2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari
Mezbon shahar | Tokio, Yaponiya |
---|---|
Shior | United by Emotion[lower-alpha 1] |
Millatlar | 162 ta shuningdek Qochqinlar Paralimpiada jamoasi[2] va Rossiya Paralimpiya qoʻmitasi[lower-alpha 2] |
Atletlar | 4,403[2] |
Musobaqalar | 22 sport turida 539 ta musobaqa |
Ochilish | 24-avgust 2021 |
Yopilish | 5-sentyabr 2021 |
Marosimini ochib beruvchi |
Yaponiya imperatori Naruhito |
Cauldron | |
Stadion | Tokio Olimpiya stadioni |
2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari (yaponcha: 東京2020パラリンピック競技大会 Tōkyō Nizeronizero Pararinpikku Kyōgi Taikai ) Yaponiyaning poytaxti Tokio shahrida xalqaro paralimpiada oʻyinlari boʻlib oʻtgan. Bu musobaqalar 2021-yil 24-avgustdan 5-sentabrgacha davom etgan. Bu Xalqaro Paralimpiya qoʻmitasi (XPK) tomonidan tashkil etilgan XVI yozgi Paralimpiada oʻyinlari boʻlgan.
Dastlab mazkur musobaqa 2020-yil 25-avgustdan 6-sentyabrgacha boʻlib oʻtishi rejalashtirilgan boʻlib, 2020-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlari ham, Paralimpiada oʻyinlari ham COVID-19 pandemiyasi tufayli 2020-yil martida bir yilga qoldirilgan. Oʻyinlar marketing va brendingda muammolar keltirib chiqarmasligi uchun Tokio-2020 deb nomlangan. Olimpiadada boʻlgani kabi, oʻyinlar ham Katta Tokio hududida va boshqa prefekturalarda favqulodda holat joriy etilganligi sababli, asosan hududlarda, tashqaridan kiritiladigan tomoshabinlarsiz oʻtkazilgan. Oʻyinlar 1964-yildan beri Tokio mezbonlik qilgan ikkinchi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari va 1998-yilda Naganoda boʻlib oʻtgan Qishki Paralimpiada oʻyinlaridan keyin Yaponiyada oʻtkazilgan uchinchi Paralimpiada oʻyinlari boʼlgan. COVID-19 pandemiyasi tufayli Paralimpiada oʻyinlarining keyinga qoldirilgani sababli, bu toq sonli yilda oʻtkazilgan birinchi (va hozirgacha yagona) Paralimpiada oʻyinlari va kabisa boʻlmagan yilda oʻtkazilgan birinchi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari boʻlgan.
Oʻyinlarda 22 ta sport turi boʻyicha 539 ta medallar jamlanmasi oʻynalgan, badminton va taekvondo har ikkalasi ham Paralimpiada oʻyinlarida 7x 7 futbol va yelkanli kema sporti oʻrniga debyut sport turi sifatida qoʻshilgan. Xitoy 96 ta oltin, umumiy 207 ta medal bilan ketma-ket beshinchi marotaba Paralimpiada oʻyinlarining medallar jadvalida peshqadamlik qilgan. Buyuk Britaniya umumiy 124 ta medal jamgʻargan va ularning 41 tasi oltin boʻlgan natija bilan toʻqqizinchi marta ikkinchi oʻrinni egallagan. Amerika Qoʻshma Shtatlar esa uchinchi oʻrinni egallagan. Ularning hisobidagi umumiy medallar soni 104 ta boʻlib shulardan 37 tasi oltin medal boʻlgan va bu 2008-yilgi Paralimpiadagi natijani ancha yaxshilagan. Rossiya Paralimpiya qoʻmitasi jami 118 ta medaldan 36 ta oltinga sazovor boʻlib, toʻrtinchi oʻrinni egallagan. U medallar soni boʻyicha uchinchi oʻrinda qayd etilgan.
Takliflar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xalqaro Paralimpiya qoʻmitasi va Xalqaro Olimpiya qoʻmitasi oʻrtasida 2001-yilda tuzilgan kelishuvga koʻra, 2020-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlari mezboni 2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlariga ham mezbonlik qiladi. XOQning 125-sessiyasida Tokio 2020-yilgi Yozgi Olimpiada va Paralimpiada oʻyinlarining ikkinchi bosqichida tie-break bilan taqdirlangan.
Tayyorgarlik ishlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Transport
[tahrir | manbasini tahrirlash]2016-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarining yopilish marosimida Tokio gubernatori Yuriko Koike Oʻyinlar uchun meros boʻlib qolgan loyiha sifatida shaharga kirish imkoniyatini yaxshilashni targʻib qilgan. U bartaraf etilishi kerak boʻlgan qiyinchiliklar sifatida piyodalar yoʻlaklari boʻlmagan tor yoʻlaklarni, tor eshikli qurilgan binolarni va past shiftlarni misol tariqasida keltirgan. Xususan, u odamlarni yoʻllarni kengaytirishga yordam berish uchun yer osti elektr tarmoqlariga oʻtish rejimini qoʻllashga chaqirgan[4][5][6].
Bir qator Toyota e-Palette avtomashinalari Paralimpiada oʻyinlari qishlogʻida sportchilarni tashish uchun moslashtirilgan. Biroq 27-avgust kuni ulardan biri sportchi[7] bilan toʻqnashib ketganidan keyin transport vositalaridan foydalanish toʻxtatilgan[8][9].
Valantyorlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]2018-yil sentyabr oyida Olimpiada va Paralimpiada oʻyinlarida koʻngilli boʻlish uchun arizalar qoldirish mumkinligi eʼlon qilingan. 2019ʻyil yanvar oyigacha 186 101 ta ariza qabul qilingan. Raqamlarni kamaytirish uchun suhbatlar 2019-yil fevral oyida boshlangan va mashgʻulotlar 2019-yil oktabr oyida boʻlib oʻtgan[10][11].
Medallar
[tahrir | manbasini tahrirlash]2019-yil 25-avgustda 2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarining medallar dizayni taqdim etilgan[12]. Olimpiada medallarida boʻlgani kabi, ular elektronikani qayta ishlash dasturi orqali olingan qayta ishlangan metallar yordamida tayyorlangan[13]. Medallar Paralimpiada oʻyinlarining umumiy tajribasini ifodalash uchun anʼanaviy yigʻma yelpigʻichlardan ilhomlangan holda yaratilgan dizaynga ega. Teksturali maydonlarni oʻz ichiga olgan oʻzgaruvchan sektorlar Yaponiya geologiyasini ifodalash uchun gullar, barglar, toshlar, suv va yogʻochni vizual va taktik tarzda tasvirlangan. Muxlislar uchrashadigan burchak paralimpiya sportchilarining birligini ramzi sifatida koʻrShanilgan. Medalning old tomonida fanat naqshining teksturasiz versiyasi, Paralimpiada gerbi va brayl alifbosidagi yozuvlar mavjud. Koʻrishda nuqsoni boʻlganlarga yordam berish uchun medallarning chetlari va lentalarida teginish orqali osongina aniqlash mumkin boʻlgan oltin, kumush va bronza medallari uchun mos ravishda bir, ikki yoki uchta dumaloq chuqurchalar va silikon qavariq nuqtalar qilingan[14][15].
