Haute-Savoie
Haute-Savoie Haute-Savoie | |
---|---|
Departament | |
46°00′0″N 06°20′0″E / 46.00000°N 6.33333°E | |
Mamlakat | Fransiya |
Aholisi | 826,094 |
Milliy tarkib | fransuzlar |
Vaqt mintaqasi | UTC+1 |
Telefon kodi | 74 |
|
Haute-Savoie (talaffuzi: [ot savwa] ( tinglang); Arpitan: Savouè d’Amont yoki Hiôta-Savouè; inglizcha: Upper Savoy) — Fransiyaning Janubi-Sharqiy qismidagi Auvergne-Rhône-Alpes mintaqasidagi departament. Shveysariya va Italiya bilan chegaradosh. Departament markazi Annesi. Shimolda Jeneva koʻli, janub va janubi-sharqida Mont Blan, Aravis togʻ tizmasi joylashgan.
U oʻz nomini Savoy tarixiy mintaqasidan olgan. Shuningdek, Savoie departamenti janubida joylashgan. 2019-yilda uning aholisi 826 094 kishi edi[1]. Uning tarkibiga quyidagi shaharlar kiradi: Bonneville, Sent-Julien-en-Genevois va Thonon-les-Bains. Fransiyaning Mont Blan tunneliga kirish qismi Haute-Savoie shahrida joylashgan. U qishki sport turlari uchun moʻljallangan departament hisoblanadi. Birinchi qishki Olimpiya oʻyinlari 1924-yilda uning tarkibiga kiruvchi Chamonixda boʻlib oʻtdi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Savoiening tarixiy hududi 1032-yildan 1860-yilgacha hukmronlik qilgan Savoy sulolasi tomonidan boshqarilgan. Keyinchalik Savoyya gersogligi 1416-1720 yillarda Savoy viloyatini boshqargan.
Zamonaviy Haute-Savoie va unga tutash Savoie departamenti egallagan hudud 1713-yilda Utrext shartnomasidan keyin Sardiniya qirolligi tarkibiga kirdi. Mintaqaning Fransiya tomonidan anneksiya qilinishi 1860-yil 24-martdagi Turin shartnomasida rasmiylashtirildi.
1942-yil noyabrdan 1943-yil sentyabrgacha Haute-Savoie fashistik Italiya tomonidan harbiy ishgʻol qilindi. Maquis des Glières boshchiligidagi guruh Ikkinchi Jahon urushi paytida fashistlarga qarshi Haute-Savoieda faoliyat yuritgan. 1943-1944 yillar qishda nemis qoʻshinlari Fransiya qarshilik harakatlariga javoban 500 ga yaqin fermani yoqib yubordilar.
Geografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Haute-Savoie 279 kommuna va 17 kantonga boʻlingan toʻrtta okrugni oʻz ichiga oladi[2]. Shimolda u Shveysariyaning Jeneva kantoni va Jeneva koʻli bilan chegaradosh. Sharqda Shveysariyaning Vale kantoni va Italiyaning Aosta vodiysi, gʻarbda Fransiyaning Ayn departamenti, janubda Savoie departamenti joylashgan.
Haute-Savoie Fransiyadagi barcha boʻlimlar orasida eng katta balandlikka ega. Eng past nuqtasi 250 metr (820 ft) Ron vodiysida va eng baland Mont Blanda 4,810.40 metr (15,782.2 ft) [3]. Dunyoning eng mashhur togʻ-changʻi kurortlari Haute-Savoie departamentida joylashgan.
Oʻrmonlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]1996-yil holatiga koʻra, 178,624 gektar oʻrmonlari bilan qoplangan (umumiy er maydonining 38,8 foizi).
Koʻllari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Demografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yil | Aholi | ±% |
---|---|---|
1861 | 267,496 | — |
1872 | 273,027 | +2.1% |
1881 | 274,087 | +0.4% |
1891 | 268,471 | −2.0% |
1901 | 263,803 | −1.7% |
1911 | 255,137 | −3.3% |
1921 | 235,668 | −7.6% |
1931 | 252,794 | +7.3% |
1936 | 259,961 | +2.8% |
1946 | 270,565 | +4.1% |
1954 | 293,852 | +8.6% |
1962 | 329,23 | +12.0% |
1968 | 378,55 | +15.0% |
1975 | 447,795 | +18.3% |
1982 | 494,505 | +10.4% |
1990 | 568,286 | +14.9% |
1999 | 631,679 | +11.2% |
2006 | 696,254 | +10.2% |
2011 | 746,994 | +7.3% |
2016 | 801,416 | +7.3% |
Asosiy shaharlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Eng koʻp aholi yashaydigan kommuna Annesi hisoblanadi. 2019-yil holatiga koʻra, 15 000 dan ortiq aholiga ega 7 ta kommuna mavjud.
Kommuna | Aholi (2019) |
---|---|
Annesi | 130 721 |
Annemasse | 36 582 |
Thonon-les-Bains | 35 826 |
Kluzlar | 16 918 |
Sallanches | 16 831 |
Sent-Julien-en-Genevois | 15 873 |
Rumilli | 15 768 |
Turizmi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2000-yil dekabr oyining oxiriga kelib, turizm sektorida jami 635 000 oʻrin bor edi:
-
Ivuar va Leman ko'li
-
Arve vodiysi va Cluses shahri
-
Duingtdagi Chateau de Ruphy
-
Seyssel
-
Montriond koʻli
-
Aiguille du Midi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Populations légales 2019: 74 Haute-Savoie, INSEE
- ↑ Département de la Haute-Savoie (74), INSEE, retrieved 11 July 2022.
- ↑ „Haute-Savoie: IIIe inventaire 1998“. Inventaire forestier départemental. Inventaire Forestier National (2005). Qaraldi: 2010-yil 3-sentyabr.