Kontent qismiga oʻtish

5-G7 sammiti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
5-G7 sammiti

Davlat mehmonxonasi, Akasaka saroyi[1]
Mezbon davlat Yaponiya
Sana 1979-yil 28-iyun-29-iyun
Ishtirokchilar Kanada bayrogʻi Kanada
Fransiya bayrogʻi Fransiya
Germaniya Federativ Respublikasi
Italiya bayrogʻi Italiya
Yaponiya bayrogʻi Yaponiya
Buyuk Britaniya bayrogʻi Birlashgan Qirollik
AQSH bayrogʻi AQSh
Yevropa IttifoqiYevropa Ittifoqi vakillari
Keyingi 6-G7 sammiti
Avvalgi 4-G7 sammiti

5-G7 sammiti – 1979-yil 28-29-iyun kunlari Yaponiyaning Tokyo shahrida boʻlib oʻtdi. Sammit uchrashuvlari oʻtkaziladigan joy Akasaka saroyidagi davlat mehmonxonasi boʻlgan[2].

Avval Katta yettilik sanoati rivojlangan eng boy mamlakatlar: Fransiya, Gʻarbiy Germaniya, Italiya, Yaponiya, Buyuk Britaniya va Qoʻshma Shtatlar, Kanada (1976-yildan beri[3]), Yevropa Komissiyasi (rasman 1981-yildan beri[4]) rahbarlarining norasmiy forumi edi[3]. Ushbu sammit va undan keyin boʻladigan boshqa sammitlar kengroq xalqaro institutlar bilan rasmiy ravishda bogʻlanishi kerak emas edi. Va aslida, boshqa xalqaro uchrashuvlarning qatʼiy qarorlari sababli oʻziga xos umidsizlikka uchragan Fransiya prezidenti va Gʻarbiy Germaniya kansleri oʻrtasidagi hamkorlikning natijasi oʻlaroq tashkil etilgan edi[5].

Sammitda ishtirok etgan rahbarlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

G7 Kanada, Yevropa Komissiyasi, Fransiya, Germaniya, Italiya, Yaponiya, Buyuk Britaniya va AQSh rahbarlari uchun norasmiy yillik forumdir[4].

Katta yettilikning 5-sammiti Britaniya Bosh vaziri Margaret Tetcher uchun birinchi sammit boʻlgan. Bu yana, shuningdek, Kanada Bosh vaziri Jo Klark va Yaponiya Bosh vaziri Masayoshi Ohira uchun birinchi va yagona sammit boʻlgan.

Ishtirokchilar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iqtisodiy sammitda qatnashayotgan jahon yetakchilarining guruh surati (l dan r gacha): Fransiya (V. Jiskar d’Esten), Yaponiya (Masayoshi Ohira), Buyuk Britaniya (Margaret Tetcher), Italiya (Julio Andreotti) va Kanada (Jo Klar), Gʻarbiy Germaniya (Helmut Shmidt)

Ushbu sammit ishtirokchilari xalqaro forumning hozirgi „asosiy aʼzolari“ hisoblanadi:[6][2][7]

G7 sammiti ishtirokchilari
Mezbon davlat va yetakchisi qalin matn bilan koʻrsatilgan.
Aʼzolar Vakillar Lavozimi
Kanada Kanada Joe Clark Bosh vazir
Fransiya Fransiya Valéry Giscard d'Estaing Prezident
Gʻarbiy Germaniya Gʻarbiy Germaniya Helmut Schmidt Kansler
Italiya Italiya Giulio Andreotti Bosh vazir
Yaponiya Yaponiya Takeo Fukuda Bosh vazir
Birlashgan Qirollik Birlashgan Qirollik Margaret Thatcher Bosh vazir
Qoʻshma Shtatlar Qoʻshma Shtatlar Jimmy Carter Prezident
Yevropa Ittifoqi Yevropa iqtisodiy hamjamiyati Roy Jenkins Komissiya prezidenti
Valéry Giscard d’Estaing Kengash raisi

Koʻrib chiqilgan masalalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sammit uning aʼzolari oʻrtasidagi kelishmovchiliklarni hal qilish imkoniyat sifatida koʻrilgan. Amalda, sammit, shuningdek, uning aʼzolari uchun qiyin iqtisodiy qarorlar oldida bir-birlariga oʻzaro dalda berish imkoniyati sifatida oʻylab topilgan[5].Tarixchi Daniel Yerginning soʻzlariga koʻra, Eron inqilobi sabab boʻlgan „ikkinchi neft zarbasi“ davrida sammit energiya muammosiga bagʻishlangan. „Bu ham juda yomon boʻlgan“. AQSh prezidenti Jimmi Karter Gʻarbiy Germaniya kansleri Helmut Shmidtning „shaxsan unga nisbatan haqoratli munosabatda boʻlganini“ taʼkidlagan… U Amerikaning Yaqin Sharqdagi aralashuvi tinchlik shartnomasini tuzishga harakat qilgani uchun butun dunyoda neft bilan bogʻliq muammolarni keltirib chiqarganini daʼvo qilgan.

  1. Cabinet Office, Government of Japan; State Guest House, Akasaka Palace (Wayback Machine saytida 2013-11-04 sanasida arxivlangan); retrieved 2013-6-19.
  2. 2,0 2,1 Japan, Ministry of Foreign Affairs (MOFA): Summit Meetings in the Past.
  3. 3,0 3,1 Saunders, Doug. "Weight of the world too heavy for G8 shoulders, " (Wayback Machine saytida 2008-10-11 sanasida arxivlangan) Globe and Mail (Toronto). July 5, 2008 – n.b., the G7 becomes the Group of Six (G7) with the inclusion of Russia starting in 1997.
  4. 4,0 4,1 Reuters: „Factbox: The Group of Eight: what is it?“ (Wayback Machine saytida 2009-03-05 sanasida arxivlangan), July 3, 2008.
  5. 5,0 5,1 Reinalda, Bob and Bertjan Verbeek. (1998). Autonomous Policy Making by International Organizations, p. 205.
  6. Riffel, Lex. „Global boshqaruvdagi mintaqaviy ovozlar: 2010 yilga qarash (IV qism)“ (Wayback Machine saytida 2011-09-24 sanasida arxivlangan) Brukings. 2009 yil 27 mart; „yadro“ aʼzolari (Muskoka 2010 G-8, rasmiy sayt). (Wayback Machine saytida 2010-12-02 sanasida arxivlangan)
  7. MOFA: Sammit (8); Yevropa Ittifoqi: „Yevropa Ittifoqi va G8“ (Wayback Machine saytida 2007-02-26 sanasida arxivlangan)