COVID-19 pandemiyasining taʼsiri
[tahrir | manbasini tahrirlash]2020-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlari Yaponiyadagi COVID-19 pandemiyasi va Tokioda Bosh vazir Yoshihide Suga tomonidan eʼlon qilingan favqulodda holat tufayli asosan yopiq hududlarda oʻtkazilgan, biroq baʼzi hududlarda, agar favqulodda holatlar yuzaga kelmagan boʻlsa, tadbirlar 10 000 tomoshabin bilan yoki majmuaning 50% gacha sigʻimi (qaysi biri kichikroq boʻlsa) toʻlgan holatda ham oʼtkazilishiga ruhShan etilgan. Deklaratsiya dastlab 2021-yil 12-iyuldan 22-avgustgacha (Paralimpiada oʻyinlarining ochilish marosimidan ikki kun oldin) amal qilgan; 2-avgust kuni infeksiyaning kuchayishi mumkinligini hisobga olgan holda, Suga mavjud favqulodda holat 31-avgustgacha uzaytirilishini va boshqa bir qancha prefekturalarga qadar kengaytirilishini eʼlon qilgan[16].
Tokioda kasallikni aniqlashning kunlik holati 2021-yil 11-avgustga kelib 4000 dan oshgan. Tokioda va Olimpiadadagi kabi boshqa zarar koʻrgan mintaqalarda boʻlib oʻtadigan Paralimpiada oʻyinlariga tashqaridan tomoshabinlarning kiritilmasligi kutilgan edi. Tashkilotchilar tomoshabinlarni kiritishning boshqa variantlarini muhokama qilishgan, masalan, mahalliy maktab oʻquvchilarini tadbirlarga taklif qilishmoqchi boʻlishgan[17][18][19]. Keyinchalik Tokio, Chiba va Saitama prefekturalaridagi oʻyingohlarda tashqaridan keladigan tomoshabinlarning boʻlmasligi tasdiqlangan[20]. 19-avgust kuni favqulodda holat 2021-yil 12-sentyabrgacha uzaytirilgan va Sidzuoka prefekturasida ham amal qilgan[21].
2021-yil 20-avgust kuni Tokio tashkiliy qoʻmitasi yetkazib berish boʻyicha xodimi Hidemasa Nakamura Paralimpiada oʻyinlarining bioxavfsizlik protokollari uning sportchilari orasida COVID-19 ga nisbatan kamroq salbiy test natijalari va holatlarning kamroq qayd etilayotganligi sababli, Olimpiada oʻyinlaridagilarga nisbatan kengaytirilganini, ammo Tokio kasalxonalar sigʻimidagi holat yomonlashayotganligini aytgan[22]. Yangi Zelandiya delegatsiyasidan Paula Tesorieroning taʼkidlashicha, Tokio tashkiliy qoʻmitasi va IPC „hushyor boʻlishni davom ettirishga eʼtibor qaratgan holda, sportchilar uchun eng xavfsiz muhitni yaratish maqsadida tinimsiz ishlagan“[23].
4-sentyabr kuni, ketma-ket toʻrt kun davomida Paralimpiada pufagida hech qanday yangi COVID-19 holatlari qayd etilmagandan soʻng, IPC Tokio tashkiliy qoʻmitasini pandemiyaga qarshi kurashda olib borayotgan ishlari uchun maqtovlarga sazovor boʻlgan[24].
Mash’ala estafetasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2019-yilning 21-noyabrida mash’alani Olimpiada uchun belgilangan joyga yetkazish yoʻnalishi boʻyicha tafsilotlar eʼlon qilingan. Stoke Mandevilleda Heritage Flame bayrami va 2020-yilning 13-17-avgust kunlari Yaponiyaning 47 prefekturasidan 43 tasida olovli yoritish festivallari boʻlib oʻtgan. Estafetaning ikkinchi bosqichida 18-20-avgust kunlari Tokiodagi Paralimpiada ochilishi arafasida Paralimpiada musobaqalariga mezbonlik qilgan uchta prefekturada yana 4 ta marosim oʻtkazilgan. Ochilish marosimida Tokio prefekturasida mash’ala yoqilgan. Tokioda har bir prefekturada oʻtkaziladigan olovli yoritish festivallarining alangalari yigʻilgan. 21-avgustga oʻtar kechasi Akasaka saroyi oldida barcha 48 ta alanga birlashtirilgan va estafetaning uchinchi – oxirgi bosqichi boshlangan. Bu bosqich 4 kun davom etgan. 2020-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlari mash’alasi estafetasining soʻnggi bosqichida ham xuddi shu amaliyot qoʻllangan[25][26][27].
Fukusimadagi vaqtinchalik turar joylardan Olimpiada va Paralimpiada alangasi uchun mash’alalar yasash maqsadida alyuminiy olingan. Tashkilotchilar bu hududdagi qaysi uylardan endi foydalanilmayotganini bilish uchun mahalliy hokimiyatlarga murojaat qilgan[28].
Oʻyinlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sport
[tahrir | manbasini tahrirlash]2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 22 sport turi boʻyicha 539 ta musobaqa oʻtkazilgan. Badminton va taekvondo Tokioda Paralimpiada oʻyinlarida ilk marotaba dasturdan oʻrin egallagan. Boshqa sport turlari boʻyicha ham yangi tasniflar qoʻshilgan, ayrimlari oʻzgartirilgan. Kanoeda suzish, oʻq otish, stol tennisi, velotrek va nogironlar aravachasida qilichbozlik boʻyicha oʻtkazilgan musobaqalarda medallar soni orttirilgan. Yengil atletika va suzish yoʻnalishlarida oʻynaladigan medallar soni esa qisqartirilgan[29][30].
2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari sport bahslari dasturi | |
---|---|
|
Yangi sport turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]2014-yil yanvar oyida IPC Paralimpiya dasturiga qoʻshiladigan yangi sport turlari boʻyicha takliflarni qabul qila boshlagan. Oltita sport turi, jumladan, amputatsiyalar futboli, badminton, xokkey, aravachada futbol va taekvondo boʻyicha takliflar bildirilgan. Mavjud tadbirlarda, jumladan, 3x3 basketbol (nogironlar aravachasi va ID tasnifida) va koʻrish qobiliyati zaif boʻlganlar uchun oʻyin poygasi hamda yelkanli kemada suzishning bir kishilik yoʻnalishi singari musobaqalarning nogironlarga moslashtirilgan yangi formatlari taklif qilingan[31][32].
