Ummonda turizm

Al-Alam saroyi Ummonning eng mashhur diqqatga sazovor joylaridan biridir

Ummon — Arabiston yarim orolidagi davlat. Ummonda turizm 2000-yillarda sezilarli darajada oʻsdi va 2013-yilgi hisobobga koʻra u mamlakatdagi eng yirik tarmoqlardan biriga aylanishi bashorat qilingan. Ummon milliy statistika va axborot markazining (NCSI) 2019-yilgi Turizm statistikasi byulletenida keltirilishicha, 2019-yilda Ummonga butun dunyodan 4,1 millionga sayyoh tashrif buyurdi, bu 2017-yildagi 3,1 milliondan ancha koʻpaygan koʻrsatkichdir.

Ummon turli sayyohlik joylariga ega, ayniqsa madaniy turizm sohasida ancha rivojlangan^[1]. Maskat 2012-yilda Amerikaning Lonely Planet sayyohlik yoʻriqnomasi nashriyoti tomonidan dunyoda sayohat qilish uchun eng yaxshi shahar deb topilgan^[2] va 2012-yilda arab turizmi poytaxti etib tayinlangan^[3].

Viza

Ummonga tashrif buyuruvchilar, agar ular viza bekor qilingan davlatlardan biridan kelmasa, sayohat qilishdan oldin viza olishlari kerak. Fors koʻrfazi hamkorlik kengashiga aʼzo davlatlar fuqarolari Ummonga vizasiz sayohat qilishlari mumkin. Boshqa 69 ta davlat fuqarolari 30 kun muddatga amal qiladigan vizaga onlayn ariza topshirishlari mumkin. Barcha tashrif buyuruvchilar mamlakatda 6 oy davomida amal qiladigan pasportga ega talab etiladi.

Statistika

2013-yilda Ummonga eng koʻp tashrif buyurgan davlatlar fuqarolari quyidagilar edi (Fors koʻrfazi hamkorlik kengashiga kiruvchi davlat fuqarolari bundan mustasno)^[4]:

Daraja	Mamlakat	Raqam
1	Hindiston	244 786
2	Buyuk Britaniya	133 529
3	Pokiston	67 893
4	Germaniya	55,126
5	AQSh	53,165
6	Fransiya	40 253
7	Misr	28 541
8	Italiya	26 063
9	Filippin	24 897
10	Bangladesh	20,191

Tabiatga asoslangan faoliyatlar

Plyajdagi tadbirlar

Ummon qirgʻogʻi koʻplab plyajlar bilan qoplangan, Maskatning gʻarbiy va sharqiy qirgʻogʻida kurort mehmonxonalari joylashgan. Sayyohlar bu yerda turli faoliyatlar, jumladan, quyosh ostida choʻmilish, suzish, syorfing taxtasida uchish, shoʻngʻish, qayiq va suv skuterlarida uchish, plyajda chigʻanoq yegʻish, quyosh ostida toblanish va baliq ovlash ekskursiyalari bilan mashgʻul boʻlishlari mumkin.

Syorfing taxtasida uchish

Ummon dengizlari qirgʻoqlarida esadigan kundalik dengiz shabadasi taʼsiri syorfing taxtasida uchish sharoitlarini keltirib chiqaradi. Bunday imkoniyatni Maskat, Al Sawadi plyaji, Alzaiba plyaji va Masirah orolida topish mumkin^[5]^[6].

Choʻl safari

Vahiba qumliklari va boshqa choʻl hududlariga tuya yoki toʻrt gʻildirakli transportda sayohat qilish turi mashhur boʻlib, bu turlar baʼzida Barsti kulbalarida qolish, barbekyu tayyorlash, tuya minish va badaviy jamoalariga tashrif buyurishni ham oʻz ichiga oladi.

Gʻor sayohati

Ummon togʻlarining ohaktoshga boy choʻkindi konlari koʻp joylarda gʻorlarning paydo boʻlishiga olib keldi. 2008-yilda Turizm vazirligi dunyodagi ikkinchi eng katta gʻor boʻlgan Majlis al Jinnni koʻrgazmali gʻor sifatida rivojlantirish rejasini chiqardi, birinchi koʻrgazmali gʻor Al Hoota gʻori faoliyatining birinchi yilida 75 000 kishini jalb qildi. Ummonda havaskorlar kirishi mumkin boʻlgan bir nechta gʻorlar mavjud, masalan, Vadi Banidagi Muqal gʻori va Ash Sharqiya mintaqasidagi Xolid, boshqa gʻorlar esa tashrif buyurmoqchi boʻlganlardan katta kuch, tayyorgarlik, tajriba va maxsus jihozlarni talab qiladi.

