] Klublar oʻrtasidagi birinchi jahon chempionatining yakuniy qura tashlash marosimi 1999-yil 19-oktabrda Rio-de-Janeyrodagi Copacabana Palace mehmonxonasida boʻlib oʻtdi.[55]

U yerda ular inglizlarning jahon chempionatiga qiziqmasligini da'vo qilishdi, ammo BBC turnirni yoritish uchun 60 kishini yubordi. Bu ularning tarixida ishtirok etgan eng muhim musobaqa ekanligini ko'rsatadi. Ular bu erga osonlik bilan g'alaba qozonamiz deb o'ylashdi, lekin Vaskoning kuchiga ishonmadilar. Ayni damda manchesterliklarning hech bir futbolchisi Vasko jamoasidan joy olmadi. Braziliyaliklar dunyoning eng zo'r o'yinchilari, yevropaliklar hatto yaqinlashishmaydi.
—— Eviko Miranda, Vasko da Gama vitse-prezidenti, 1986–2000, Britaniya matbuoti turnirga berilgan ahamiyati, Yevropa klublari futboli, shuningdek, jamoasining Manchester ustidan 3:1 hisobidagi g‘alabadan keyin Braziliya futboli saviyasini izohlar ekan. Birlashgan Qirollik; Independent Online, 11-yanvar 2000-yil.[56]

Dastlabki musobaqa 1999 yilda 1998 yildagi qitʼa klublari gʻoliblari, Qitʼalararo kubok gʻoliblari va mezbon mamlakatning klub chempionlari oʻrtasida oʻtkazilishi rejalashtirilgan edi, biroq u bir yilga qoldirildi. Vaqt oʻzgartirilgach, musobaqaga 1999 yilgi qitʼa chempionlaridan sakkizta yangi ishtirokchi kirdi: Braziliyaning " Korintians " va " Vasko da Gama ", Angliyaning „Manchester Yunayted“, Meksikaning „Nekaxa“ klubi , Marokashning „Raja Kasablanka“, Ispaniyaning „Real Madrid“, Saudiyaning „Al-Nassr“ klubi va Avstraliya klubi Janubiy Melburn.[57] Musobaqadagi birinchi golni „Real Madrid“ futbolchisi Nikolas Anelka kiritdi, Al-Nassrga qarshi; „Real Madrid“ oʻyinda 3:1 hisobida gʻalaba qozondi. Final butun Braziliyalik voqea boʻlib, bir tomonning oʻz maydonida ustunligini koʻrgan yagona uchrashuv edi.[58][59] Vasko da Gama mahalliy qoʻllab-quvvatlashdan foydalana olmadi, 90 daqiqa va qoʻshimcha boʻlimlarda 0:0 hisobidagi durangdan keyin „Korintians“ penaltilar seriyasida 4:3 hisobida magʻlub boʻldi.[60][61]

Musobaqaning ikkinchi soni 2001-yilda Ispaniyada rejalashtirilgan edi va unda 12 ta klub ishtirok etishi kerak edi. [62] Qur’a tashlash marosimi 2001-yil 6-martda A Korunyada boʻlib oʻtdi.[63] Biroq, 18-mayda bir qator omillar tufayli, eng muhimi, FIFAning marketing boʻyicha hamkori Xalqaro Sport va Boʻsh vaqtning qulashi tufayli u bekor qilindi.[64] Bekor qilingan turnir ishtirokchilari har biri 750 000 AQSH dollaridan tovon oldilar; Real Federación Española de Fútbol (RFEF) ham FIFAdan 1 million AQSh dollari oldi.[65] 2003-yilda 17 davlat mezbonlik qilmoqchi boʻlgan musobaqani oʻtkazishga yana bir urinish ham amalga oshmadi.[66][67] FIFA UEFA, KONMEBOL va Toyota bilan Qitʼalararo kubok va klublar oʻrtasidagi jahon chempionatini bir tadbirga birlashtirishga kelishib oldi.[68] Futbol olamining eng rivojlangan qitʼalarining klublari oʻynagan soʻnggi Qitʼalararo Kubok 2004-yilda boʻlib oʻtgan va 2005-yilning dekabr oyida Yaponiyada klublar oʻrtasidagi jahon chempionati qayta boshlangan.[69] Qitʼalararo kubokning barcha gʻolib jamoalari. jahon ommaviy axborot vositalari va futbol jamoatchiligi tomonidan de-fakto „jahon chempionlari“,[70][71][72] 2017-yilgacha FIFA rasmiy ravishda (de-yure) ularning barchasini FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati gʻoliblari bilan teng maqomda rasmiy klublar jahon chempioni deb tan oldi.[73][74]

Pley-off turnirlari (2005-2021)

[tahrir | manbasini tahrirlash]
A group of association football players, who played for FC Barcelona at the time of the photo, lifting their coach after winning their second FIFA Club World Cup.
2011-yilgi FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida „Barselona“ finalda „Santos“ni 4:0 hisobida magʻlub etganidan soʻng, Pep Guardiola havoga koʻtarildi .

2005-yilgi versiya oldingi Jahon chempionatiga qaraganda qisqaroq boʻlib, har bir qitʼada turli klub mavsumlari boʻyicha turnirni rejalashtirish muammosini kamaytirdi. Unda faqat oltita amaldagi qitʼa chempionlari bor edi, KONMEBOL va UEFA vakillari yarim final bilan xayrlashdi. Intercontinental kubogi, Toyota kubogi va 2000 yilgi kubok oʻrniga yangi kubok taqdim etildi. Musobaqaning 2005-yilgi nashriga qura tashlash marosimi 2005-yil 30-iyulda Tokioda The Westin Tokyoda boʻlib oʻtdi.[75] 2005-yilgi nashrda San-Paulu Saudiyaning Al-Ittihod jamoasi tomonidan finalga chiqish uchun chegaraga chiqdi.[76] Finalda bitta golMineiro Angliyaning „ Liverpul“ klubini joʻnatish uchun etarli edi [77] Mineiro klublar oʻrtasidagi jahon chempionati finalida gol urgan birinchi futbolchi boʻldi.[78]

Internacional 2006-yilgi turnirda ishtirok etish uchun Libertadores kubogi finalida jahon va Janubiy Amerikaning amaldagi chempioni San-Pauluni magʻlub etdi.[79] Yarim finalda „Internacional“ finalda „Barselona“ bilan uchrashish uchun Misrning „ Al Ahli“ jamoasini magʻlub etdi.[80] Adriano Gabiru tomonidan kiritilgan gol Braziliyada kubokni saqlab qoldi.[81][82] Aynan 2007-yilda Braziliya gegemonligi nihoyat buzildi: „Milan“ Yaponiyaning „Urava Red Diamonds“ jamoasiga qarshi yaqin oʻyinda gʻalaba qozondi. Xalqaro stadion va 1:0 hisobida gʻalaba qozonib, finalga chiqdi[83] Finalda „Milan“ klubi „Boka Xuniors“ni 4:2 hisobida magʻlub etdi, bu oʻyinda klublar oʻrtasidagi jahon chempionati finalida birinchi oʻyinchi qizil kartochkaga uchradi: 77-daqiqada milanlik gruziyalik Kaxa Kaladze [84] 1 daqiqadan soʻng „Boka Xunior“ futbolchisi Pablo Ledesma Kaladzega qoʻshildi, chunki u ham chetlatilgan edi.[85] Keyingi yili Manchester Yunayted yarim finaldagi raqibi yaponiyalik Gamba Osakani 5-3 hisobida magʻlub etib, Milanga taqlid qiladi.[86] Ular Ekvadorning LDU Kito klubini 1:0 hisobida magʻlub etib, 2008-yilda jahon chempioni boʻlishdi.[87][88]

"Korintians" finalda „Chelsi“ ni 1:0 hisobida magʻlub etib, ikkinchi jahon chempionligini qoʻlga kiritdi va bir yilni xalqaro oʻyinlarda oʻtkazib yuborilgan toʻrtta gol bilan magʻlubiyatsiz yakunladi.

