Karomatullo Qurbonov
Qurbonov Karomatullo Adjikovich | |
|---|---|
| Tavalludi |
29-noyabr 1961 |
| Vafoti | 17-oktyabr 1992 |
| Kasbi | Qo'shiqchi, bastakor |
| Fuqaroligi | SSSR |
Karomatullo Qurbonov (tojikcha: Кароматулло Қурбонов, forscha: کرامت الله قرباناف) – tojikistonlik xonanda, sozanda va bastakor; „Gulshan“ Tojikiston davlat vokal-instrumental ansambli solisti[1]; Tojikiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist (1992-yil, vafotidan keyin).
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1961-yil 29-noyabrda Tojikiston SSR viloyat markazi Koʻlob shahrida tugʻilgan. Koʻp oʻtmay, Qurbonovlar oilasi shahar chetidagi „Moskva“ kolxoziga (Respublika poytaxtidan 13 kilometr uzoqlikda) yashash uchun koʻchib oʻtishadi. „Partizani surx“) Tojikistonning Koʻktosh tumani (hozirgi Rudakiy tumani) .
Karomatulloning otasi Adjik Qurbonov, xalq musiqa ijodiyotiga ishqiboz boʻlgan, oʻzining oʻgʻillari – Mahmadullo, Karomatullo va Navroʻzlarni xalq qoʻshiqlariga hamda tojik anʼanaviy cholgʻu asboblarini chalishga mehr uygʻotgan. Eshitish qobiliyati yaxshi boʻlgan Karomatullo musiqaga erta qiziqishi tufayli tojik xalq qoʻshiqlarini bolaligidan kuylay boshlagan. Lenin tumanidagi 3-sonli oʻrta maktabni tugatgach, oliy oʻquv yurti – Tojikiston davlat sanʼat institutiga oʻqishga kirgan[2] Oʻqish davrida maslakdoshi va doʻsti boʻlgan Ismatullo Xolov bilan birgalikda „Sugʻdiyon“ (rus. „Sogdiana“) cholgʻu ansambliga asos solgan. Universitetni tugatgach, Karomatullo „Gulshan“ guruhiga qabul qilinib, tez orada asosiy solistlardan biriga aylangan.
Ijodi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Karomatullo Qurbonov yorqin, ijodkor shaxs sifatida tojik sahnasida mualliflik qoʻshiq maktabi yaratuvchisi sifatida tojik musiqa madaniyatida oʻchmas iz qoldirdi. Uning oʻziga xos qoʻshiqlari – xalq qoʻshiqlarining musiqiy aranjirovkalar, i davlat madaniy tadbirlari, anʼanaviy xalq hamda oilaviy bayramlarni koʻtarinki shukuhda olib borardi.
Tojik shoiri Habibullo Noziri Karomatulloni eslab, Karomatulloni bolaligidan bilishini aytadi: u katta akasi Mahmadullo bilan sinfdosh boʻlib, qoʻshni yashar edi. "Oʻzimizning adabiy davramiz bor boʻlib, koʻp suhbatlashardik, bir-birimizni tushunardik, – deydi Noziri. – gap shundaki, odatda, qoʻshiqning matnini kuyni eshitganimdan keyin yozaman. Masalan, Karomatullo yaratgan musiqiy kompozitsiyalar mashhur xitga aylangan „Shahri boroni“ (Yomgʻir ostidagi shahar), „Andak-andak“(Andak-andak), „Raqs bikun“ (Raqsga tush), „Zindagi“ „(Hayot) qoʻshiqlarini yaratgan. Lekin gohida unga gʻazallarimni taklif qilardim, keyin musiqa bastalar edi“…
"Karomatullo Qurbonov tugʻma isteʼdod qobiliyatiga ega edi, ammo uning asosiy xizmati bizning [tojik] zamonaviy musiqasiga yangi yoʻnalish olib kirdi deydi Respublika xalq artisti Qurbonali Rahmonov. „Yillar oʻtib ham koʻplab yosh ijodkorlar unga taqlid qilib, unga oʻxshashni xohlaydi. Karomatulloning yana bir jihati shundaki, u hind uslubini yaxshi koʻrgan va hatto milliy musiqada hind cholgʻularidan foydalanganligidir“[3][4] .
1988-yilda K. Qurbonov „<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C_%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%BE-%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B1%D1%8B" rel="mw:ExtLink" title="Фестиваль советско-индийской дружбы" class="cx-link" data-linkid="109">SSSR – Indiya</a>“ sovet-hind doʻstligi festivalida ishtirok etgan va Dehli, hind milliy cholgʻusi sitar, tablada ijro etilgan „na indiyskom yazike“ (hind tilida) qoʻshiqlarni kuylagan.