Tarixiy va madaniy joylari

Bozorlar

Ummon souqlari (bozorlari) sayyohlar orasida mashhur boʻlib, kumush, oltin buyumlar va toʻqimachilik kabi hunarmandchilik buyumlari sotiladigan doʻkonlari bilan oʻziga xosdir. Ummonning har bir shahrida bozorlar mavjud, Ruwi va Muttrah bozorlari Maskat shahridagi eng mashhur bozorlar hisoblanadi.

Muzeylar

Qal’alar

Ummonning deyarli har bir shahri va shaharchasida qal’a mavjud boʻlib, ularning aksariyati 1624—1744-yillarda Al-Yarubiylar sulolasi davrida qurilgan yoki keng miqyosda taʼmirlangan. Qal’alarning vazifasi xalq uchun boshpana va shahar uchun himoya chizigʻi boʻlib xizmat qilish edi. Qal’alar suv quduqlari, oziq-ovqat saqlash sigʻimi va devorlaridan koʻp kilometr uzoqda joylashgan yashirin tunnellar bilan uzoq qamallarga dosh berishga tayyor edi. Tinchlik davrida ular boshqaruv markazlari, taʼlim muassasalari yoki jamoat binolari sifatida xizmat qilgan.

Jahon merosi obyektlari

UNESCOning Xalqaro merosni muhofaza qilish dasturi maʼmuriyati Ummonda madaniy ahamiyatga ega boʻlgan toʻrtta obyektni roʻyxatga olgan.

Bahla qal’asi

Bahla qal’asi — oʻrta asrlarning oxirlarida Ummonda hukmronlik qilgan va Arabiston yarim orolida gullab-yashnagan Nabhanilar sulolasi poytaxtining bir qismi^[7].

Bot, Al-Xutm va Al-Ayn arxeologik yodgorliklari

Bot, Al-Xutm va Al-Ayn arxeologik yodgorliklari — miloddan avvalgi 3-ming yillikdan qolgan aholi punktlari va nekropollar qoldiqlari. Bu yerdagi koʻrshapalakning nekropoli erta bronza davrining dafn marosimlarini aks ettiradi^[8].

Isiriqlar mamlakati

Bir vaqtlar antik davrda hashamatli buyum boʻlgan isiriqlarni ishlab chiqarish va tarqatishda turli joylar muhim ahamiyatga ega boʻlgan, jumladan, Xor-Rori va Al-Balidning qadimiy portlari, Shisr va Vodi Davka karvon vohalari shu sirasiga kiradi^[9].

Falaj sugʻorish tizimlari

Ummonda suv quduqdan suvni yer osti suv oʻtkazgichi orqali yer yuzasiga oʻtkazish tizimi ishlab chiqilgan boʻlib, uning tarixi eramizdan avvalgi 500-yilga borib taqaladi va hanuzgacha Ummonning koʻpgina shahar hamda qishloqlarida bu usul suvni tortish orqali taqsimlashda qoʻllanadi^[10].

Madaniy tadbirlar

Maskat festivali

Ummonda har yili yanvar va fevral oylarida Ummonning anʼanaviy turmush tarzi, sanʼati va madaniyatiga oid xalqaro koʻrgazmalar hamda namoyishlar, sirk va koʻcha teatrlari spektakllarini oʻz ichiga olgan Maskat festivali oʻtkaziladi^[11].

Salalah festivali

Salalah festivali iyul va avgust oylarida boʻlib oʻtadi, bu vaqt festival oʻtkaziladigan hudud Koʻrfaz davlatlarining boshqa joylariga qaraganda salqinroq boʻlib, madaniy, anʼanaviy va zamonaviy badiiy namoyishlar bilan oilaviy yoʻnalishda sayyohlarni oʻziga jalb etadi.

Madaniy teatr dasturi

Turizm vazirligi dekabrdan mart oyining oxirigacha dunyoning turli burchaklaridan kelgan guruhlarga mezbonlik qiladigan qadimiy Al Flayj qal’asi va Al Morooj teatrlarida bir qator madaniy kechalar tashkil etadi.