Birlashgan Arab Amirliklari 2009 va 2010-yillarda Klublar oʻrtasidagi FIFA Jahon chempionatiga mezbonlik qilish huquqi uchun muvaffaqiyatli ariza topshirdi..[89] Barselona 2009-yilgi UEFA Chempionlar Ligasi finalida jahon va Yevropa chempioni Manchester Yunaytedni taxtdan tushirib, 2009-yilgi klublar oʻrtasidagi jahon chempionatiga yoʻllanma oldi.[90] „Barselona“ yarim finalda Meksikaning " Atlante " klubini 3:1 hisobida magʻlub etdi va finalda „Estudiantes“ bilan uchrashdi.[91] Qoʻshimcha vaqt zarurligini koʻrsatgan juda yaqin uchrashuvdan soʻng, Lionel Messi boshi bilan gol urib, „Barselona“ning gʻalabasini taʼminladi va misli koʻrilmagan seksuallikni yakunladi .[92][93][94][95][96] 2010-yilgi nashr finalga chiqqan birinchi Yevropa va Janubiy Amerika boʻlmagan jamoani koʻrdi: Kongo Demokratik Respublikasi vakili TP Mazembe yarim finalda Braziliyaning „Internasional“ jamoasini 2:0 hisobida magʻlub etib, Janubiy Koreyaning „Seongnam Ilva“ klubini magʻlub etgan „Internasionale“ga qarshi maydonga tushdi. Chunma 3-0 finalga chiqdi..[97][98] „Internazionale“ Mazembeni xuddi shu hisobda magʻlub etib, beshlik finalini yakunladi.[99][100]

FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati 2011 va 2012-yillarda Yaponiyaga qaytdi.[101] I2011 yilda „Barselona“ yarim finalda Qatarning „Al Sadd“ klubiga qarshi oʻyinda 4:0 hisobida gʻalaba qozondi.[102] Finalda „Barselona“ „Santos“ga qarshi oʻyinini takrorlaydi; bu, bugungi kunga kelib, musobaqa finalidagi eng katta yutuq marjasi.[103] Messi klublar oʻrtasidagi jahon chempionatining ikki xil finalida gol urgan birinchi futbolchi boʻldi.[104] T2012 yilgi nashr Yevropaning hukmronligi "Invasão da Fiel" deb nomlangan 30 000 dan ortiq sayyohlik muxlislari bilan maqtangan „Korintians“ bilan yakunlandi., musobaqaning ikki karra gʻolibi boʻlish uchun „Barselona“ga qoʻshilish uchun Yaponiyaga yoʻl oldi.[105][106] Yarim finalda „Al-Ahli“ hisobni saqlab qolishga muvaffaq boʻldi, chunki „Korintians“ aʼzosi Paolo Gerrero gol urib, Timaoni ikkinchi finalga olib chiqdi.[107] Gerrero yana „Korintians“ga oʻtdi, chunki Timao kubokni Braziliyaga qaytarish uchun Angliyaning „Chelsi“ jamoasini 1:0 hisobida magʻlub etdi.[108][109]

Zinedin Zidan klublar oʻrtasidagi 2017-yilgi jahon chempionatida matbuot anjumani chogʻida . Madridning „Real“ klubi 2016-yilgi klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida ham gʻalaba qozonib, kubokni saqlab qolgan birinchi jamoa boʻldi.

2013 va 2014-yillarda klublar oʻrtasidagi jahon chempionati Marokashga koʻchib oʻtdi. Birinchi turnirdada „Zolushka“ mezbon jamoasi Raja Kasablankaning yugurishini koʻrdi, u pley-off bosqichida boshlanishi kerak edi va yarim finalda Braziliyaning „Atletiko Mineiro“ jamoasini magʻlub etib, finalga chiqqan ikkinchi Afrika jamoasi boʻldi.[110] Mazembe singari, Raja ham Yevropa chempioniga yutqazdi, bu safar Myunxenning „Bavariya“siga 2:0 hisobida magʻlub boʻldi .[111] 2014-yilda yana Janubiy Amerika va Yevropa oʻrtasida qaror qabul qilindi va „Real Madrid“ jamoasi „San-Lorenso“ni 2:0 hisobida magʻlub etdi.[112]

2015 va 2016-yilgi turnirlarda yana bir bor Yaponiyani 7 va 8-marta FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatining 12 va 13-nashrlarida mezbon sifatida koʻrdi. 2015-yilgi chempionatda „River Pleyt“ va „Barselona“ oʻrtasida final boʻlib oʻtdi. „Barselona“ klubi oʻzining uchinchi FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatida gʻolib chiqdi, Suares ikkita gol va Lionel Messi finalda bitta gol urishdi. 2015-yilgi turnirda sodir boʻlgan eʼtiborga molik narsa shundaki, Sanfrechche Xirosima uchinchi oʻrinni egalladi, bu yapon klubi tomonidan erishilgan eng yuqori natijadir. Bu rekord davom etmasdi, chunki 2016-yilgi nashrda J1 ligasi gʻolibi Kashima Antlers finalga chiqdi .(raqiblardan 7-1 hisobida ustun keldi), Real Madridga qarshi. Gaku Shibasaki ilhomlantirdi Kashima oʻzining birinchi FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida gʻalaba qozonishga harakat qildi (bu Yevropa va Janubiy Amerikadan tashqarida hech bir klub tomonidan amalga oshirilmagan), ammo qoʻshimcha vaqtda 4:2 hisobida gʻalaba qozongan „Real Madrid“ shlyapa tufayli rad etdi. – Bu Krishtianu Ronalduning hiylasi edi.[113]

BAA 2017 va 2018-yillarda tadbirga mezbonlik qilish uchun qaytib keldi.[114][115] 2017-yilda „Real Madrid“ klublar oʻrtasidagi jahon chempionati tarixida chempionlikni himoya qilish uchun turnirga qayta tashrif buyurgan birinchi jamoa boʻldi. „Real Madrid“ finalda Gremioni magʻlub etib, yarim finalda „Al-Jazira“ ni magʻlub etib, chempionlikni muvaffaqiyatli himoya qilgan birinchi jamoa boʻldi. Al-Ayn klublar oʻrtasidagi jahon chempionati finaliga chiqqan birinchi Amirlik jamoasi[116] hamda 2018-yilgi finalga chiqqan ikkinchi Osiyo jamoasi boʻldi. Madridning „Real“ klubi finalda „Al-Ayn“ni 4:1 hisobida magʻlub etdi, musobaqada toʻrtinchi chempionlikni qoʻlga kiritish va turnir tarixida ketma-ket uch yil va jami toʻrt marta chempionlikni qoʻlga kiritgan birinchi jamoa boʻlish. Shunday qilib, „Real Madrid“ 2018-yilgi turnirda gʻalaba qozonganidan soʻng xalqaro chempionlik unvonini ettitaga uzaytirdi (uchta Qitʼalararo Kubok va toʻrtta klublar oʻrtasidagi jahon chempionligini hisobga olgan holda).[n 1]

2019-yil 3-iyun kuni FIFA Qatarni 2019 va 2020-yilgi tadbirlar mezboni sifatida tanladi[118][119] CONMEBOL bosh kotibi oʻrinbosari va rivojlanish boʻyicha direktori Gonsalo Belloso avvalroq 2019 va 2020-yilgi musobaqalar Yaponiyada oʻtkazilishini aytgan edi.[120] 2019-yilgi musobaqada „Liverpul“ klubi „Flamengo“ ni magʻlub etib, birinchi marta musobaqada gʻolib chiqdi.[121] 2020-yilgi nashrda Myunxenning „Bavariya“ jamoasi „Tigres“ni 1:0 hisobida magʻlub etib, oʻz sakkiztasini yakunladi.[122] 2021-yilgi turnirda magʻlubiyatga uchragan „Chelsi“ gʻolib chiqdi „Palmeyras“ qoʻshimcha boʻlimdan soʻng 2:1 hisobida birinchi chempionlikni qoʻlga kiritdi.

Kengaytirish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy maqola: Kelajakdagi FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati (Xitoy)

2016-yil oxirida FIFA prezidenti Janni Infantino 2019-yildan boshlab klublar oʻrtasidagi jahon chempionatini 32 ta jamoaga kengaytirishni va teleradiokompaniyalar va homiylar uchun yanada muvozanatli va jozibador boʻlishi uchun iyun oyiga koʻchirishni taklif qildi.[123] 2017 yil oxirida FIFA musobaqani 24 ta jamoaga kengaytirish va 2021 yilgacha FIFA Konfederatsiyalar kubogi oʻrniga har toʻrt yilda bir marta oʻtkazilishi taklifini muhokama qildi [124]

2021-yilda boshlanishi rejalashtirilgan yangi turnir har yili emas, har toʻrt yilda oʻtkaziladi, unda 24 ta jamoa va 31 ta oʻyin oʻtkaziladi. Unga UEFA Chempionlar Ligasi gʻoliblari, UEFA Chempionlar Ligasi ikkinchi oʻrinlari egalari, UEFA Yevropa Ligasi gʻoliblari va Libertadores kubogi gʻoliblari toʻrt mavsumdan boshlab va tadbir oʻtkaziladigan yilni oʻz ichiga oladi, qolganlari esa qolgan toʻrt konfederatsiyadan saralashda qatnashadi.[125] UEFA Millatlar ligasining yangi musobaqasi bilan bir qatorda, 2021-yildan 2033-yilgacha boʻlgan davrda 25 milliard dollar daromad kutiladi.[126]

2019-yil mart oyida FIFA 2021-yildan boshlab Klublar oʻrtasidagi jahon chempionatini kengaytirishga qaror qildi, birinchi turnir Xitoyda oʻtkazilish uchun qaror qilindi,[127] ammo COVID-19 pandemiyasi sabab boʻlgan taqvim bilan bogʻliq muammolar tufayli turnir nomaʼlum muddatga qoldirildi.[128] 2022-yilga kelib, kelajakdagi har qanday turnirlarning formati, joyi va vaqti aniq emas.[129]

Natijalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Final

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yana qarang: FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati finallari roʻyxati
Boshqa nomlar uchun qarang: Jahon chempioni futbol klublari roʻyxati.

Kalitlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • aet: natija/oʻyin qoʻshimcha vaqtdan keyin gʻalaba qozondi
  • p: penaltilar seriyasidan keyin gʻalaba qozondi
Ed. Yillar Mezbon Birinchi oʻrin uchun oʻyin Uchinchi oʻrin uchun oʻyin Isht.
jamoalar 		Ref.
1st Chempion Hisob 2nd Ikkinchi oʻrin Third place Score Fourth place
1
2000
 Brazil Braziliya Corinthians
0–0 (q.v)
(4–3 p)
 Braziliya Vasco da Gama Meksika Necaxa
1–1 (q.v)
(4–3 p)
 Ispaniya Real Madrid
8
 [130][131]
—
2001
 Spain
Turnir moliyaviy qiyinchiliklar tufayli bekor qilingan
12
 [132]
—
2002
—
Turnir oʻtkazilmagan
[133]
—
2003
—
—
2004
—
2
2005
 Japan Braziliya São Paulo
1–0
 Angliya Liverpool Kosta Rika Saprissa
3–2
 Saudiya Arabistoni Al-Ittihad
6
 [134][135]
3
2006
 Japan Braziliya Internacional
1–0
 Ispaniya Barcelona Misr Al Ahly
2–1
 Meksika América
6
 [136][137]
4
2007
 Japan Italiya Milan
4–2
 Argentina Boca Juniors Yaponiya Urawa Red Diamonds
2–2 [n 2]
(4–2 p)
 Tunis Étoile du Sahel
7
 [138][139]
5
2008
 Japan Angliya Manchester United
1–0
 Ekvador LDU Quito Yaponiya Gamba Osaka
1–0
 Meksika Pachuca
7
 [140][141]
6
2009
 UAE Ispaniya Barcelona
2–1 (q.v) [n 3]
 Argentina Estudiantes LP Janubiy Koreya Pohang Steelers
1–1 [n 2]
(4–3 p)
 Meksika Atlante
7
 [142][143][144]
7
2010
 UAE Italiya Internazionale
3–0
 Kongo Demokratik Respublikasi TP Mazembe Braziliya Internacional
4–2
 Janubiy Koreya Seongnam Ilhwa Chunma
7
 [145][146]
8
2011
 Japan Ispaniya Barcelona
4–0
 Braziliya Santos Qatar Al Sadd
0–0 [n 2]
(5–3 p)
 Yaponiya Kashiwa Reysol
7
 [147][148][149]
9
2012
 Japan Braziliya Corinthians
1–0
 Angliya Chelsea Meksika Monterrey
2–0
 Misr Al Ahly
7
 [150][151]
10
2013
 Morocco Germaniya Bayern Munich
2–0
 Marokash Raja Casablanca Braziliya Atlético Mineiro
3–2
 Xitoy Guangzhou Evergrande
7
 [152][153]
11
2014
 Morocco Ispaniya Real Madrid
2–0
 Argentina San Lorenzo Yangi Zelandiya Auckland City
1–1 [n 2]
(4–2 p)
 Meksika Cruz Azul
7
 [154][155][156]
12
2015
 Japan Ispaniya Barcelona
3–0
 Argentina River Plate Yaponiya Sanfrecce Hiroshima
2–1
 Xitoy Guangzhou Evergrande
7
 [157][158]
13
2016
 Japan Ispaniya Real Madrid
4–2 (q.v) [n 4]
 Yaponiya Kashima Antlers Kolumbiya Atlético Nacional
2–2 [n 2]
(4–3 p)
 Meksika América
7
 [159][160][161][162]
14
2017
 UAE Ispaniya Real Madrid
1–0
 Braziliya Grêmio Meksika Pachuca
4–1
 Birlashgan Arab Amirliklari Al-Jazira
7
 [163]
15
2018
 UAE Ispaniya Real Madrid
4–1
 Birlashgan Arab Amirliklari Al-Ain Argentina River Plate
4–0
 Yaponiya Kashima Antlers
7
 [164]
16
2019
 Qatar Angliya Liverpool
1–0 (q.v)
[n 5]
 Braziliya Flamengo Meksika Monterrey
2–2 [n 2]
(4–3 p)
 Saudiya Arabistoni Al-Hilal
7
 [165]
17
2020
 Qatar Germaniya Bayern Munich
1–0
 Meksika Tigres UANL Misr Al Ahly
0–0 [n 2]
(3–2 p)
 Braziliya Palmeiras
6
 [166]
18
2021
 Angliya Chelsea
2–1 (q.v) [n 6]
 Braziliya Palmeiras Misr Al Ahly
4–0
 Saudiya Arabistoni Al-Hilal
7
 [167]
Esltamalar
  1. ↑ The council of FIFA officially recognizes the winners of the Intercontinental Cup and the FIFA Club World Cup as club world champions.[117]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 No extra time was played.
  3. ↑ Score was 1–1 after 90 minutes.
  4. ↑ Score was 2–2 after 90 minutes.
  5. ↑ Score was 0–0 after 90 minutes.
  6. ↑ Score was 1–1 after 90 minutes.

Klubning natijalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klublar oʻrtasidagi FIFA Jahon chempionatidagi chiqishlari
Club Sovrin Ikkinchi oʻrin Chempionlik yillar Ikkinchi oʻrin yillar
Ispaniya Real Madrid 4 0 2014, 2016, 2017, 2018 —
Ispaniya Barcelona 3 1 2009, 2011, 2015 2006
Braziliya Corinthians 2 0 2000, 2012 —
Germaniya Bayern Munich 2 0 2013, 2020 —
Angliya Liverpool 1 1 2019 2005
Angliya Chelsea 1 1 2021 2012
Braziliya São Paulo 1 0 2005 —
Braziliya Internacional 1 0 2006 —
Italiya Milan 1 0 2007 —
Angliya Manchester United 1 0 2008 —
Italiya Internazionale 1 0 2010 —
Braziliya Vasco da Gama 0 1 — 2000
Argentina Boca Juniors 0 1 — 2007
Ekvador LDU Quito 0 1 — 2008
Argentina Estudiantes 0 1 — 2009
Kongo Demokratik Respublikasi TP Mazembe 0 1 — 2010
Braziliya Santos 0 1 — 2011
Marokash Raja Casablanca 0 1 — 2013
Argentina San Lorenzo 0 1 — 2014
Argentina River Plate 0 1 — 2015
Yaponiya Kashima Antlers 0 1 — 2016
Braziliya Grêmio 0 1 — 2017
Birlashgan Arab Amirliklari Al-Ain 0 1 — 2018
Braziliya Flamengo 0 1 — 2019
Meksika Tigres UANL 0 1 — 2020
Braziliya Palmeiras 0 1 — 2021

Mamlakatlar boʻyicha natijalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mamlakatlar boʻyicha natijalar
Mamlakat Chempion Ikkinchi oʻrin Chempionlik yillar Ikkinchi oʻrin yillar
 Ispaniya 7 1 2009, 2011, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018 2006
 Braziliya 4 5 2000, 2005, 2006, 2012 2000, 2011, 2017, 2019, 2021
 Angliya 3 2 2008, 2019, 2021 2005, 2012
 Italiya 2 0 2007, 2010 —
 Germaniya 2 0 2013, 2020 —
 Argentina 0 4 — 2007, 2009, 2014, 2015
 Ekvador 0 1 — 2008
 Kongo Demokratik Respublikasi 0 1 — 2010
 Marokash 0 1 — 2013
 Yaponiya 0 1 — 2016
 Birlashgan Arab Amirliklari 0 1 — 2018
 Meksika 0 1 — 2020

Konfederatsiya boʻyicha natijalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afrikaning eng yaxshi vakillari Kongo Demokratik Respublikasidan TP Mazembe va 2010 va 2013-yillarda mos ravishda ikkinchi oʻrinni egallagan Marokashning „Raja Kasablanka“ klubi boʻldi. Osiyoning eng yaxshi vakillari Yaponiyaning „Kashima Antlers“ va Birlashgan Arab Amirliklarining „Al-Ayn“ klublari 2016 va 2018-yillarda mos ravishda ikkinchi oʻrinni egalladi. Shimoliy Amerikaning eng yaxshi natijasi Meksikaning Tigres UANL jamoasi boʻldi, 2020-yilda ikkinchi oʻrinni qoʻlga kiritdi. Ushbu besh klub Yevropa va Janubiy Amerikadan tashqarida finalga chiqqan yagona jamoadir.

Yangi Zelandiyaning Oklend Siti 2014-yilda uchinchi oʻrinni qoʻlga kiritdi, bu Okeaniya terma jamoasi turnirning yarim finaliga chiqqan yagona vaqt.

