Artur Konolli
| Artur Konolli | |
|---|---|
 | |
| Asl ismi | inglizcha: Arthur Conolly |
| Tavalludi |
2-iyul 1807-yil London, Britaniya imperiyasi |
| Vafoti |
17-iyun 1842-yil Buxoro, Buxoro amirligi |
| Unvoni | London qirollik jamiyati a'zosi |
| Lavozimi | kapitan |
Artur Konolli (inglizcha: Arthur Conolly; 1807-yil 2- iyul, London, Britaniya imperiyasi — 1842-yil 17-iyun, Buxoro, Buxoro amirligi) — ingliz razvedkachisi, sayyoh, yozuvchi. "Katta o'yin" atamasining muallifi[1].
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Artur Konollining ota-onasi u o'n ikki yosh bo'lganida vafot etgan. Undan tashqari oilada yana besh aka-uka bor edi. Konolli harbiy xizmatni 16 yoshida Hindistonda boshlagan. 1829-yil oxirida leytenant Konolli ta'tildan Moskva orqali Hindistonga qaytadi. U Moskvadan Kavkazga, soʻngra Xiva xonligiga yetib borish niyatida Qoraqum choʻlini bosib oʻtgan. U Xivaga yetib bora olmadi, lekin 1830-yilning sentyabrida Afgʻonistonning Hirot shahriga yetib keldi. O'zining xavfli sayohati natijasida u "Putishestviye v Severnuyu Indiyu suxoputnim putyom iz Britanii cherez Rossiyu, Persiyu i Afganistan" kitobini nashr etdi; 1843-yil. U Britaniya Hirot hukmdori Kamron shohni qo'llab-quvvatlashi kerak deb hisoblagan.
1841-yil sentyabrda Rossiyaning Oʻrta Osiyoga kirib kelishiga qarshilik koʻrsatish maqsadida Konolli kapitanlik darajasida boʻlgan holda Xiva, Buxoro va Qoʻqon xonliklari hukmdorlarini oʻzaro kelishmovchiliklarni bir chetga surib qoʻyishga ishontirmoqchi boʻldi, biroq buning uddasidan chiqa olmadi. Oktyabr oyida Konolli Buxoroda qo'lga olindi va u yerda yana bir britaniyalik razvedkachi polkovnik Charlz Stoddartni ozod qilish uchun keldi. Keyingi yilning 17-iyunida Buxoro amiri Nasrulloning buyrug‘i bilan josuslikda ayblangan har ikki zobitning boshi kesildi. 1845-yilda ruhoniy Jozef Vulf ikki zobitning taqdirini bilish uchun sayohatga chiqdi va qatl haqidagi xabarni tasdiqladi. Konolli portreti Londondagi Milliy portret galereyasida, kundaliklari va xatlari Britaniya kutubxonasi va Durham universiteti kutubxonasida saqlanadi.
"Buyuk o'yin" iborasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]"Buyuk o'yin" iborasi Konolliga tegishli. Bu XIX asr oxirida Angliya va Rossiya imperiyasining O'rta Osiyo va Hindistonda ta'sir o'tkazish uchun kurashini anglatadi[2].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Piter Xopkirk . Rossiyaga qarshi buyuk o'yin: Osiyo sindromi. - М., Ripol Classic, 2004 yil..
- ↑ Ергин 2016.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Дэниел Ергин. Energiya izlashda: resurslar urushi, yangi texnologiyalar va energiya kelajagi = Daniel Yergin "Izlanish: energiya, xavfsizlik va zamonaviy dunyoni qayta tiklash". - M .: Alpina nashriyoti, 2016 yil. - 720 p. - ISBN 978-5-9614-4379-0 .
- „Journey to the North of India through Russia, Persia and Afghanistan. by Leut. Arthur Conolly“ (en). Richard Bentley, London, 1838. Qaraldi: 2010-yil 14-iyun.