Chambarak

Chambarak
Chambarak; Ճամբարակ
	shaharcha
	; Gerb
	40°35′43″N 45°20′51″E / 40.59528°N 45.34750°E
Mamlakat	Armaniston
Viloyat	Gekharkunik
{{{tuman_turi}}}	Chambarak tumani
Asos solingan	1830-yillar
Maydon	6 km2 (2.3 kv mi)
Rasmiy til(lar)i	arman tili
Aholisi (2011)	5 850
Vaqt mintaqasi	UTCUTC+04:00
Telefon kodi	374
Pochta indeks(lar)i	0541
	Chambarak

Chambarak (armancha: Ճամբարակ)— Armanistonning Gekharkunik viloyati Chambarak tumanidagi shaharcha, tuman markazi. Hozirgi Chambarak shaharchasi uchta aholi punkti: Krasnoselsk, Quyi Chambarak (Nerkin Chambarak) va Yuqori Chambarak (Verin Chambarak) birlashishi natijasida tashkil topgan^[2].

Etimologiyasi

Shaharcha 1920-yilgacha Mixaylovka, 1920—1971-yillarda Karmir Gyugh, 1972—1991-yillarda Krasnoselsk deb atalgan. Sovet Ittifoqi parchalanishi ortidan Chambarak nomini olgan. Karmir Gyugh va Krasnoselsk nomlari mos ravishda arman va rus tillarida „Qizil qishloq“ degan maʼnoni anglatadi^[3].

Tarixi

Chambarak hududida oʻrta asrlarda aholi punkti mavjud boʻlgan, 11-asrga oid Avliyo Grigor cherkovi qoldiqlari va 13-asrga oid koʻplab xachkarlar (xoch toshlar) shaharda uchraydi.

Zamonaviy shaharcha 1835—1840-yillarda Rossiya imperiyasining Samara va Saratov viloyatlaridan kelgan rus molokan muhojirlari tomonidan Getik daryosi boʻyidagi Chambarak eski arman aholi punkti oʻrnida Mixaylovka nomi bilan tashkil etilgan^[3].

1920-yilda Armanistonning sovetlashtirilishi bilan Mixaylovka Karmir Gyug (Qizil qishloq) deb oʻzgartirildi. 1937-yil dekabrda Armaniston Sovet Sotsialistik Respublikasining maʼmuriy boʻlinmasi sifatida Krasnoselsk rayoni tashkil etildi, uning markazi Karmir Gyug qishlogʻi edi.

1971-yilda Karmir Gyug yaqin atrofdagi Verin (yuqori) va Nerkin (pastki) Chambarak aholi punktlarining qoʻshilishi bilan kengaytirilib, shahar tipidagi aholi punktiga aylantirildi. Keyingi yili aholi punkti rasman Krasnoselsk nomini oldi.

SSSR parchalanib ketgani sababli, Krasnoselskning molokan-rus aholisining aksariyati Rossiyaga qaytib ketdi. Ularning boʻshatilgan uylarining koʻpchiligi 1992-yil 8-avgustda Ozarbayjon qoʻshinlari tomonidan bosib olingan Ozarbayjon tarkibidagi Armaniston anklavi Artsvashen shahridan boʻlgan ichki koʻchirilgan aholiga berildi^[4]. Oʻsha yili Armaniston mustaqillikka erishgach, Krasnoselsk nomi Chambarak deb oʻzgartirildi va shahar jamoasiga (munitsipalitet) aylandi.

2009-yilda Artsvashen qishlogʻining sobiq aholisi, hanuzgacha Chambarakda istiqomat qiluvchilarga yoʻqolgan mol-mulki uchun Armaniston hukumati tomonidan olti milliard dram tovon puli vaʼda qilingan edi. Oʻshanda 2011-yilda 50 million dramlik ikkita toʻlov, 2011-yilda 708 million dramdan kattaroq toʻlov berildi, 2000 ga yaqin odamning har biri 360 ming dramdan olgan. Biroq keyingi toʻlovlar toʻxtab qoldi, bu esa 2018-yil sentyabr va 2019-yil dekabr oylarida Chambarakdagi eskirgan uy-joy fondini taʼmirlash uchun qoʻshimcha mablagʻ ajratish talabi bilan norozilik namoyishlariga sabab boʻldi. Armaniston bosh vaziri Nikol Pashinyan davlat qochqinlar oldidagi barcha majburiyatlarini allaqachon ajratilgan pul va 112 oilaga uy-joy guvohnomasi bilan taʼminlaganini taʼkidladi^[4].