Konfedratsiyasi Chempion Ikkinchi oʻrin Uchinchi oʻrin
UEFA 14 3 —
CONMEBOL 4 10 4
AFC — 2 5
CAF — 2 3
CONCACAF — 1 5
OFC — — 1
Umumiy 18 18 18

Format va qoidalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yana qarang: FIFA klublar o‘rtasidagi jahon chempionati ishtirokchilari ro‘yxati
FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida klublarning taqsimlanishi[168]
Play-off round
Quarter-final round
Semi-final round
Final
  • Two winners of the semi-final round

2012 yil holatiga koʻra, koʻpchilik jamoalar qitʼa musobaqalarida gʻalaba qozonish orqali FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatiga yoʻllanma oladi, xoh u AFC Chempionlar Ligasi, CAF Chempionlar Ligasi, KONKAKAF Chempionlar Ligasi, Copa Libertadores, OFC Chempionlar Ligasi yoki UEFA Chempionlar Ligasi. Ulardan tashqari, mezbon mamlakat milliy ligasi chempionlari ham saralashdan oʻtadi.[168]

Ushbu tanlovning birinchi nashri ikki bosqichga boʻlingan. Sakkiz ishtirokchi toʻrtta jamoadan iborat ikki guruhga boʻlingan. Har bir guruh gʻolibi finalda toʻqnash keldi, ikkinchi oʻrin egalari esa uchinchi oʻrin uchun oʻynadi. Musobaqa 2005-yilda qayta boshlanganida formatini oʻzgartirib, jamoalar bir martalik oʻyinlarda, qoʻshimcha vaqtlar va penaltilar seriyasida oʻzaro oʻynaladigan yagona turnirga aylantirildi.agar kerak boʻlsa, gʻolibni aniqlash uchun ishlatiladi. Unda oltita klub ikki hafta davomida raqobatlashdi. Uch bosqichdan iborat: chorak final, yarim final va final. Chorak final bosqichida Okeaniya chempionlar ligasi gʻoliblari, Afrika chempionlar ligasi gʻoliblari, Osiyo chempionlar ligasi gʻoliblari va Shimoliy Amerika chempionlar ligasi gʻoliblari oʻzaro toʻqnash kelishdi. Shundan soʻng, ushbu oʻyinlarning gʻoliblari Yevropa chempionlar ligasi gʻoliblari va Janubiy Amerikaning Libertadores kubogi gʻoliblari bilan oʻynash uchun yarim finalga yoʻl olishadi. Har bir yarim finalda gʻolib boʻlganlar finalda oʻynashadi.[168]

Beshinchi oʻrin uchun oʻyin va mezbon mamlakat milliy ligasi chempionlari uchun joy ajratilgan joriy format joriy etilishi bilan format biroz oʻzgardi. Endi toʻrtta bosqich mavjud: pley-off bosqichi, chorak final, yarim final va final. Birinchi bosqichda mezbon mamlakat milliy ligasi chempionlari Okeaniya Chempionlar ligasi gʻoliblariga qarshi bahs olib boradi. Ushbu bosqich gʻolibi chorak finalda Afrika Chempionlar Ligasi gʻoliblari, OFK Chempionlar Ligasi gʻoliblari va KONKAKAF Chempionlar Ligasi gʻoliblari bilan qoʻshilish uchun yoʻl oladi. Ushbu oʻyinlarning gʻoliblari UEFA Chempionlar Ligasi gʻoliblari va Janubiy Amerikaning Libertadores kubogi gʻoliblari bilan oʻynash uchun yarim finalga yoʻl olishadi. Har bir yarim final gʻoliblari finalda bir-biri bilan oʻynaydi.[168]

Kubok

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlabki musobaqada foydalanilgan kubok FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati kubogi deb ataldi. Asl dafna madaniyat va dizayn tushunchalari bilan zamonaviy dizaynlarni ishlab chiqaradigan italyan dizaynerlik kompaniyasi Sawaya & Moroni tomonidan yaratilgan. Dizayn firmasi Milanda joylashgan . Toʻliq kumush rangli kubokning ogʻirligi 4 kg (8,8 funt) va balandligi 37,5 sm (14,8 dyuym) edi. Uning asosi va eng keng nuqtalari 10 sm (3,9 dyuym) uzunlikda. Kubok toʻrtburchak ustunli ikkita poydevordan iborat edi. Toʻrt ustunning ikkitasida yozuvlar bor edi; birida „FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati“ iborasi bosilgan. Ikkinchisida esa „FIFA“ harflari yozilgan edi. Yuqorida, 1998 yilgi FIFA Jahon chempionati toʻpi asosidagi futbol ,Adidas Tricolore, koʻrish mumkin. Dafna ishlab chiqarish xarajatlari 25 000 AQSh dollarini tashkil etdi. U birinchi marta 2000-yil 4-yanvarda Rio-de-Janeyrodagi Sheraton Hotels and Resorts mehmonxonasida taqdim etilgan. [169][170][171][172]

Xuddi [FIFA] ayollar [Jahon kubogi] kubogi o'ziga xos ayollik belgisiga ega bo'lganidek, bu yangi kubok ham erkaklarga xosdir. Shuningdek, u klassik geometriya va arxitektura tuyg'usidan ilhomlangan, xuddi Jahon chempioni maqomi kabi mustahkam tushunchalar.
—Uilyam Sawaya, FIFA klublar o'rtasidagi jahon chempionati kubogi dizayneri, dafna haqida fikr bildirdi; Xalqaro futbol federatsiyasi , 2000-yil 3-yanvar. [173]

Turnir hozirgi formatda oʻz nomini FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon kubogi yoki oddiygina la Copa deb ataladigan joriy kubok bilan baham koʻradi, bu FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati gʻolibiga beriladi. U Tokioda 2005-yil 30-iyulda tanlovning oʻsha yilgi qura tashlash marosimida ochilgan. Dafna 2005 yilda Birmingemda (Birlashgan Qirollik) Tomas Fattorini Ltd kompaniyasida ingliz dizayneri Jeyn Pauell tomonidan FIFA buyrugʻi bilan uning yordamchisi Dawn Forbes tomonidan ishlab chiqilgan. Ogʻirligi 5,2 kg (11 funt) boʻlgan oltin va kumush rangli kubokning balandligi 50 sm (20 dyuym) ni tashkil qiladi. Uning asosi va eng keng nuqtalari ham aniq 20 sm (7,9 dyuym) da oʻlchanadi. U guruch birikmasidan qilingan, mis, kumush, yaltiroq metall, alyuminiy, xrom va rodyum . Kubokning oʻzi oltin bilan qoplangan. [174][170] FIFA maʼlumotlariga koʻra, dizaynda oltita konfederatsiyadan oltita ishtirokchi jamoani ifodalovchi oltita pogʻonali ustun va musobaqa gʻolibiga ishora qiluvchi bitta alohida metall konstruktsiya koʻrsatilgan. Ular futbol shaklidagi globusni ushlab turishadi – bu FIFAning deyarli barcha kuboklarida bir xil xususiyatdir. Oltin poydevorning pastki qismida „FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati“ iborasi bor. [170]

Mukofotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati sovrinlari

Har bir klublar oʻrtasidagi jahon chempionati yakunida oʻyinchilar va jamoalarga turnirdagi yakuniy jamoaviy oʻrinlardan tashqari yutuqlari uchun mukofotlar beriladi. Hozirda uchta mukofot mavjud:[175]

Lionel Messi 2011-yilgi klublar oʻrtasidagi jahon chempionati finalidan soʻng, „Bronza toʻp“ sohibi Neymarni „Oltin toʻp“ bilan tabrikladi.
  • Ommaviy axborot vositalari aʼzolarining ovoz berish yoʻli bilan aniqlangan eng yaxshi futbolchi uchun Oltin toʻp, shuningdek, Alibaba Cloud mukofoti (FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati homiysi); Kumush toʻp va bronza toʻp ovoz berishda mos ravishda ikkinchi va uchinchi oʻrinlarni egallagan oʻyinchilarga beriladi;[175]
  • FIFA Fair Play Qoʻmitasi tomonidan oʻrnatilgan ball tizimi va mezonlariga koʻra, halol oʻyin boʻyicha eng yaxshi natija qayd etgan jamoa uchun FIFA Fair Play mukofoti.[175]
  • Har bir turnir oʻyinida eng yaxshi natija koʻrsatgan futbolchi uchun „Oʻyinning eng yaxshi odami“ mukofoti. Birinchi marta 2013-yilda mukofotlangan.