2015-yil 31-yanvarda IPC badminton va taekvondo 2020-yilgi Paralimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilganini rasman eʼlon qilgan. Ular 7 x 7 futbol va yelkanli kemada suzish bilan almashtirilgan. Mazkur musobaqalar xalqaro tartibda sportchilarning ozligi sabab toʻxtatilgan[33].
Milliy Paralimpiya qoʻmitasining ishtirok etuvchi jamoalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]2019-yilning 9-dekabrida Jahon antidoping agentligi (WADA) Rossiya hukumati 2019-yil yanvarida WADAga taqdim etgan laboratoriya maʼlumotlarini oʻzgartirganligi aniqlanganidan soʻng, Rossiyani toʻrt yil muddatga barcha xalqaro sport turlaridan chetlashtirgan. 2021-yil 26-aprelda rossiyalik sportchilar Rossiya Paralimpiya qoʻmitasini „RPC“ qisqartmasi bilan musobaqalarda ishtirok etishi tasdiqlangan[34].
Kamida beshta davlat, jumladan, Shimoliy Koreya (Olimpiada yoki Paralimpiada oʻyinlarida qatnashishdan bosh tortgan)[35], shuningdek, Kiribati, Samoa, Tonga va Vanuatu kabilar, COVID-19 bilan bogʻliq xavotirlari va COVID-19 vaqtida yuzaga kelgan avia reyslar bilan bogʻliq muammolar sababli oʻyinlarda ishtirok etishmagan. Sportchilar Yaponiyaga toʻgʻridan-toʻgʻri reyslar boʻlmasa, toʻrtta davlat sportchilari Avstraliya va Yangi Zelandiya orqali Tokioga kelishlari kerak edi[36].
2021-yil 16-avgust kuni Afgʻoniston (Afgʻoniston Islom Respublikasi vakili) Tolibon Kobulni egallab olganidan soʻng mamlakatdagi zoʻravonlik va beqarorlik tufayli oʻyinlarni tark etgan, natijada Zakiya Xudadadi (taekvondo) va Husayn Rasuli (yengil atletika) bahslarda ishtirok eta olmagan. Ochilish marosimida hamon birdamlik belgisi sifatida ularning milliy bayrogʻi boshqa bayroqlar bilan olib chiqilgan[37][38][39]. Biroq, „katta global operatsiya“ dan soʻng, ikki sportchi Fransiyaga muvaffaqiyatli evakuatsiya qilingan va Parij 2024 delegatsiya bilan Tokioga borishgunga qadar, Parijdagi INSEPda mashgʻulotlarni oʻtkazishgan[40][41]. IPC prezidenti Andrew Parsons jamoa matbuot anjumanlarida qatnasha olmasligini va qishloqdagi boshqa sportchilar bilan muloqotni oʻtkazib yuborishga maxsus ruxShan berilganini aytgan[42]. Rasuli dastlab erkaklar oʻrtasida 100 metrga T47 ga yugurish boʻyicha musobaqani oʻtkazib yuborgan. Rasuli 400 metrga yugurish boʻyicha ishtirok etish taklifini rad etganidan soʻng, T47 uzunlikka sakrash boʻyicha qoʻshimcha oʻrinda ishtirok etish taklifini qabul qilgan[40][41].
Quyidagi 162 ta jamoaning kamida bitta sportchisi Paralimpiada oʻyinlarida ishtirok etish uchun saralab olingan. Ulardan oltitasi, Butan, Grenada, Gayana, Maldiv orollari, Paragvay, Sent-Vinsent va Grenadinlar Paralimpiada oʻyinlarida ilk marotaba ishtirok etishgan. Ikkitasi esa 2016-yilda oʻz delegatsiyalari yuborilmaganidan keyin yana oʻyinlarga qaytgan, bular: Barbados (bu oʻz tarixida birinchi marta sportchilarni oʻyinlarga kiritmagan) va Lyuksemburg (soʻnggi marta Pekinda 2008da qatnashgan).
Milliy Paralimpiya qoʻmitalari nomidan ishtirok etuvchi sportchilar soni
[tahrir | manbasini tahrirlash]162 MPQdan 4,403 nafar atlet bahslarda ishtirok etgan. 24-avgust, 2021-yil holatiga koʻra[2][43].
Saralash bahslari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Olimpiada va Paralimpiada oʻyinlari oldidan saralash tadbirlari oʻtkazilgan[44] [45]. Unga koʻra, bahslar 2019-yil iyunidan 2020-yil iyunigacha 2020-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlari boshlanishidan oldin oʻtkazilishi rejalashtilgan. Tanlangan Paralimpiya sport turlari: yengil atletika (2020-yil 2–3-may), golbol (2019-yil 28–29-sentyabr), paratriatlon (2019-yil 15–18-avgust), pauerlifting (2019-yil 26–27-sentyabr), suzish (2020-yil 16-aprel) va nogironlar aravachasidagi regbi (2020-yil 12-15-mart). 2019-yil fevral oyida saralash uchun bahslar „Tayyor, barqaror, Tokio“ shiori ostida oʻtkazilishi eʼlon qilingan edi. 56 ta tadbirdan 22 tasi Tokio tashkiliy qoʻmitasi, qolganlari esa milliy va xalqaro tashkilotlar tomonidan tashkillashtirilgan. Enoshima shahrida boʻlib oʻtgan Yelkanli sport boʻyicha Jahon kubogi seriyasi birinchi sinov tadbiri boʻlsa, 2020-yilning may oyida boʻlib oʻtgan Tokyo Challenge Track Meet soʻnggisi boʻlib qolgan[46].
2020-yil 12-martdan keyinga rejalashtirilgan barcha saralash bahslari COVID-19 sababli qoldirilgan.
