Jahon Boksi tashkiloti
Jahon boksi - havaskor (Olimpiya uslubidagi) boksni tartibga soluvchi xalqaro sport tashkiloti. U Xalqaro Olimpiya Qo‘mitasi (XOQ) va Rossiya boshchiligidagi Xalqaro Boks Assotsiatsiyasi (IBA) o‘rtasidagi munosabatlarning buzilishiga javoban, IBAdagi boshqaruv va yaxlitlik muammolari tufayli tashkil etilgan[1].
Jahon boksi tashkiloti 2024-yilgi Yozgi Olimpiada o‘yinlaridan keyin XOQning maxsus saralash tartiblari tugaganidan keyin boksni Olimpiya sporti sifatida davom ettirish uchun harakat olib bormoqda[2]: ular, xususan, yozgi Olimpiada o‘yinlarida boksni davom ettirishi mumkin bo‘lgan yagona xalqaro boks federatsiyasi ekanliklarini da’vo qilmoqdalar[3].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Umumiy sabab bo‘yicha ittifoq
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir qator boks milliy federatsiyalari 2024-yilda Parijda bo‘lib o‘tadigan yozgi Olimpiya o‘yinlari taqvimida boksni saqlab qolish uchun Common Cause Alliance (CCA)[4]ni tuzdilar[5].
Ittifoq 2022-yil boshida 18 ta federatsiya tomonidan tuzilgan. U Xalqaro boks assotsiatsiyasini Rossiyaning energetika giganti Gazprom bilan moliyaviy bitimlarini oshkor qilishga, 2022-yilda Ukrainaga bostirib kirishning zararli oqibatlarini aniqlashga va IBAni Rossiya boks federatsiyasiga qarshi qattiqroq choralar ko‘rishga chaqirdi[6].
2022-yil may oyida guruhga rahbarlik qilayotgan Gollandiya rasmiysi Boris van der Vorst saylovda amaldagi IBA prezidenti va Rossiya rasmiysi Umar Kremlevga qarshi chiqishga haqli emas deb topildi[6]. 2022-yil sentyabr oyida IBAning navbatdan tashqari qurultoyi hech qanday yangi saylov o‘tkazmaslikka qaror qildi va shu tariqa Kremlevga prezidentlikni saqlab qolishga imkon berdi. 2022-yil dekabr oyiga kelib, Umumiy sabab alyansi a’zolari soni 25 ta federatsiyaga yetdi[7].
Jahon Boksi tashkiloti yaralishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Jahon Boksi 2023-yil aprel oyida Umumiy sabab alyansiga a’zo tashkilotlar mansabdor shaxslarini o‘z ichiga olgan vaqtinchalik kengashi bilan ishga tushirildi[2][8][9].
2024-yil 10-avgustda The Philippine Star nashrining yozishicha, filippinlik boks bo‘yicha rasmiy Riki Vargas agar Xalqaro Olimpiya qo‘mitasi kamida 50 a’zoni qabul qilsa, Jahon boksini tan olishiga ishongan va tashkilot 51 ta a'zo bilan bu chegaradan o‘tish arafasida ekanligini da’vo qilgan[10].
Inaugural jahon chempionatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]2024-yil 17-sentyabrda World Boxing Angliyaning Liverpul shahridagi M&S Bank Arenasida tashkilotning ilk jahon chempionatiga mezbonlik qilishini e’lon qildi[11][12][13][14].
Tashkilot a'zolari
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jahon boksida hozirda 44 ta a’zo federatsiya mavjud - Afrikadan 2, Amerikadan 15, Osiyodan 9, Yevropadan 13 va Okeaniyadan 5 ta[15].
Xalqaro Boks Assotsatsiyasidan javob
[tahrir | manbasini tahrirlash]2023-yil aprel oyida Xalqaro boks assotsiatsiyasi Jahon boksini "yovvoyi tashkilot" deb da’vo qildi va havaskor boksning asosiy boshqaruv organi sifatidagi maqomini himoya qilish uchun "bir qator harakatlar" qilish bilan tahdid qildi[16].
Prezidentlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Boris van der Vorst -
, 2023–dan hozirgacha
Musobaqalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- World Boxing chempionatlari
- World Boxing kubigi
- World Boxing Chellenj
- 19 yoshgacha World Boxing chempionatlari
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „International Boxing Association stripped by International Olympic Committee of status“. BBC Sport (2023-yil 22-iyun).
- ↑ 2,0 2,1 „Fresh twist in boxing saga as new body, World Boxing, launches to save sport“. The New Indian Express (2023-yil 14-aprel). Qaraldi: 2023-yil 4-may.
- ↑ „World Boxing approves applications from four more National Federations to increase membership to 33 countries“ (en-gb). World Boxing (2024-yil 21-iyun). 2024-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
- ↑ „Poland's Sports Minister Bortniczuk wants IBA's IOC membership cancelled“. Inside the Games (2022-yil 8-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 25-dekabr.
- ↑ „IOC to review IBA after surprise Ukraine ban, junior sanctions“ (en). Reuters (2022-yil 30-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 25-dekabr.
- ↑ 6,0 6,1 „Amateur boxing crisis grows as Russian Iba president’s rival loses election appeal“ (en). The Guardian (2022-yil 13-may). Qaraldi: 2022-yil 25-dekabr.
- ↑ Ochoa, Francis T. J.. „Picson: Abap part of group looking to save boxing’s Olympic stint“ (en). Philippine Daily Inquirer (2022-yil 25-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 25-dekabr.
- ↑ „IBA slams ‘black sheep’ breakaway body as schism roils boxing“ (en). Al Jazeera (2023-yil 2-may). Qaraldi: 2023-yil 4-may.
- ↑ „Breakaway group aims to save boxing's Olympic status“ (en). ABC News. Associated Press (2023-yil 13-aprel). Qaraldi: 2023-yil 4-may.
- ↑ Beltran, Nelson. „Olympic boxing can be saved – Vargas“. The Philippine Star (2024-yil 10-avgust). Qaraldi: 2024-yil 10-avgust.
- ↑ „World Boxing to host inaugural championships in Liverpool“. Reuters. Qaraldi: 2024-yil 17-sentyabr.
- ↑ „First World Boxing Championships heading to Liverpool in 2025“. Boxing Scene. Qaraldi: 2024-yil 17-sentyabr.
- ↑ „Liverpool wins bid to host inaugural World Boxing Championships 2025“. England Boxing. Qaraldi: 2024-yil 17-sentyabr.
- ↑ „City to host first World Boxing Championships“. Birkenhead News. Qaraldi: 2024-yil 17-sentyabr.
- ↑ „World Boxing - Membership“ (en-gb) (2024-yil 16-avgust). 2024-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 16-avgust.
- ↑ Falkingham, Katie. „World Boxing: Great Britain joins breakaway international governing body“ (en-gb). BBC Sport. London: BBC (2023-yil 13-aprel). 2023-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-sentyabr.