Musobaqa gʻoliblari, shuningdek, FIFA chempionlari nishonini olish huquqiga ega; Unda amaldagi chempion keyingi chempionat finaligacha faqat birinchi jamoa libosida koʻrsatishga haqli boʻlgan kubok tasviri mavjud. Koʻkrak nishonining birinchi nashri 2007-yilgi final gʻolibi Milanga topshirildi.[176][177] Oldingi barcha toʻrt chempionga 2008-yil finaligacha nishonni taqishga ruxsat berilgan edi, bunda "Manchester Yunayted " kubokni qoʻlga kiritish orqali nishonni taqish uchun yagona huquqqa ega boʻldi.[178]

Har bir turnirning eng yaxshi uchukofot puli bilan taqdirlandi.[179]

2007-yilgi Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati uchun Oʻzbekiston chempionlari va mezbon mamlakat chempionlari oʻrtasida chorak final bosqichiga chiqish uchun pley-off oʻyini oʻtkazildi. 2008-yilgi musobaqa uchun beshinchi oʻrin uchun oʻyinning qayta joriy etilishi ham mukofot pulining 500 000 AQSh dollariga koʻpayishiga, jami 16,5 million AQSh dollariga olib keldi.[180]

Homiylar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

FIFA Jahon chempionati singari, FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati ham bir guruh transmilliy korporatsiyalar tomonidan homiylik qilinadi. Shtab -kvartirasi Yaponiyaning Aichi shahrida joylashgan Toyota Motor Corporation kompaniyasi homiylik shartnomasi muddati 2014-yil dekabr oyi oxirida tugaguniga qadar FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatining Taqdimot Hamkori boʻlgan va u uzaytirilmagan.[181] Toyota avtomobil ishlab chiqaruvchisi va turnirning bosh homiysi boʻlgani sababli Hyundai-Kia FIFA hamkori sifatidagi maqomi 2015-yilgacha klublar oʻrtasidagi jahon chempionatiga nisbatan faol emas edi. Biroq FIFAning boshqa hamkorlari – Adidas, Coca-Cola va Visa – toʻliq homiylik huquqlarini saqlab qoldi. 2015-yildan 2022-yilgacha turnirni Alibaba guruhining Alibaba Cloud kompaniyasi taqdim etadi.[182]

Dastlabki tanlovda oltita tadbir homiylari bor edi: Fujifilm, Hyundai, JVC, McDonald’s, Budweiser va MasterCard.[183][184][185]

Ayrim klublar, hattoki bunday homiylar FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon Chempionati homiylari bilan ziddiyatli boʻlsa ham, reklamasi bor futbolkalarni kiyishlari mumkin. Biroq, toʻplam ishlab chiqaruvchisidan tashqari, har bir forma uchun faqat bitta asosiy homiyga ruxsat beriladi.[186]

Turnirning joriy tadbir homiylari va reklama qilingan brendlar (kursivda) quyidagilardir:[185]

FIFA hamkorlari

Milliy tarafdorlar

2000-yilgi FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionati ushbu musobaqaning ilk nashri edi; oʻz ishtirokchilariga 28 million AQSh dollari miqdorida mukofot puli taqdim etdi. Ishtirokchi klublar olgan mukofot pullari ishtirok va natijalarga koʻra belgilangan toʻlovlarga boʻlingan. Turnirni beshinchi oʻrindan sakkizinchi oʻringacha yakunlagan klublar 2,5 million AQSh dollari oldi. Yakunda toʻrtinchi oʻrinni egallagan klub 3 million dollar, uchinchi oʻrinni egallagan jamoa esa 4 million dollar olgan. Ikkinchi oʻrin 5 million AQSh dollarini, yakuniy chempion esa 6 million AQSh dollarini oladi.

2005-yilgi FIFA Klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida turnirning qayta boshlanishi bilan turli miqdorda mukofot pullari berilgan va maʼlum miqdorlarni olish mezonlarida baʼzi oʻzgarishlar boʻlgan. Berilgan mukofot pullarining umumiy miqdori 16 million AQSh dollariga tushdi. Gʻoliblar 5 million dollar, ikkinchi oʻrin uchun esa 4 million AQSh dollari, uchinchi oʻrin uchun 2,5 million, toʻrtinchi oʻrin uchun 2 million, beshinchi oʻrin uchun 1,5 million va oltinchi oʻrin uchun 1 million dollar mukofot puli bilan taqdirlandi.

2007-yilgi Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati uchun Oʻzbekiston chempionlari va mezbon mamlakat chempionlari oʻrtasida chorak final bosqichiga chiqish uchun pley-off oʻyini oʻtkazildi. 2008-yilgi musobaqa uchun beshinchi oʻrin uchun oʻyinning qayta joriy etilishi ham mukofot pulining 500 000 AQSh dollariga koʻpayishiga, jami 16,5 million AQSh dollariga olib keldi.

Rekordlar va statistika

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati rekordlari va statistikasi
Yana qarang: FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati translyatorlari roʻyxati, FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati finallari roʻyxati, FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati gollari roʻyxati, FIFA Klublar oʻrtasidagi jahon chempionatining xet-triklari roʻyxati, FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati ishtirokchilari roʻyxati, FIFA Club World Cup Kubokni qoʻlga kiritgan murabbiylar va FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatining tarixiy jadvali
Cristiano Ronaldo (2015-yilda „Real Madrid“ libosida FIFA chempionlari oltin nishoni bilan suratga olingan) turnirdagi eng yaxshi toʻpurar hisoblanadi.

Toni Kroos FIFA klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida besh marta gʻalaba qozongan, bu har qanday oʻyinchining rekordidir.[187] Krishtianu Ronaldu FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati tarixidagi eng yaxshi toʻpurar boʻlish rekordini oʻrnatdi (7 gol). Mohamed Aboutrika, Xossam Ashour va Vael Gomaa musobaqada eng koʻp oʻyin oʻtkazgan futbolchilardir (har biri 11 oʻyin).

„Real Madrid“ klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatida toʻrt marta rekord oʻrnatdi, jami yetti marta klublar oʻrtasidagi jahon chempionligini qoʻlga kiritdi, bu ham rekorddir. „Real Madrid“ ham eng koʻp gʻalaba qozongan (8) magʻlubiyatsiz va eng koʻp gol urgan jamoa (32).[188] Oklend Siti eng koʻp turli turnirlarda qatnashgan (9), Al Ahli esa musobaqada eng koʻp oʻyin oʻtkazgan (18).

Rasmiy qoʻshiqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koʻpgina xalqaro futbol turnirlari singari, FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati 2005-yildan beri har bir turnir uchun rasmiy qoʻshiqlarni taqdim etadi. FIFA Jahon kubogi kabi koʻplab yirik turnirlardan farqli oʻlaroq, qoʻshiqlar asosan J-popdan iborat, chunki FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionatining aksariyati Yaponiyada boʻlib oʻtdi.[189][190][191]

FIFA klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati rasmiy qoʻshiqlari va madhiyalari roʻyxati. yashirish
Year Mezbonlar Rasmiy qoʻshiqlar/madhiyalar Til (lar) Ijrochi (lar)
2005  Japan "Legendary Meadow" yapon CHEMISTRY
2006 "Top of the World" yapon
2007 "Shining Night" yapon CHEMISTRY tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan Monkey Majik
2008 "Septenova" English and Japanese Gospellers vs. Shintaro Tokita (from Sukima Switch)
2009  UAE "The River Sings" Loxian Enya
2010
2011  Japan "Never Give Up" yapon Kylee
2012 "World Quest" yapon NEWS
2013  Morocco "Seven Colors" English and Japanese
2014
"Come Alive" English RedOne feat. Chawki
2015  Japan "Anthem" English NEWS
2016
2017  UAE "Kingdom" English and yapon
2018 "Spirit" yapon
2019  Qatar "Superstar" yapon

Qabul qilish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2000-yilda tashkil etilganidan buyon tanlov nomiga va ishtirokchilarning yutuqlariga qaramay, turlicha qabul qilindi. Koʻpgina Yevropada UEFA Chempionlar Ligasi bilan solishtirganda ommaviy axborot vositalarining eʼtiborini qozonish uchun kurashadi va odatda yuqori darajadagi musobaqa sifatida tan olinmaydi.[192][193] Biroq, Janubiy Amerikada bu xalqaro klub darajasida futbolchi, murabbiy va/yoki jamoa faoliyatidagi eng yuqori nuqta hisoblanadi.[194][195] Braziliya va Argentinada ushbu turnir Qitʼalararo Kubokning davomiyligi sifatida koʻriladi va har ikki kubok oʻtkazilgan 2000-yil atrofida keskinlik nuqtasini yaratadi. „2000-yilgi jahon chempioni“ unvoni haqli ravishda „Korintians“ (Braziliya) yoki „Boka Xuniors“ (Argentina). Bahsni ikki mamlakat oʻrtasidagi raqobat va Janubiy Amerikaning har ikki davlatidagi klublar raqobati yanada kuchaytiradi.