Medallar jadvali
[tahrir | manbasini tahrirlash]* Mezbon davlat (Yaponiya)
Oʻrin | MPQ | Oltin | Kumush | Bronza | Umumiy |
---|---|---|---|---|---|
1 | Xitoy | 96 | 60 | 51 | 207 |
2 | Buyuk Britaniya | 41 | 38 | 45 | 124 |
3 | AQSh | 37 | 36 | 31 | 104 |
4 | Fayl:Russian Paralympic Committee flag (2021).svg RPC | 36 | 33 | 49 | 118 |
5 | Niderlandiya | 25 | 17 | 17 | 59 |
6 | Ukraina | 24 | 47 | 27 | 98 |
7 | Braziliya | 22 | 20 | 30 | 72 |
8 | Avstraliya | 21 | 29 | 30 | 80 |
9 | Italiya | 14 | 29 | 26 | 69 |
10 | Ozarbayjon | 14 | 1 | 4 | 19 |
11 | Yaponiya* | 13 | 15 | 23 | 51 |
12 | Germaniya | 13 | 12 | 18 | 43 |
13 | Eron | 12 | 11 | 1 | 24 |
14 | Fransiya | 11 | 15 | 29 | 55 |
15 | Ispaniya | 9 | 15 | 12 | 36 |
16 | Oʻzbekiston | 8 | 5 | 6 | 19 |
17 | Polsha | 7 | 6 | 11 | 24 |
18 | Vengriya | 7 | 5 | 4 | 16 |
19 | Shveysariya | 7 | 4 | 3 | 14 |
20 | Meksika | 7 | 2 | 13 | 22 |
21 | Yangi Zelandiya | 6 | 3 | 3 | 12 |
22 | Isroil | 6 | 2 | 1 | 9 |
23 | Kanada | 5 | 10 | 6 | 21 |
24 | Hindiston | 5 | 8 | 6 | 19 |
25 | Tailand | 5 | 5 | 8 | 18 |
26 | Slovakiya | 5 | 2 | 4 | 11 |
27 | Belarus | 5 | 1 | 1 | 7 |
28 | Tunis | 4 | 5 | 2 | 11 |
29 | Jazoir | 4 | 4 | 4 | 12 |
30 | Marokash | 4 | 4 | 3 | 11 |
31 | Belgiya | 4 | 3 | 8 | 15 |
32 | Irlandiya | 4 | 2 | 1 | 7 |
33 | Nigeriya | 4 | 1 | 5 | 10 |
34 | Janubiy Afrika | 4 | 1 | 2 | 7 |
35 | Kuba | 4 | 1 | 1 | 6 |
36 | Iordaniya | 4 | 0 | 1 | 5 |
37 | Kolumbiya | 3 | 7 | 14 | 24 |
38 | Venesuela | 3 | 2 | 2 | 7 |
39 | Malayziya | 3 | 2 | 0 | 5 |
40 | Daniya | 3 | 1 | 1 | 5 |
41 | Janubiy Koreya | 2 | 10 | 12 | 24 |
42 | Turkiya | 2 | 4 | 9 | 15 |
43 | Indoneziya | 2 | 3 | 4 | 9 |
44 | Chexiya Respublikasi | 2 | 3 | 3 | 8 |
45 | Chili | 2 | 3 | 1 | 6 |
Serbiya | 2 | 3 | 1 | 6 | |
47 | Norvegiya | 2 | 0 | 2 | 4 |
48 | Singapur | 2 | 0 | 0 | 2 |
49 | Avstriya | 1 | 5 | 3 | 9 |
50 | Shvetsiya | 1 | 5 | 2 | 8 |
51 | Gretsiya | 1 | 3 | 7 | 11 |
52 | Finlandiya | 1 | 3 | 1 | 5 |
Qozogʻiston | 1 | 3 | 1 | 5 | |
54 | Birlashgan Arab Amirliklari | 1 | 1 | 1 | 3 |
55 | Kosta Rika | 1 | 1 | 0 | 2 |
56 | Ekvador | 1 | 0 | 2 | 3 |
57 | Kipr | 1 | 0 | 1 | 2 |
Shri Lanka | 1 | 0 | 1 | 2 | |
59 | Efiopiya | 1 | 0 | 0 | 1 |
Mongoliya | 1 | 0 | 0 | 1 | |
Peru | 1 | 0 | 0 | 1 | |
Pokiston | 1 | 0 | 0 | 1 | |
63 | Argentina | 0 | 5 | 4 | 9 |
64 | Misr | 0 | 5 | 2 | 7 |
65 | Xorvatiya | 0 | 3 | 4 | 7 |
66 | Latviya | 0 | 3 | 2 | 5 |
67 | Gruziya | 0 | 3 | 0 | 3 |
68 | Gonkong | 0 | 2 | 3 | 5 |
69 | Bolgariya | 0 | 2 | 0 | 2 |
70 | Iroq | 0 | 1 | 2 | 3 |
71 | Kuvayt | 0 | 1 | 1 | 2 |
Namibiya | 0 | 1 | 1 | 2 | |
Ruminiya | 0 | 1 | 1 | 2 | |
Sloveniya | 0 | 1 | 1 | 2 | |
75 | Vyetnam | 0 | 1 | 0 | 1 |
76 | Litva | 0 | 0 | 3 | 3 |
77 | Portugaliya | 0 | 0 | 2 | 2 |
78 | Bosniya va Gersegovina | 0 | 0 | 1 | 1 |
Keniya | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Montenegro | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Qatar | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Salvador | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Saudiya Arabistoni | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Uganda | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Ummon | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Xitoy Taypeyi | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Jami (86 davlat) | 539 | 540 | 589 | 1668 |
Podiumga chiqqan sportchilar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Beshta musobaqa boʻyicha yutgan sportchilar podiumga chiqqan, ular quyidagilardir:
Sana | Sport | Bahs | Jamoa | Oltin | Kumush | Bronza | Manba |
---|---|---|---|---|---|---|---|
27-avgust | Suzish | Erkaklar 50 metrga butterfly usulda suzish S5 | Xitoy | Zheng Tao | Wang Lichao | Yuan Weiyi | [48] |
28-avgust | Suzish | Ayollar 100 metrga chalqancha suzish S11 | Xitoy | Cai Liwen | Wang Xinyi | Li Guizhi | [49] |
30-avgust | Suzish | Erkaklar 50 metrga chalqancha usulda suzish S5 | Xitoy | Zheng Tao | Ruan Jingsong | Wang Lichao | [50] |
1-sentyabr | Suzish | Erkakalar 50 metrga erkin usulda suzish S5 | Xitoy | Zheng Tao | Yuan Weiyi | Wang Lichao | [51] |
4-sentyabr | Yengil atletika | Ayollar 100 metr T63 | Italiya | Ambra Sabatini | Martina Caironi | Monica Contrafatto | [52] |
Musobaqa jadvali
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dastlabki musobaqalar jadvali 2018-yil 19-oktyabrda eʼlon qilingan[53]. Yakuniy jadval 2019-yil 13-avgust kunlari maʼlum boʻlgan[54][55].
Dastlabki jadvalga koʻra oʻyinlar 2020-yilning 25-avgustidan 10-sentabrgacha boʻlishi rejalashtirilgan edi. Paralimpiada oʻyinlarini 2021-yilga qoldirilganligi sababli barcha tadbirlar 364 kunga (haftaning bir xil kunlarini saqlab qolish uchun toʻliq yildan bir kun kam) kechiktirilgan. 2021-yil 24-avgustdan 9-sentyabrgacha boʻlgan yangi vaqt jadvali eʼlon qilingan[56].