Karomatullo Qurbonovning yettita original audio albomi boʻlib, xonandaning 76 ta qoʻshiq hamda oʻzining ona tilidagi tojik va boshqa tillar, fors va hind tillaridagi qoʻshiqlaridan iborat[5].
Oʻlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1992-yil 17-oktabrda Karomatullo Qurbonov va uning bir guruh sozandalari raqqosa, shuningdek, toʻy boshlovchilari (jami 11 kishi) Yovon tumanidagi „Daxana“ yoʻl politsiyasi postida „Tojikiston Xalq fronti“ deb atalmish guruh aʼzolari tomonidan shafqatsizlarcha otib oʻldirilgan. Karomatulloga: „Biz bu yerda urushayapmiz-u, toʻylarda qoʻshiq aytasizmi?!“ degan soʻzlar aytilib, otib oʻldirilgan. Jinoyat ishi boʻyicha 8624-sonli tergov qoʻshiqchi va uning musiqachilarining oʻldirilishi haqida uch yil davom etgan; sudlov mahkamasida 8 nafar jinoyatchi boʻlib, ulardan besh nafari turli jazolarga hukm qilingan. Baʼzilari esa tez orada fuqarolar urushi paytida vafot etgan, shu bilan birga qonli jinoyatni sodir etgan toʻdaning boshligʻi oʻldirilgan[6][7].
Sari Osiyo qabristoniga dafn etilgan[8].
Oilasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻgʻli – Muhammadrafi Karomatullo (1986-yil 14-yanvarda tugʻilgan, Rudakiy tumani, RT) – taniqli tojik estrada xonandasi. Talabhoji Sattorov nomidagi Tojikiston milliy konservatoriyasini tamomlagan. Tojikiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist sanaladi[9]. Oilali, toʻrt nafar farzandi bor: ikki qiz va ikki oʻgʻil[10].
Qizi – Noziya Karomatullo (1988-yil 7-fevralda tugʻilgan, Dushanbe, RT) – mashhur tojik estrada xonandasi. Malika Sobirova nomidagi Tojikiston Respublika xoreografiya kollejini (2005), keyin Hindiston konservatoriyasining vokal va xoreografiya boʻlimini (2010), Dushanbe tadbirkorlik va servis institutini (2015) tamomlagan.
Xotirasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 2021-yil 12-may kuni Koʻlob shahridagi Respublika sanʼat kolleji binosi oldida Karomatullo Qurbonov byusti oʻrnatilgan[11].
- Tojikiston Respublikasining Lenin tumanidagi viloyat markazida uning yurtdoshi, xalq qoʻshiqchisi va sozandasi xotirasiga haykal oʻrnatilgan.
- Kinorejissyor Neʼmat Xalilov musiqachining ijodiy yoʻli haqida hikoya qiluvchi „Surudi man“ hujjatli-publisistik filmini yaratgan.
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tojikiston Respublikasi Prezidentining 1992-yil 21-oktabridagi 431-sonli farmoniga binoan, Qurbonov Karomatullo Adjikovichga (vafotidan soʻng) „Tojikiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist“ faxriy unvoni berilgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „ВИА «Гульшан» — Вокально-инструментальные ансамбли СССР“. 2018-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-may.
- ↑ „Таджикский Государственный институт искусств | VUZi | Spravochnik g. Dushanbe“. 2018-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-may.
- ↑ „Талант убить не удалось. Памяти Кароматулло Курбанова“. 2018-yil 23-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-may.
- ↑ „ВИА «Гульшан» — Музыка 70-80-х“. 2019-yil 29-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-may.
- ↑ „Великий талант: памяти певца Кароматулло Курбонова“. 2018-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-may.
- ↑ „За что был расстрелян певец Кароматулло Курбанов“. 2018-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-may.
- ↑ „Смерть Кароматулло. Бессмысленные жертвы бессмысленной войны“. 2018-yil 29-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-may.
- ↑ „Замок над могилой“. 2023-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.
- ↑ „Сын Кароматулло Курбонова стал заслуженным артистом Таджикистана“ (ru). sputniknews.ru (2021-yil 18-avgust). 2021-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 18-avgust.
- ↑ Muxamadrofei Karomatullo Biografiya. korotka – YouTube[sayt ishlamaydi]
- ↑ „В память о певце Кароматулло Курбонове установлен бюст“ (ru). narodnaya.tj (2021-yil 5-dekabr).