Musobaqa, asosan, Yevropa matbuoti va muxlislar tomonidan, UEFA va KONMEBOL jamoalariga maʼqul keladigan formati uchun ham tanqid qilinadi, chunki ularning vakillari yarim finaldan boshlanadi va faqat final oʻyinida uchrasha oladi. Yevropada ommaviy axborot vositalari turnirni deyarli eʼtiborsiz qoldirmoqda.[196] Jahon futbol bozorining ochilishi muvozanatni oʻzgartirdi. Shu kunlarda eng yaxshi janubiy amerikaliklar (va boshqa barcha qitʼalarning yulduzlari) odatda Yevropa jamoalarida oʻynashadi.[197][198] Shuningdek, tashkilot yomon tashkil etilgani, Yevropa va Janubiy Amerikaning birorta jamoasi ishtirok etmagan oʻyinlarni mahalliy muxlislarning yomon kutib olgani, FIFA musobaqa mezbonini xalqaro maydondagi futbol koʻrsatkichlariga qarab emas, balki iqtisodiy kelishuvlarga koʻra tanlashga qaror qilgani ham tanqid qilinadi (Birinchi nashrga mezbonlik qilgan Braziliya bundan mustasno) Yaponiya, Marokash, Birlashgan Arab Amirliklari va Qatar (oxirgi ikkisi ham sport bilan bogʻliq boʻlmagan sabablarga koʻra tashvish tugʻdiradi, masalan, inson huquqlari holati),[199] kambagʻallar gʻolib jamoa uchun iqtisodiy foyda har qanday Superkubok sovrinlaridan pastroq hisoblanadi.[200][201]

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Assotsiatsiya futbol musobaqalari roʻyxati
  • Jahon chempioni futbol klublari roʻyxati
  • Qitʼalararo kubok