- Barcha vaqt va sanalarda Yaponiya standart vaqti (UTC+9) boʻyicha koʻrsatilgan
OM | Ochilish marosimi | ● | Bahslar | 1 | Oltin medal uchun kurash | YM | Yopilish marosimi |
Avgust/Sentyabr 2021 | Avgust | Sentyabr | Events | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
24 Se |
25 Chor |
26 Pay |
27 Jum |
28 Shan |
29 Sun |
30th Du |
31 Se |
1 Chor |
2 Pay |
3 Jum |
4 Shan |
5 Sun | |||
Ceremonies | OM | YM | — | ||||||||||||
Kamondan otish | ● | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 9 | ||||||
Yengil atletika | 13 | 16 | 19 | 17 | 21 | 17 | 18 | 17 | 24 | 5 | 167 | ||||
Badminton | ● | ● | ● | 7 | 7 | 14 | |||||||||
Bochcha | ● | ● | ● | ● | 4 | ● | ● | 3 | 7 | ||||||
Velosport | Velopoyga | 19 | 6 | 5 | 4 | 51 | |||||||||
Velotrek | 4 | 5 | 5 | 3 | |||||||||||
Ot sporti | 3 | 2 | ● | 1 | 5 | 11 | |||||||||
Koʻzi koʻrlar uchun futbol | ● | ● | ● | ● | 1 | 1 | |||||||||
Golbol | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | 2 | 2 | ||||
Djudo | 4 | 4 | 5 | 13 | |||||||||||
Parakanoe | ● | 4 | 5 | 9 | |||||||||||
Paratriatlon | 4 | 4 | 8 | ||||||||||||
Pauerlifting | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 20 | |||||||||
Akademik eshkak eshish | ● | ● | 4 | 4 | |||||||||||
Oʻq otish | 3 | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 1 | 13 | |||||||
Nogironlar aravachasida voleybol | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | 1 | 1 | 2 | ||||
Suzish | 16 | 14 | 14 | 14 | 13 | 15 | 14 | 15 | 15 | 16 | 146 | ||||
Stol tennisi | ● | ● | ● | 5 | 8 | 8 | ● | ● | 5 | 5 | 31 | ||||
Taekvando | 2 | 2 | 2 | 6 | |||||||||||
Nogironlar aravachasida basketbol | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | 1 | 1 | 2 | ||
Nogironlar aravachasida qilichbozlik | 4 | 4 | 2 | 4 | 2 | 16 | |||||||||
Nogironlar aravachasida regbi | ● | ● | ● | ● | 1 | 1 | |||||||||
Nogironlar aravachasida tennis | ● | ● | ● | ● | ● | 1 | 1 | 2 | 2 | 6 | |||||
Kunlik medal bahslari | 24 | 30 | 44 | 55 | 62 | 54 | 58 | 45 | 48 | 55 | 49 | 15 | 539 | ||
Umumiy | 24 | 54 | 98 | 153 | 215 | 269 | 327 | 372 | 420 | 475 | 524 | 539 | |||
Avgust/Sentyabr 2021 | 24 Se |
25 Chor |
26 Pay |
27 Jum |
28 Shan |
29 Sun |
30th Du |
31 Se |
1 Chor |
2 Pay |
3 Jum |
4 Shan |
5 Sun |
Umumiy bahslar | |
Avgust | Sentyabr |
Musobaqa boʻlib oʻtadigan hududlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tokio 2020 rasmiy veb-saytida batafsil bayon qilingan Paralimpiada oʻyinlari oʻtkaziladigan joylar quyidagilardir[57]:
Yodgorlik zonasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Yaponiya milliy stadioni (Olimpiya stadioni) – Yengil atletika, Ochilish va yopilish marosimlari
- Nippon Budokan – dzyudo
- Tokio ot sporti parki – ot sporti
- Tokio xalqaro forumi – pauerlifting
- Tokio Metropolitan Gymnasium – Stol tennisi
- Yoyogi milliy stadioni – Badminton, nogironlar aravachasi regbisi [58]
- Musashino Forest Sport Plaza – Nogironlar aravachasi basketboli (ikkinchi darajali joy)
Tokio koʻrfazi zonasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Aomi Urban Sports Venue – koʻzi ojizlar uchun futbol
- Ariake Arena – Nogironlar aravachasida basketbol (asosiy joy)
- Ariake Tennis Park – Nogironlar aravachasida tennis
- Dream Island kamondan otish bogʻi – oʻq otish
- Makuhari Messe – golbol, nogironlar aravachasida voleybol, taekvondo, nogironlar aravachasida qilichbozlik
- Odaiba dengiz parki – Paratriatlon
- Tokio Aquatics Center – Suzish
- Ariake gimnastika markazi – Bochcha
- Dengiz oʻrmoni suv yoʻli – Akademik eshkak eshish, Parakanoe
10 kmlik hududdan tashqaridagi joylar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Asaka poligoni – Otishma
- Izu Velodrome – Velotrek
- Fuji Speedway – Velopoyga
Musobaqa oʻtkazilmaydigan joylar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Harumi Futo – Paralimpiya qishlogʻi
- Tokio Big Sight konferensiya minorasi – Xalqaro media va radioeshittirish markazi
Marketing
[tahrir | manbasini tahrirlash]Logotip
[tahrir | manbasini tahrirlash]2020-yilgi Olimpiada va Paralimpiada oʻyinlarining emblemalari 2016-yil 25-aprelda keng jamoatchilikka taqdim etilgan. Paralimpiya emblemasida indigo rangli shaxmat naqshlari bilan toʻldirilgan doira shakl ichidagi yelpigʻich koʻrinishida ishlab chiqilgan. Dizayn „Yaponiya namunasi boʻlgan nafislik va nafoShanni ifodalash“ uchun moʻljallangan[59]. Dizaynlar Belgiyadagi Liej teatri logotipini plagiat qilgani haqidagi ayblovlar tufayli bekor qilingan oldingi emblema oʻrniga taqdim etilgan[60][61].
Maskot
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tokio oʻyinlari uchun maskotlarning qisqa roʻyxati 2017-yil 7-dekabrda eʼlon qilingan va gʻolib nomi 2018-yil 28-fevralda maʼlum boʻlgan. Ryo Taniguchi yaratgan nomzod A juftligi eng koʻp ovozni qoʻlga kirigan (109 041 ovoz) hamda Kana Yanoning B juftligini (61 423 ovoz) va Sanae Akimotoning C juftligini (35 291 ovoz) magʻlub etib, gʻolib deb topilgan. Someity – bu oʻyinlarning rasmiy logotipidan ilhomlangan olcha guli singari pushti rangli katak naqshlarga ega figura. U tinch, ammo kuchli, tabiatni sevuvchi va shamol bilan gaplasha oladi. Miraitowa ham, Someity ham 2018-yil 22-iyulda tashkiliy qoʻmita tomonidan nomlangan[62].
