Ozarbayjon gilam muzeyi
| Ozarbayjon gilam muzeyi ozarbayjoncha: Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi | |
|---|---|
| |
| Asos solingan sana | 1967-yil |
| Joylashuvi | Mixayil Huseynov koʻchasi 28-uy, Boku, Ozarbayjon |
| Direktor | Shirin Malikova |
40°22′9.998″N 49°50′33.000″E / 40.36944389°N 49.84250000°E
Ozarbayjon gilam muzeyi (ozarbayjoncha: Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi) — Bokuda joylashgan muzey boʻlib, unda ozarbayjon gilamlarining turli xil toʻqish texnikalari va turli davrlarga oid materiallar namoyish etiladi[1]. Muzey dunyodagi eng katta ozarbayjon gilamlari toʻplamiga ega[2].U Boku dengiz boʻyidagi parkdagi yangi binoga 2014-yil Neftchilar xiyobonida joylashgan joyidan koʻchib oʻtgan[3].
Ozarbayjon Milliy gilam muzeyi Ozarbayjon SSR Vazirlar Kengashining 1967-yil 13-martdagi 130-sonli qaroriga muvofiq tashkil etilgan. 1967-yildan 1993-yilgacha muzey Ozarbayjon davlat gilamchilik va xalq amaliy sanʼat muzeyi, 1993-yildan 2014-yilgacha Latif Karimov nomidagi gilam va amaliy sanʼat davlat muzeyi, 2014-yildan 2019-yilgacha Ozarbayjon gilam muzeyi va 2019-yildan boshlab hozirgi - Ozarbayjon milliy gilam muzeyi nomidadir.
Tarkibi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ozarbayjon xalqining moddiy va maʼnaviy merosini tashkil etadigan Ozarbayjon Milliy gilam muzeyi noyob gilamlarning qiymati va ahamiyati boʻyicha dunyodagi eng yirik gilam kollektsiyasi, gilam sanʼatidagi birinchi, nufuzli, ixtisoslashgan muzeydir.
Arxeologik materiallarga koʻra, gilam toʻqish bilan Ozarbayjonda bronza davridan boshlab (miloddan avvalgi ikkinchi ming yillik) shugʻullanilgan. Ozarbayjonda gilamdoʻzlikning rivojlanishi Gerodot, Klavdiy Elian, Ksenofon kabi qadimgi tarixchilar, shuningdek, oʻrta asr arab tarixchilari va ozarbayjon shoirlari (Nizomiy Ganjaviy (XII asr), Xaqani Shirvani (XII asr)) asarlarida tasvirlangan.
XIII-XIV asrlarda Ozarbayjondan chet ellarga koʻplab gilam va gilam mahsulotlari eksport qilindi. Nozik bezaklari, nafis naqshlari bilan eʼtiborni tortadigan ushbu gilamchalar taniqli Yevropa rassomlari asarlarida oʻz aksini topgan. XV asr gollandiyalik rassomlar Xans Memlingning „Meri bolasi bilan“ kartinasida „Shirvon“ gilami, Van Eykning „Muqaddas Maryam“ asarida „Zeyva“ gilami, nemis rassomi Xans Xolbinning (XV asr) „Elchilar“da „Gazax“ gilami tasvirlangan.
Muzeyning boy kollektsiyasiga zargarlik buyumlari, ziynatlangan buyumlari va qimmatbaho metallardan yasalgan poʻlat, chinni, qogʻoz, shisha, yogʻoch va toshga oʻyilgan buyumlar, erkaklar va bolalar uchun kashtachilik, mato va milliy kiyimlar, nozik naqshli badiiy metall buyumlar va boshqalar kiradi. Ular orasida bronza davridagi bronza va keramikadan yasalgan, geometrik va zoomorfik naqshlar bilan bezatilgan idishlar, qurollar, bezaklar va boshqalar bor. Arxeologik namunalar, XIV asr badiiy metallari va boshqalar koʻproq eʼtiborni tortadi.
Ozarbayjonning madaniy merosini chet-ellarda keng targʻib qilish maqsadida muzey respublikada va 30 dan ortiq xorijiy davlatlarda gilam va xalq amaliy sanʼati koʻrgazmalarini tashkil etdi. Ular orasida Fransiya, Avstriya, Shvetsiya, Daniya, Belgiya, Hindiston, Yaponiya, Isroil, Buyuk Britaniya, Kuba, Eron, Gollandiya, Kambodja, Madagaskar, Turkiya va boshqa mamlakatlarni koʻrsatish mumkin.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „History of Azerbaijan Carpet Museum“. 2020-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 2-oktyabr. (Wayback Machine saytida 2020-12-15 sanasida arxivlangan)
- ↑ „AZERBAIJAN CARPET MUSEUM“. 1-iyul 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2010-yil. (Wayback Machine saytida 2010-07-01 sanasida arxivlangan)
- ↑ „Azerbaijan Carpet Museum“ (en). azcarpetmuseum.az. 2020-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 7-may.(Wayback Machine saytida 2020-12-15 sanasida arxivlangan)