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Vickery, Tim „The prestige of the Club World Cup“ (2008-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 13-iyun.
  2. ↑ Vickery, Tim „Club World Cup: Real Madrid ahead for San Lorenzo“ (2014-yil 16-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 13-iyun.
  3. ↑ 3,0 3,1 Jonathan Wilson. „Sunderland's Victorian all-stars blazed trail for money's rule of football“. The Guardian (2020-yil 25-aprel). Qaraldi: 2020-yil 26-aprel.
  4. ↑ „When Sunderland AFC Were World Champions!“. Ryehill Football. Qaraldi: 2019-yil 31-dekabr.
  5. ↑ „Maintaining the Corporate Image“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (1998-yil 17-iyun). 2013-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  6. ↑ „West Auckland AFC statue to mark Sir Thomas Lipton Trophy win“. British Broadcasting Corporation (2012-yil 23-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  7. ↑ Veronese, Andrea „Sir Thomas Lipton Trophy (Torino)“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2004-yil 20-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  8. ↑ „Importantes Declaraciones de Mr. Jules Rimet, presidente de la F.I.F.A“ [Important declarations from Mr. Jules Rimet, FIFA President] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1951-yil 5-aprel). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  9. ↑ Bernardi, Bruno „Parola ed Altafini sarà una tournée piena di ricordi e nostalgie“ [Parola and Altafini will make this a nostalgic tournament to remember] (it). La Stampa (1975-yil 30-iyun). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  10. ↑ Corriere dello Sport: Claudio Carsughi – Tra Rio de Janeiro e San Paolo l´avvio del „Torneo dei Campioni“ – página 3(acervo), 30 June 1951
  11. ↑ „O ESTADO DE S. PAULO: PÁGINAS DA EDIÇÃO DE 26 DE Junho DE 1962“ (pt). O Estado de S. Paulo (1962-yil 26-iyun). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  12. ↑ Stokkermans, Karel; Varanda, Pedro „Pequeña Copa del Mundo and Other International Club Tournaments in Caracas“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2010-yil 19-avgust). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Stein gives a pledge before ... Feud in the Sun, "We'll give as much as we take"“. Evening Times (1967-yil 3-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  14. ↑ „Cruyff: "Demasiada lentitud de los argentinos en sus ofensivas"“ [Cruyff: "The Argentine offensive is way too slow"] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1972-yil 30-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  15. ↑ „Taça não interessa mais aos alemães“ [The tournament holds no interest from the Germans] (pt). Jornal do Brasil (1976-yil 22-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  16. ↑ „Vasco tentará reconhecimento de título mundial de 1957“ [Vasco will try to get recognition for the 1957 world title] (pt). Super Vasco (2012-yil 15-iyun). 2014-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  17. ↑ „Ayer llego a Madrid el equipo Portuges Benfica que participara en la Copa Latina“ [Yesterday, Benfica from Portugal arrived in Madrid to participate in the Latin Cup] (es) (PDF). ABC (1957-yil 18-iyun). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  18. ↑ Carluccio, Jose „¿Qué es la Copa Libertadores de América?“ [What is the Copa Libertadores de América?] (es). Historia y Fútbol (2007-yil 2-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  19. ↑ „Goodbye Toyota Cup, hello FIFA Club World Championship“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2004-yil 10-dekabr). 2020-yil 11-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  20. ↑ „La Copa Intercontinental, un perro sin amo“ [The Intercontinental Cup, a dog without an owner] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1979-yil 22-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  21. ↑ Briordy, William „Bangu, Karlsruhe Play Tonight In Polo Grounds Soccer Game; Permission is Received by International League to Continue its Schedule“. The New York Times (1961-yil 24-may). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  22. ↑ „O ESTADO DE S. PAULO: PÁGINAS DA EDIÇÃO DE 24 DE Maio DE 1961“ (pt). O Estado de S. Paulo (1961-yil 24-may). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  23. ↑ „O ESTADO DE S. PAULO: PÁGINAS DA EDIÇÃO DE 15 DE Janeiro DE 1960“ (pt). O Estado de S. Paulo (1960-yil 15-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  24. ↑ „O ESTADO DE S. PAULO: PÁGINAS DA EDIÇÃO DE 20 DE Agosto DE 1961“ (pt). O Estado de S. Paulo (1961-yil 20-avgust). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  25. ↑ „FC Internazionale Milano on top of the world“. Union of European Football Associations (2011-yil 1-fevral). 2013-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  26. ↑ „La Copa Intercontinental de futbol debe ser oficial“ [Football's Intercontinental Cup should be given official status] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1967-yil 30-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  27. ↑ „El proyecto de Copa del Mundo se discutira en Mejico“ [The Club World Cup project will be discussed in Mexico] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1970-yil 24-aprel). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  28. ↑ „La FIFA, no controla la Intercontinental“ [FIFA does not control the Intercontinental Cup] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1967-yil 3-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  29. ↑ „La FIFA rehuye el bulto“ [FIFA shuns the bulge] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1967-yil 25-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  30. ↑ „La Copa del Mundo Inter-clubs se amplia“ [The Intercontinental Clubs' Cup will be amplified] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1970-yil 25-fevral). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  31. ↑ „Estudiantes leave their mark“. Entertainment and Sports Programming Network Football Club (2010-yil 16-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.[sayt ishlamaydi]
  32. ↑ „European Cup: 50 Years“. Union of European Football Associations (2004-yil 25-oktyabr). 2008-yil 9-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  33. ↑ „Una copa mundial de clubs con los campeones de Europa, Asia, Africa, Sudamerica y America Central“ [A Club World Cup with the European, Asian, African, South American and Central American champions] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1973-yil 29-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  34. ↑ „Una idea para los cinco campeones de cada continente“ [An idea for the five continental champions] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1975-yil 5-iyun). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  35. ↑ „Europa a desvalorizado la Copa Intercontinental“ [Europe has devalued the Intercontinental Cup] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1975-yil 10-aprel). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  36. ↑ „La Copa Intercontinental anda renqueante“ [The Intercontinental Cup is ailing] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1979-yil 6-avgust). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  37. ↑ „La final Intercontinental, en peligro“ [The Intercontinental final, in danger] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1980-yil 1-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  38. ↑ „La Copa Intercontinental ya tiene fechas“ [The Intercontinental Cup has dates] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1980-yil 24-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  39. ↑ „La final Intercontinental, a un partido y en Japon“ [The Intercontinental final, one game in Japan] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1980-yil 30-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  40. ↑ „La Intercontinental, en Tokio a un partido“ [The Intercontinental Cup, one game in Tokyo] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1980-yil 11-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  41. ↑ „Gray y Robertson no estarán en Valençia con el Nottingham“ [Gray and Robertson will not be in Valencia with Nottingham] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1980-yil 12-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  42. ↑ Calvo, J. A. „El año de los Charruas“ [The Charruan year] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1981-yil 12-fevral). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  43. ↑ „Nacional se queja del campo“ [Nacional complains over the pitch] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1981-yil 7-fevral). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  44. ↑ „Todo preparado para la Intercontinental“ [Everything is prepared for the Intercontinental Cup] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1981-yil 11-fevral). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  45. ↑ „¿Debe ir el Nottingham a Tokio?“ [Should Nottingham go to Tokyo?] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1981-yil 4-fevral). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  46. ↑ Aguilar, Francesc „La negociación será difícil“ [Negotiations will be difficult] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1992-yil 18-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  47. ↑ „No habra una Copa Mundial de Clubes“ [There will not be a Club World Cup] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1983-yil 23-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  48. ↑ „United pull out of FA Cup“. British Broadcasting Corporation (1999-yil 30-iyun). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  49. ↑ „O ESTADO DE S. PAULO: PÁGINAS DA EDIÇÃO DE 16 DE Junho DE 1994“ (pt). O Estado de S. Paulo (1994-yil 16-iyun). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  50. ↑ „Blatter: "The Club World Championship holds promise for the future"“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (1999-yil 6-dekabr). 2020-yil 25-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  51. ↑ „Brasil recebe o primeiro mundial de clubes“ (pt-br). Folha de S.Paulo (1999-yil 8-iyun). Qaraldi: 2022-yil 7-iyun.
  52. ↑ „Mundial de Clubs en 1999“ [Club World Cup in 1999] (es) (PDF). El Mundo Deportivo (1997-yil 3-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  53. ↑ Charlton, Bobby „Um desafio fascinante“ [A fascinating challenge] (pt). Jornal do Brasil (1999-yil 28-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 8-iyun.
  54. ↑ „Alta definição“ [High definition] (pt). Jornal do Brasil (1999-yil 28-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 8-iyun.
  55. ↑ „Brazil 2000 Final Draw“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (1999-yil 14-oktyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.[sayt ishlamaydi]
  56. ↑ „Reds in Rio to drink, taunts Gerson“. Independent Online (2000-yil 11-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 13-mart.
  57. ↑ „Who will go down in history?“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (1999-yil 31-dekabr). 2019-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  58. ↑ „Real Madrid - Al Nassr“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2000-yil 5-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  59. ↑ „Corinthians - Vasco da Gama“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2000-yil 14-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  60. ↑ „Futebol: Titulos“ [Football: Titles] (pt). Sport Club Corinthians Paulista. 2013-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  61. ↑ „Corinthians crowned world champions“. BBC News (2000-yil 15-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  62. ↑ Stokkermans, Karel „2001 FIFA Club World Cup“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2005-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  63. ↑ „Galaxy to face Real, African and Asian teams“. USA Today (2001-yil 7-mart). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  64. ↑ „FIFA decides to postpone 2001 Club World Championship to 2003“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2001-yil 18-may). 2013-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-yanvar.
  65. ↑ „World Club Championship might grow“. USA Today (2001-yil 10-oktyabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  66. ↑ Davies, Christopher „FIFA postpone club cup“. The Daily Telegraph (2001-yil 18-may). 2022-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  67. ↑ „Numerous interests in hosting 2003/2005 FIFA Club World Championships“. Fédération Internationale de Football Association (2001-yil 10-may). 2014-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  68. ↑ „Toyota confirmed as FIFA Club World Championship 2005 naming partner“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2005-yil 15-mart). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.[sayt ishlamaydi]
  69. ↑ „Logo revealed for top club competition“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2005-yil 5-aprel). 2014-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  70. ↑ Walker, Joe „Ronaldo treble fires Madrid to Club World Cup glory“. Union of European Football Associations (2016-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 30-yanvar.
  71. ↑ „Maldini wants world title“. Union of European Football Associations (2003-yil 10-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 30-yanvar.
  72. ↑ Fédération Internationale de Football Association, muh. (18 December 2015). „Japan Aiming High“ (PDF). The FIFA Weekly. № 50. 8–9-bet. OCLC 862248672. 2 February 2017da asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 30 January 2017.
  73. ↑ Fédération Internationale de Football Association (2017-yil 27-oktyabr). „FIFA Council approves key organisational elements of the FIFA World Cup“. Press-reliz.
  74. ↑ „FIFA Club World Cup UAE 2018: Statistical-kit“ (PDF) (2018-yil 10-dekabr). 2021-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  75. ↑ „FIFA Club World Championship TOYOTA Cup Japan 2005 trophy to be unveiled at Official Draw on 30 July in Tokyo“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2005-yil 21-iyul). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.[sayt ishlamaydi]
  76. ↑ „Al Ittihad - Sao Paulo FC“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2005-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  77. ↑ „Conquistas“ [Conquests] (pt). São Paulo Futebol Clube. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  78. ↑ „Sao Paulo FC - Liverpool FC“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2005-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  79. ↑ „Inter take title and a place in Japan“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2006-yil 17-avgust). 2013-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  80. ↑ „Al Ahly Sporting Club - Sport Clube Internacional“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2006-yil 13-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  81. ↑ „Inter, o melhor do mundo“ [Inter, the best in the world] (pt). Sport Club Internacional. 2014-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  82. ↑ „Sport Clube Internacional – FC Barcelona“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2006-yil 17-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  83. ↑ „Milan set up Boca showdown“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2007-yil 13-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  84. ↑ „FIFA Club World Cup 2007“ (it). Associazione Calcio Milan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  85. ↑ „Dominant Milan rule the world“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2007-yil 16-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  86. ↑ „United hit five in thriller“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2008-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  87. ↑ „Trophy Room“. Manchester United Football Club. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  88. ↑ „Red Devils rule in Japan“. Fédération Internationale de Football Association (2008-yil 21-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  89. ↑ „Unanimous support for 6+5, FIFA Club World Cup hosts revealed“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2008-yil 27-may). 2011-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  90. ↑ „Barça reign supreme“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2009-yil 27-may). 2013-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  91. ↑ „Exceptional Barça reach final“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2009-yil 16-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  92. ↑ „Palmarès“ [Trophies] (ca). Futbol Club Barcelona. 2012-yil 4-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  93. ↑ „Barça belatedly rule the world“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2009-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  94. ↑ Liceras, Ángel „Recordando la temporada perfecta“ [Remembering a perfect season] (es). MARCA (2012-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  95. ↑ Barcelona beat Estudiantes to win the Club World Cup, 19 December 2012. Qaraldi: 2013-yil 6-mart. 