Animatsion qisqa filmlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yaponiyaning NHK teleradiokompaniyasi oʻyinlar bilan birgalikda Animatsiya x Paralimpiya: Sizning qahramoningiz kim? nomli har bir qisqa metrajdagi turli xil Paralimpiada sport turlari aks etgan anime seriyalarini ishlab chiqqan. Ular anime va manganing taniqli yaratuvchilari bilan hamkorlikda ishlab chiqarilgan, ayrim seriyalarda mashhur seriallar yoki real hayotdagi sportchilar bilan krossoverlar ham namoyish etilgan[63][64].
Eshittirishlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xalqaro Paralimpiya qoʻmitasi 2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarini kamida 4,25 milliard tomoshabindan iborat global auditoriya tomosha qilishini kutgan edi, bu 2016-yilgi oʻyinlarning taxminiy 4,1 milliardlik koʻrShankichiga qaraganda koʻproq boʻlishi kutilgan[65]. Olympic Broadcasting Services (OBS) 22 sport turidan 19 tasi uchun jonli efirlarni translyatsiya qilgan, bu Riodagi 16 talik koʻrShankichdan koʻra koʻproqdir[66]. Yaponiyaning NHK teleradiokompaniyasi tanlangan voqealarni 8K formatida yoritib bergan[67][68]. Maxsus huquqqa ega boʻlmagan va bu huquqi boʻlgan bozorlar uchun IPC oʻyinlarni YouTube, Twitter va Facebook sahifalari orqali uzatib borgan[69].
Birlashgan Qirollikda musobaqalar Channel 4 tomonidan translyatsiya qilingan uchinchi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari boʻlib, u kamida 300 soatlik bepul televidenieda (More4 asosan jamoaviy tadbirlarga bagʻishlangan), striming orqali esa 1200 soatlik efirni rejalashtirgan. Teleradiokompaniya Bredford Yang rejissyorligidagi „Super. Human“ deb nomlangan treylerni taqdim etgan. 2021-yil iyul oyi oʻrtalarida olingan videoda Paralimpiada sportchilari hayotiga oid „haqiqatlar“ va „ularning buyuklik yoʻlida qilgan qurbonliklari“ haqida yoritib berishga alohida eʼtibor qaratilgan[70][71][72].
Amerika Qoʻshma Shtatlarida NBCUniversal Peacock, NBCSN va Olympic Channel kanallarida 1200 soatlik efirni translyatsiya qilgan, NBC esa Oʻyinlar davomida va undan keyin (prime timeda uchta efirda) beshta asosiy dasturlarni efirga uzatgan[73].
Kanada ommaviy axborot vositalari huquqlari yana bir bor CBC tomonidan boshqarilgan. Musobaqalarning 120 soatlik televidenieda yoritilishi moʼljallangan, shuningdek, Sportsnet va AMI-tv translyatsiyalari ham uzatib borilgan[74].
Avstraliyada Seven Network tomoshabinlarga oʻzining Channel 7 yoki 7mate kanallari orqali bitta bepul efirga uzatiladigan kanalni va onlayn 7plus xizmati orqali 16 tagacha bepul oqimli kanallarda tamosha qilishni taklif qilgan[75].
Yangi Zelandiyada oʻyinlar TVNZ Duke tomonidan translyatsiya qilingan. TVNZ oʻz qamrovi koʻlami, shu jumladan oqim qamrovi yoʻqligi va TVNZ translyatsiyasi va OBS dunyosi mahalliy sportchilar ishtirokidagi tadbirlarni yoritmaganligi uchun tanqidga uchragan. 2-sentyabr kuni tanqidlarga asoslanib, TVNZ IPCning YouTube-dagi rasmiy oqimlari uchun geoblokirovkadan voz kechishini eʼlon qilgan[69].
Hindistonda Eurosport India va Discovery+ yangi mahalliy ommaviy axborot vositalari huquq egaligini ilk marotaba sotib olgan. Ular asosan hind sportchilari ishtirokidagi tadbirlarni yoritishga eʼtibor qaratgan[76].
Chilida birinchi marta Paralimpiada oʻyinlari TVN telekanalida namoyish etilgan[77].
Braziliyada Tokio 2020 Paralimpiadaa oʻyinlari Grupo Globo platformalarida Sportv, Globoplay va birinchi marta baʼzi tadbirlar kech tunda va erta tongda Rede Globo bepul kanalida jonli efirga uzatilgan. Oʻyinlar TV Brasil va TV Cultura boshchiligidagi jamoat teleradiokompaniyalari konsorsiumiga asosan sublitsenziyalangan[78][79].
Malayziyada Tokio 2020 Paralimpiada oʻyinlari Astro Arena HD 801 kanalida translyatsiya qilingan[80].
Singapurda tanlab olingan jonli efir Mediacorp Channel 5 orqali, qolgan efirlar esa meWATCH orqali uzatilgan. Tanlangan maxsus sport bahslari esa Mediacorp Entertainment YouTube kanalida ham namoyish etilgan[81].
Filippinda Tokio-2020 Paralimpiada oʻyinlari TAP Sports kabel kanalida translyatsiya qilingan va TAP Go orqali onlayn translyatsiya efirga uzatilgan[82].
Izohlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Musobaqalar davomida faqatgina ingliz tilidagi shiordan foydalanilgan. Shiorning yaponcha ekvivalenti maʼlum qilinmagan[1].
- ↑ Dastlab, har bir Rossiya sportchisi individual kvalifikatsiyada qatnashgan, shuning uchun millatga mos keladigan bunday maxsus eslatma tegishli tavsif maʼnosida emas[3].
- ↑ Neutral athletes from Russia competed under a flag depicting a one-off emblem representing the Russian Paralympic Committee.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „'United by Emotion' to be the Tokyo 2020 Games Motto“. Tokyo2020.org. Tokyo Organising Committee of the Olympic and Paralympic Games.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Top moments from the Opening Ceremony of the Tokyo 2020 Paralympic Games“. Tokyo 2020 Paralympics (2021-yil 25-avgust). — „Entering in order of the host nations language, some of the 4,403 athletes from 162 National Paralympic Committees, including the Paralympic Refugee Team, were welcomed into the stadium“. 25-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-sentyabr.
- ↑ „What is the ROC? Why Russia Can't Compete At the Tokyo Olympics“. TIME. 2021-07-26. Qaraldi: 2021-09-07. „under the International Olympic Committee's (IOC) rules, they're prohibited from displays of national representation in any form.“
- ↑ Walsh. „2016 Rio Paralympics: 2020 host Tokyo to undergo major overhauls to provide better disability access“. adelaidenow.com.au (17-sentyabr 2016). 2016-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-sentyabr 2016.