2020-yil iyul oyida Chambarak Ozarbayjon bilan toʻqnashuvlar maydoniga aylandi^[5].

Iqtisodiyoti

Chambarak aholisi asosan dehqonchilik va chorvachilik bilan shugʻullanadi. Ilgari pishloq ishlab chiqarish uchun kichik fermer xoʻjaliklari boʻlgan. Biroq, 2011-yilda ArmeniaNow muxbiriga intervyu bergan shahar meri Gayane Mkrtchyan „Bu yerda qishloq xoʻjaligi foyda keltirmaydi, chunki tuproq shoʻr, biznes esa sarmoya kiritmaydi, chunki mintaqa xavf ostida. Bu chegara zonasi deb ataladi, lekin u maxsus imtiyozlarga ega emas“, dedi^[6].

Aholisi

2011-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, shahar aholisi 5850 kishi edi^[1]. Chambarak shahar jamoasida 12416 kishi istiqomat qiladi^[2].

Galereya

Chambarakdagi avtomagistral
Manzara
Xachkar yodgorligi
Shaharda asalarichilik
Chambarakdagi munitsipal bino

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 Statistical Committee of Armenia. „2011 Armenia census, Gegharkunik Province“.
↑ ^2,0 ^2,1 „Նշված չէ“. chambarak.am. Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr.
↑ ^3,0 ^3,1 Kiesling, Brady; Kojian, Raffi. Gegharkunik Marz, 2, Yerevan: Matit, 2005 — 48–49-bet. ISBN 9994101218.
↑ ^4,0 ^4,1 „Arminfo: Former residents of Artsvashen village seized by Azerbaijan held a protest rally in front of the government“. arminfo.info (2019). Qaraldi: 2023-yil 28-fevral.
↑ Harutyunyan, Sargis; Danielyan, Emil. „Armenia-Azerbaijan Border 'Calm' After Deadly Clashes“. azatutyun.am. RFE/RL. 2020-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-avgust. „...the border between Armenia’s northern Tavush province and the Tovuz district in Azerbaijan, the scene of the clashes.“.
↑ United Nations High Commissioner for Refugees. „Refworld Andoza:Pipe Cold Comfort for Displaced Armenian Villagers“. refworld.org. Qaraldi: 2023-yil 28-fevral.

[2011censusGegharkunik-1] 1,0 ^1,1 Statistical Committee of Armenia. „2011 Armenia census, Gegharkunik Province“.

[chambarak-2] 2,0 ^2,1 „Նշված չէ“. chambarak.am. Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr.

[Kiesling-3] 3,0 ^3,1 Kiesling, Brady; Kojian, Raffi. Gegharkunik Marz, 2, Yerevan: Matit, 2005 — 48–49-bet. ISBN 9994101218.

[arminfo-4] 4,0 ^4,1 „Arminfo: Former residents of Artsvashen village seized by Azerbaijan held a protest rally in front of the government“. arminfo.info (2019). Qaraldi: 2023-yil 28-fevral.

[5] Harutyunyan, Sargis; Danielyan, Emil. „Armenia-Azerbaijan Border 'Calm' After Deadly Clashes“. azatutyun.am. RFE/RL. 2020-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-avgust. „...the border between Armenia’s northern Tavush province and the Tovuz district in Azerbaijan, the scene of the clashes.“.

[refworld-6] United Nations High Commissioner for Refugees. „Refworld Andoza:Pipe Cold Comfort for Displaced Armenian Villagers“. refworld.org. Qaraldi: 2023-yil 28-fevral.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]