  96. ↑ „The year in pictures“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2009-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  97. ↑ „Inter stunned as Mazembe reach final“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2010-yil 14-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  98. ↑ „Seongnam sunk as Inter stroll“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2010-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  99. ↑ „Palmares: Primo Mondiale per Club FIFA - 2010/11“ [Trophies: First FIFA Club World Cup - 2010/11] (it). Football Club Internazionale Milano S.p.A.. 2012-yil 2-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  100. ↑ „Internazionale on top of the world“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2010-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  101. ↑ „Blatter reveals double boost for Japan“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2011-yil 23-may). 2013-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  102. ↑ „Adriano at the double as Barça cruise“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2011-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  103. ↑ „Santos humbled by brilliant Barcelona“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2011-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  104. ↑ „Lionel Messi“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2007-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  105. ↑ „The Corinthian Invasion of Japan“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2012-yil 12-dekabr). 2012-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  106. ↑ „Corinthians halt European domination“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2012-yil 17-dekabr). 2012-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  107. ↑ „Corinthians edge Al-Ahly to reach final“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2012-yil 12-dekabr). 2012-yil 14-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  108. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Corinthians2
  109. ↑ „Guerrero the hero as Corinthians crowned“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2012-yil 16-dekabr). 2012-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  110. ↑ Hughes, Ian. „Raja revel in historic victory“. BBC (2013-yil 13-dekabr). Qaraldi: 2014-yil 6-mart.
  111. ↑ „Bayern Munich manager Pep Guardiola targets more silverware after Club World Cup victory“ (2013-yil 22-dekabr). 2022-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 9-mart.
  112. ↑ „Real Madrid beat San Lorenzo to take Club World Cup crown“. ESPN (2014-yil 22-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 9-mart.
  113. ↑ „Madrid see off spirited Kashima in electric extra time final“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2016-yil 18-dekabr). 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 18-dekabr.
  114. ↑ „UAE to host Fifa Club World Cup in 2017 and 2018“. The National. Retrieved 29 January 2020
  115. ↑ „UAE confirmed as hosts for FIFA Club World Cup in 2017 and 2018“. Arabian Business. Retrieved 29 January 2020
  116. ↑ McAuley, John. „Fifa Club World Cup: Al Ain beat River Plate on penalties to reach historic final“. The National (2018-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 18-dekabr.
  117. ↑ „Man United retrospectively declared 1999 world club champions by FIFA“. ESPN FC (2017-yil oktyabr). Qaraldi: 2017-yil 4-noyabr.
  118. ↑ „Agenda of meeting no. 10 of the FIFA Council“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. — „Appointment of hosts for the FIFA Club World Cups 2019 and 2020“. Qaraldi: 2019-yil 29-may.[sayt ishlamaydi]
  119. ↑ Fédération Internationale de Football Association (2019-yil 3-iyun). „FIFA Council appoints Qatar as host of the FIFA Club World Cup in 2019 and 2020“. Press-reliz.
  120. ↑ „Directivo de CONMEBOL confirma que mundial de clubes será en Japón hasta 2021“. Récord (2019-yil 24-may). Qaraldi: 2019-yil 29-may.
  121. ↑ „Firmino winner seals Club World Cup win“. BBC. Qaraldi: 2019-yil 21-dekabr.
  122. ↑ Reuters „Bayern beat Tigres in Club World Cup final to earn sixth trophy in nine months“ (en). The Guardian (2021-yil 11-fevral). Qaraldi: 2021-yil 27-iyul.
  123. ↑ „FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019“. CBC Sports. CBC. AP (2016-yil 18-noyabr). Qaraldi: 2017-yil 14-dekabr.
  124. ↑ „FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer“. ESPN. AP (2017-yil 31-oktyabr). Qaraldi: 2017-yil 14-dekabr.
  125. ↑ Homewood, Brian. „Soccer: Qualifying for new Club World Cup would take place over four seasons“. Sports News (2017-yil 13-aprel). Qaraldi: 2017-yil 14-aprel.
  126. ↑ Conway, Richard. „Fifa set to meet over $25bn offer to launch two tournaments“. BBC Sport (2018-yil 23-aprel). Qaraldi: 2018-yil 23-aprel.
  127. ↑ „FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup“. FIFA.com (2019-yil 15-mart). Qaraldi: 2019-yil 15-mart.
  128. ↑ „Bureau of the FIFA Council decisions concerning impact of COVID-19“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2020-yil 18-mart). Qaraldi: 2020-yil 18-mart.
  129. ↑ Mather, Victor „The Sounders Qualified for the Club World Cup. No One Knows When It Is.“. The New York Times (2022-yil 5-may). Qaraldi: 2022-yil 30-sentyabr.
  130. ↑ „FIFA Club World Championship Brazil 2000“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2012-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  131. ↑ Pontes, Ricardo „FIFA Club World Championship 2000“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2007-yil 29-may). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  132. ↑ „World Club Championship axed“. BBC Sport. British Broadcasting Corporation (2001-yil 18-may). Qaraldi: 2014-yil 26-avgust.
  133. ↑ „FIFA revamps Club World Championship“ (2004-yil 20-fevral). Qaraldi: 2022-yil 23-avgust.
  134. ↑ „FIFA Club World Championship Toyota Cup Japan 2005“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2012-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  135. ↑ Nakanishi, Masanori "Komabano"; de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2005“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2006-yil 30-aprel). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  136. ↑ „FIFA Club World Cup Japan 2006“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2012-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  137. ↑ Nakanishi, Masanori "Komabano"; de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2006“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2007-yil 10-may). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  138. ↑ „FIFA Club World Cup Japan 2007“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2008-yil 11-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  139. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2007“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2008-yil 28-may). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  140. ↑ „FIFA Club World Cup Japan 2008“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2009-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  141. ↑ Nakanishi, Masanori "Komabano"; de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2008“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2009-yil 21-may). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  142. ↑ „FIFA Club World Cup UAE 2009“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2010-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  143. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2009“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2010-yil 14-may). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  144. ↑ „Club Estudiantes de La Plata – FC Barcelona“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2009-yil 19-dekabr). 2015-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  145. ↑ „FIFA Club World Cup UAE 2010“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2011-yil 4-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  146. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2010“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2012-yil 17-iyul). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  147. ↑ „FIFA Club World Cup Japan 2011“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2012-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  148. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2011“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2012-yil 17-iyul). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  149. ↑ „Al-Sadd take third on penalties“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2011-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  150. ↑ „FIFA Club World Cup Japan 2012“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2013-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  151. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2012“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2013-yil 10-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  152. ↑ „FIFA Club World Cup Morocco 2013“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Qaraldi: 2014-yil 29-avgust.
  153. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2013“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2013-yil 23-dekabr). Qaraldi: 2014-yil 29-avgust.
  154. ↑ „FIFA Club World Cup Morocco 2014“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2015-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 29-avgust.
  155. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship 2014“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2014-yil 23-dekabr). Qaraldi: 2014-yil 29-avgust.
  156. ↑ „Auckland City claim historic bronze“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2014-yil 20-dekabr). 2014-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 20-dekabr.
  157. ↑ „FIFA Club World Cup Japan 2015“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2016-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 13-sentyabr.
  158. ↑ King, Ian; Stokkermans, Karel „FIFA Club World Cup 2015“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2015-yil 20-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 13-sentyabr.
  159. ↑ „FIFA Club World Cup Japan 2016“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2011-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 18-dekabr.
  160. ↑ Stokkermans, Karel „FIFA Club World Cup 2016“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2016-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 18-dekabr.
  161. ↑ „Club América – Atlético Nacional“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2016-yil 18-dekabr). 2016-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 18-dekabr.
  162. ↑ „Real Madrid – Kashima Antlers“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2016-yil 18-dekabr). 2016-yil 17-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 18-dekabr.
  163. ↑ King, Ian „FIFA Club World Cup 2017“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2018-yil 22-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 22-dekabr.
  164. ↑ King, Ian „FIFA Club World Cup 2018“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2019-yil 3-yanvar). Qaraldi: 2019-yil 17-yanvar.
  165. ↑ Poole, Harry „Flamengo 0–1 Liverpool: Roberto Firmino's extra-time strike delivers first Club World Cup“. BBC Sport (2019-yil 21-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 13-fevral.
  166. ↑ Begley, Emlyn „Fifa Club World Cup final: Bayern Munich beat Tigres to become world champions“. BBC Sport (2021-yil 11-fevral). Qaraldi: 2022-yil 13-fevral.
  167. ↑ „Chelsea win Club World Cup: Kai Havertz winner sees off Palmeiras after extra time“. BBC Sport (2022-yil 12-fevral). Qaraldi: 2022-yil 13-fevral.
  168. ↑ 168,0 168,1 168,2 168,3 „2012 FIFA Club World Cup – Regulations“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2013-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  169. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Trophy 32
  170. ↑ 170,0 170,1 170,2 „FIFA awards“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2010-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  171. ↑ „Sawaya & Moroni“. 2013-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  172. ↑ „FIFA Club World Championship Cup“. Sawaya & Moroni. 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  173. ↑ „New Silver Trophy for Club World Champions“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2000-yil 3-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.[sayt ishlamaydi]
  174. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Reference 363
  175. ↑ 175,0 175,1 175,2 „Regulations – FIFA Club World Cup Morocco 2013“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2013-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  176. ↑ „FIFA awards special 'Club World Champion' badge to AC Milan“. FIFA (2008-yil 2-fevral). — „At a ceremony today at the Home of FIFA in Zurich, FIFA General Secretary Jerome Valcke officially presented a badge to AC Milan's CEO Adriano Galliani to honour their club's victory at the 2007 FIFA Club World Cup. This new badge will also be provided to the winning club of all future editions of the competition.“. 2019-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 22-dekabr.
  177. ↑ „Bayern join elite group of badge-winners“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2012-yil 17-dekabr). 2014-yil 29-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  178. ↑ „Corinthians join elite group of badge-wearers“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2012-yil 17-dekabr). 2012-yil 23-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  179. ↑ „FIFA Club World Cup: Statistical Kit“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2011-yil 5-dekabr). 2014-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  180. ↑ „Organising committee approves tournament format with reintroduction of match for fifth place“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2008-yil 12-mart). 2008-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 13-dekabr.
  181. ↑ „TOYOTA END CLUB WORLD CUP SPONSORSHIP“. footballchannel.asia. 2017-yil 3-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-oktyabr.
  182. ↑ „Alibaba E-Auto signs as Presenting Partner of the FIFA Club World Cup“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2015-yil 9-dekabr). 2015-yil 11-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  183. ↑ Charlton, Bobby „Um desafio fascinante“ [A fascinating challenge] (pt). Jornal do Brasil (1999-yil 28-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  184. ↑ „FIFA Club World Cup awards“. Toyota Motor Corporation. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  185. ↑ 185,00 185,01 185,02 185,03 185,04 185,05 185,06 185,07 185,08 185,09 185,10 185,11 185,12 185,13 „Marketing Affiliates“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 2007-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 8-dekabr.
  186. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Formats2
  187. ↑ „Toni Kroos“. FIFA.com. 2015-yil 6-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  188. ↑ de Arruda, Marcelo Leme „FIFA Club World Championship“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (2013-yil 10-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  189. ↑ „The (Almost) Complete List of Every FIFA Club World Cup Theme Songs.“ (Japanese). Musa-Blog (2019-yil 31-avgust). Qaraldi: 2021-yil 25-yanvar.
  190. ↑ „RedOne makes 5,4 Billion for composing the FIFA Club World Cup Song.“. Morocco World News (2014-yil 12-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 25-yanvar.
  191. ↑ „"The Road to the World's No. 1 Soccer Club!"“ (Japanese). Kakaku (2009-yil 29-noyabr). 2022-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 25-yanvar.
  192. ↑ Staunton, Peter. „Why does the Club World Cup still struggle for relevance?“. goal.com (2014-yil 12-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 24-dekabr.
  193. ↑ Vickery, Tim. „World Club Cup deserves respect“. BBC (2010-yil 13-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 15-dekabr.
  194. ↑ „Ignored in Europe, Club World Cup finds adulation in S.America“ (2015-yil 14-dekabr). 2015-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-dekabr.
  195. ↑ Vickery, Tim. „The prestige of the Club World Cup“. BBC (2008-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 24-dekabr.
  196. ↑ Vickery, Tim. „The prestige of the Club World Cup“. BBC Sport (2008-yil 15-dekabr).
  197. ↑ Vickery, Tim (15 December 2017). ESPN. ed. Balance that no longer exists; in today's globalised market the best players South Americans are representing the European champions teams.. http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/0/blog/post/3311801/gremio-focused-on-outscoring-not-outplaying-real-madrid-in-club-world-cup-final. 
  198. ↑ Vickery, Tim. „River Plate's third-place win doesn't hide that South American football continues to lose ground“. ESPN (2018-yil 22-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 25-dekabr.
  199. ↑ „Club World Cup: Liverpool boss Jurgen Klopp is 'wrong personʼ to address Qatar issues“. BBC. Retrieved 1 January 2020
  200. ↑ Caballero, Miguel. „Mundial de Clubes, ¿la antítesis de un Mundial de Selecciones?“ (es). goal.com (2015-yil 11-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 15-dekabr.
  201. ↑ Masnou, Albert. „El ridículo premio por ganar el Mundial de clubes“ (es). Sport (2015-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 19-dekabr.

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=FIFA_Klublar_oʻrtasidagi_jahon_chempionati&oldid=5237959" dan olindi