- ↑ Nagatsuka. „Marukawa says Tokyo must solve traffic issue before 2020 Games“. The Japan Times (12-avgust 2016). Qaraldi: 19-sentyabr 2016.
- ↑ Wade. „Paralympics could help remake Tokyo's narrow roads, doorways“. Japan Today (18-sentyabr 2016). Qaraldi: 19-sentyabr 2016.
- ↑ „Toyota halts use of self-driving vehicle at Paralympic village after collision with visually impaired athlete“. CBC Sports.
- ↑ „Toyota Kembali Operasikan Mobil Otonom e-Palette di Paralimpiade Tokyo“ (Indonesian). Otomotif Tempo.co.
- ↑ Wishnumurti. „Lanjutkan Lagi e-Palette, Ini Solusi Toyota Pasca Insiden Tabrak Atlet“ (id). GridOto.com (2021-yil 31-avgust). Qaraldi: 2021-yil 2-sentyabr.
- ↑ „Tokyo 2020: 180,000 apply to be volunteers“. paralympic.org (2019-yil 9-yanvar).
- ↑ „Volunteer names unveiled for Tokyo 2020“. olympic.org (2019-yil 30-yanvar).
- ↑ „Tokyo 2020 Paralympic Medals - Photos & Medal Design“ (en). International Paralympic Committee. Qaraldi: 15-avgust 2021.
- ↑ Hitti, Natashah. „Olympic committee unveils 2020 medals made from recycled smartphones“. Dezeen (2019-yil 25-iyul). 2019-yil 26-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-iyul.
- ↑ „Tokyo 2020 Paralympic Medals“. paralympic.org. IPC. Qaraldi: 2020-yil 1-iyul.
- ↑ „Tokyo 2020 Paralympic Games medal design“. Tokyo 2020. Qaraldi: 2020-yil 2-iyul.
- ↑ NEWS. „Japan expands COVID state of emergency to Osaka, 3 areas near Tokyo“. Kyodo News+. Qaraldi: 10-avgust 2021.
- ↑ „Tokyo Paralympics likely to be held with no spectators“ (en-US). The Japan Times (12-avgust 2021). 2021-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-avgust 2021.
- ↑ „Paralympic organizers mull banning spectators“. NHK World (13-avgust 2021). Qaraldi: 14-avgust 2021.
- ↑ „Tokyo govt plans shuttle buses to take schoolchildren to Paralympics events“. The Japan News. 15-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-avgust 2021.
- ↑ „Paralympics to be held without spectators“ (en-GB). BBC Sport. Qaraldi: 16-avgust 2021.
- ↑ „Japan expands coronavirus state of emergency“. NHK World (19-avgust 2021). Qaraldi: 21-avgust 2021.
- ↑ „Tokyo 2020 Paralympics in "very difficult situation" due to hospital pressure“. Inside the Games (20-avgust 2021). 20-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2021.
- ↑ „New Zealand's Paralympic team chief hails safety of Athletes' Village“. www.insidethegames.biz (19-avgust 2021). 19-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2021.
- ↑ „IPC hails Tokyo 2020 organisers for delivering "historic" Games during pandemic“. Inside the Games (2021-yil 4-sentyabr). 4-sentyabr 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 5-sentyabr.
- ↑ „Tokyo 2020: Torch Relay concept revealed“. paralympic.org (2018-yil 21-dekabr).
- ↑ „Tokyo 2020 Unveils Paralympic Torch Relay Concept : "Share Your Light"“. Tokyo 2020. 2019-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Route of the Tokyo 2020 Paralympic Torch Relay“. Tokyo 2020 (2019-yil 22-noyabr).
- ↑ Gillen, Nancy. „Recycled aluminium from temporary housing in Fukushima to be used for Tokyo 2020 Olympic Torches“. insidethegames.biz (2019-yil 4-yanvar).
- ↑ Diamond, James. „New medal event added to road cycling schedule for Tokyo 2020 Paralympic Games“. insidethegames.biz (2018-yil 26-iyun). Qaraldi: 2018-yil 19-oktyabr.
- ↑ Etchells, Daniel. „Paralympic medal programme for Tokyo 2020 announced with athletics and swimming events reduced“. insidethegames.biz (4-sentyabr 2017). Qaraldi: 2018-yil 19-oktyabr.
- ↑ „Sports apply for 2020 Tokyo Paralympic inclusion“. BBC Sport (2014-yil 22-yanvar). Qaraldi: 2014-yil 13-fevral.
- ↑ Butler. „Six sports and three disciplines confirmed as bidding for Tokyo 2020 Paralympics inclusion“. insidethegames.biz (2014-yil 22-yanvar). Qaraldi: 2014-yil 13-fevral.
- ↑ „IPC announces final Tokyo 2020 Paralympic sports program“. paralympic.org (2015-yil 31-yanvar). Qaraldi: 2015-yil 3-fevral.
- ↑ „IPC confirm details regarding RPC's Paralympic Games participation“. International Paralympic Committee (2021-yil 26-aprel). Qaraldi: 2021-yil 20-may.
- ↑ Godder, Dirk; Takehiko, Kambayashi. „North Korea won't take part in Tokyo Olympic and Paralympic Games“. Deutsche Presse-Agentur (2021-yil 7-aprel). Qaraldi: 22-avgust 2021.
- ↑ „Several Pacific Island nations withdraw from Paralympics over travel restrictions“. insidethegames.biz (21-avgust 2021). 21-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Mather, Victor. „Afghan Paralympic Athlete Pleads for Help to Leave the Country“ (en-US). The New York Times (18-avgust 2021). Qaraldi: 22-avgust 2021.
- ↑ „'Heartbreaking': Afghan Paralympic athletes to miss Tokyo 2020“ (en). Al Jazeera (16-avgust 2021). Qaraldi: 17-avgust 2021.
- ↑ „Afghanistan's first female Paralympian, now hiding from the Taliban, hasn't 'lost hope'“ (en-AU). ABC News (17-avgust 2021). Qaraldi: 18-avgust 2021.
- ↑ 40,0 40,1 „Tokyo Paralympics: Afghanistan athlete Hossain Rasouli makes debut after evacuation“ (en-GB). BBC Sport (2021-yil 31-avgust). Qaraldi: 2021-yil 5-sentyabr.
- ↑ 41,0 41,1 „Afghan athlete evacuated from Kabul belatedly competes at Paralympics“ (en). the Guardian (2021-yil 31-avgust). Qaraldi: 2021-yil 5-sentyabr.
- ↑ „Afghan athletes arrive in Tokyo“ (en). International Paralympic Committee. Qaraldi: 2021-yil 28-avgust.