Sport va sarguzasht voqealari

Ot va tuya poygasi

Sentyabrdan iyungacha turli shaharlarda Ummon ot sporti federatsiyasi tomonidan tashkil etilgan ot poygalari oʻtkaziladi. Ommaviy tadbirlar Seebdagi qirollik otxonalarida oʻtkaziladi.

Uzoq masofaga yugurish boʻyicha tuya poygalari maxsus qurilgan poyga yoʻllarida, odatda bayram kunlari va milliy bayram kunlarida oʻtkaziladi. Ot poygalarida boʻlgani kabi, tuyalar poygalari OEF tomonidan oʻtkaziladi (garchi baʼzi hududlar oʻzlarining mahalliy poygalarini tashkil qilsalar ham).

Dubay-Maskat yelkanli qayiq poygasi

Dubay-Maskat yelkanli qayiq poygasi har yanvarda boʻlib oʻtadi. Qayiqlar Dubaydan joʻnab, Hormuz boʻgʻozidan oʻtib, Maskat tomon yoʻl oladi va Bandar Al-Ravda Marinagacha yetib keladi.

Sinbad Classic

Xalqaro chuqur dengizda baliq ovlash musobaqasi boʻlgan Sinbad Classic IGFA Jahon chempionati saralash bosqichlaridan biri boʻlib, har aprel oyida boʻlib oʻtadi.

Ummon sarguzashtlari

Ummon sarguzashtlari — har yili noyabr oyida oʻtkaziladigan besh kunlik chidamlilik poygasi, bunda har bir jamoa yuguruvchi va velosipedchidan iborat boʻlib, oʻz oziq-ovqat, suv va boshqa materiallarni tayyorlash hamda inoqlikda ishlashni taʼminlashi kerak boʻladi.

Ummon xalqaro rallisi

Har yili mart oyida oʻtkaziladigan Ummon xalqaro rallisi Yaqin Sharq ralli chempionati tarkibiga kiruvchi tadbirlardan biridir.

Bidiyah Challenge

Bidiyah Challenge har yili fevral oyida Sharqiya viloyatidagi Bidiya shahrida oʻtkaziladigan qumtepalarni koʻpaytirish poygasi hisoblanadi.

Ummon boʻylab sayohat

Ummon boʻylab sayohat — UCI Asia Tour doirasida 2010-yildan beri Ummonda oʻtkaziladigan yillik professional yoʻl velosiped poygasi bosqichi. Uning belgilangan maqsadlari Ummonda velosportni sport turi sifatida targʻib qilish, Ummonni jozibador sayyohlik maskani sifatida jahon sahnasiga chiqarish va mamlakat ichidagi savdo-iqtisodiy faollikni ragʻbatlantirishdir^[12].

Galereya

Al Alam saroyi, Maskat
Al-Xuvayr - ikkita Xanjar (rasmning chap tomonida) Ummonning barcha vazirliklari joylashgan vazirliklar ko'chasiga kirish yo'lini ko'rsatadi
Muttrah Souq
An'anaviy Ummon Dhowi Maskat bandargohida joylashgan Maskat porti (dunyodagi eng katta tabiiy port)
Maskat portida sultonning yaxtasi langar tashlab turibdi
Mutra Kornish
Mutra Kornish
Maskat bandargohi, Mutra va Al Alam saroyi qarshisida joylashgan Maskat qal'asi (16-asrda portugallar tomonidan qurilgan)
Maskat bandargohiga juda yaqin Riyam bog'i
Gonu siklonining vayronagarchiliklarini bartaraf etish uchun ta'mirlangan Mutrah karnizi
Maskat soat minorasi, MBD, Ruwi - Bu zamonaviy Ummondagi eng qadimgi yodgorlik bo'lib, Sultonlikning modernizatsiyaga sodiqligini namoyish etadi
Ummon plyajlari va qoyalari butun dunyodan sayyohlarni o'ziga jalb qiladi
Qantab plyaji
Qurum Plaji - Crowne Plaza Maskat uzoqdan ko'rinadi (qoya tepasida)
Maskat munitsipaliteti shaharni obodonlashtirish uchun doimiy ravishda ishlaydi. Bunday darvozalar Maskat atrofidagi yo'llarni kesib o'tadi va Sultonlikning an'anaviy ildizlarini namoyish etadi
Maskat qayiq klubi
Ruwi - Maskatning savdo markazi katta bozorni o'z ichiga oladi - Ruwi High Street
Vodi Tivi
Ummon ko'rfazida aylanuvchi delfinlarni tomosha qilish mumkin