- ↑ „Paralympics open in empty stadium--just like Olympics“. The Asahi Shimbun (2021-yil 25-avgust). Qaraldi: 2021-yil 3-sentyabr. „The opening ceremony featured the national flags of the 162 delegations represented, which included the refugee team.“.
- ↑ „Tokyo 2020 Test Events“. Tokyo 2020 (2019-yil 3-yanvar).
- ↑ „Tokyo 2020: Test event schedule announced“. paralympic.org (2018-yil 2-oktyabr).
- ↑ „Tokyo 2020 Unveils Its Olympic Test Event Schedule“. olympic.org (2019-yil 30-yanvar).
- ↑ „Tokyo 2020: Paralympic Medal Count“. Olympics.com. 2020-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 24-avgust.
- ↑ „Swimming - Final Results“. olympics.com (27-avgust 2021). 27-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-avgust 2021.
- ↑ „Swimming - Final Results“. olympics.com (28-avgust 2021). 29-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2021.
- ↑ „Swimming - Final Results“. olympics.com (30-avgust 2021). 30-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-avgust 2021.
- ↑ „Swimming - Final Results“. olympics.com (1-sentyabr 2021). 1-sentyabr 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-sentyabr 2021.
- ↑ „Athletics - Final Results“. olympics.com (4-sentyabr 2021). 3-sentyabr 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-sentyabr 2021.
- ↑ „Tokyo 2020 Unveils Paralympic Competition Schedule“. tokyo2020.org (2018-yil 19-oktyabr). 2019-yil 23-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-oktyabr.
- ↑ „Paralympic Competition Schedule“. tokyo2020.org (2019-yil 13-avgust). Qaraldi: 2019-yil 11-oktyabr.
- ↑ „Tokyo 2020 Paralympic Games schedule announced“. tokyo2020.org (2019-yil 13-avgust). Qaraldi: 2019-yil 11-oktyabr.
- ↑ Ingle, Sean „Tokyo Olympics to start in July 2021 after coronavirus rescheduling“. The Guardian (2020-yil 30-mart). Qaraldi: 2020-yil 30-mart.
- ↑ „Paralympic venues“. Tokyo 2020. 2018-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-avgust 2016.
- ↑ Badminton originally to be held at Youth Plaza Arena; venue moved in June 2015. „東京五輪、26競技の会場決定 自転車・サッカー除き“. Nihon Keizai Shimbun (2015-yil 9-iyun). Qaraldi: 2015-yil 9-iyun.
- ↑ McKirdy. „Checkered pattern by artist Tokolo chosen as logo for 2020 Tokyo Olympics“. The Japan Times (2016-yil 25-aprel). 2016-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Tokyo Olympic Games logo embroiled in plagiarism row“. The Guardian (2015-yil 30-iyul). 3-avgust 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-avgust 2015.
- ↑ „Tokyo Olympics emblem said to look similar to Belgian theater logo“. The Japan Times (2015-yil 30-iyul). 2015-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 30-iyul.
- ↑ (2018-yil 30-may). „10th Meeting of the Mascot Selection Panel“. Press-reliz.
- ↑ „Para sport meets anime as NHK create new series ahead of Tokyo 2020“. Paralympic.org (2018-yil 31-yanvar). Qaraldi: 27-sentyabr 2019.
- ↑ Milligan. „NHK to Air Paralympic-Themed Anime Shorts in Run-Up to 2020“. Animation Magazine (2017-yil 23-oktyabr). Qaraldi: 27-sentyabr 2019.
- ↑ „Tokyo 2020 Paralympics to break viewing records, says IPC“. Inside the Games (20-avgust 2021). 20-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2021.
- ↑ McLean. „Paris 2024: The IPC on making the Paralympic Games the best ever while changing culture and attitudes towards disability“ (en). SVG Europe. Qaraldi: 2023-yil 5-iyul.
- ↑ Avgust 2021. „Tokyo 2020 Opening Ceremony 'first mainstream 8K rip on pirate sites'“ (en). TVTechnology (2-avgust 2021). Qaraldi: 16-avgust 2021.
- ↑ July 2021, Phil Kurz 21. „NHK To Broadcast 200 Hours Of Tokyo Olympics In 8K“ (en). TVTechnology (2021-yil 21-iyul). Qaraldi: 16-avgust 2021.
- ↑ 69,0 69,1 „Tokyo Paralympics: TVNZ removes 'geoblocking' waiver to allow Kiwis to see more events“ (en). Stuff (2021-yil 2-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 17-sentyabr.„Tokyo Paralympics: TVNZ removes 'geoblockingʻ waiver to allow Kiwis to see more events“.
- ↑ „Channel 4 launches new Paralympics advertising campaign ahead of Tokyo games“. independent.
- ↑ McLean. „Channel 4 launches Tokyo 2020 Paralympic Games campaign with edgy film, Super. Human.“ (en). SVG Europe (2021-yil 15-iyul). 2021-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2021.
- ↑ „Channel 4: Super. Human. by 4Creative“. The Drum. Qaraldi: 20-avgust 2021.
- ↑ „NBC will present a record 1,200 hours of Paralympics coverage“ (en-US). Awful Announcing (17-avgust 2021). Qaraldi: 18-avgust 2021.
- ↑ „Canada to broadcast record number of hours of Paralympic coverage at Tokyo 2020“. insidethegames.biz (20-avgust 2021). 20-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2021.
- ↑ „Paralympic Games Tokyo 2020: When is the Paralympics Opening Ceremony and how to watch and stream it LIVE, online and free on 7plus and Channel 7“. 7news.com.au (23-avgust 2021). 24-avgust 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-avgust 2021.
- ↑ „Eurosport India gains broadcasting rights for Tokyo 2020 Paralympics“. insidethegames.biz (12-avgust 2021). Qaraldi: 20-avgust 2021.
- ↑ „Comité anunció que TVN transmitirá los Juegos Paralímpicos de Tokio 2020“ (es). biobiochile.cl (20-avgust 2021).
- ↑ „De forma discreta,junto a Rede Globo, TV Brasil anuncia transmissões dos Jogos Paralímpicos no sinal aberto“ (pt-BR). Terra (21-avgust 2021). Qaraldi: 24-avgust 2021.
- ↑ „SporTV vai ter cobertura especial das Paralimpíadas com 100 horas ao vivo“ (pt-br). GE (20-avgust 2021). Qaraldi: 24-avgust 2021.
- ↑ „Catch the Tokyo 2020 Paralympic Games in action on Astro“. The Vibes (24-avgust 2021). Qaraldi: 28-avgust 2021.
- ↑ „Mediacorp to broadcast Tokyo Paralympics“. CNA (20-avgust 2021). Qaraldi: 29-avgust 2021.
- ↑ Terrado, Reuben. „How to catch Tokyo Paralympics action via livestream, cable TV“. Sports Interactive Network Philippines (avgust 25, 2021).