Abdulloh ibn Abdulrahmon ibn Muoviya ibn Hudayj at-Tujibiy
| Abdulloh ibn Abdulrahmon ibn Muoviya ibn Hudayj at-Tujibiy | |
|---|---|
| Misr sohib ash-shurtasi | |
|
Mansab davri 749 – 750 | |
| Monarx | Marvon II |
|
Mansab davri 760 – 769 | |
| Monarx | al-Mansur |
| Misr noibi | |
|
Mansab davri 769 – 772 | |
| Monarx | al-Mansur |
| Oʻtmishdoshi | Yazid ibn Hotim al-Muhallabiy |
| Vorisi | Muhammad ibn Abdulrahmon ibn Muoviya ibn Hudayj at-Tujibiy |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Vafoti | 772 |
| Bolalari | Hoshim |
| Otasi | Abdulrahmon ibn Muoviya |
| Istiqomat joy(lar)i | Fustat |
Abdulloh ibn Abdulrahmon ibn Muoviya ibn Hudayj at-Tujibiy (arabcha: عبد الله بن عبد الرحمن بن معاوية بن حديج التجيبي) (772-yil yanvarda vafot etgan) 769-yildan 772-yilgacha Abbosiylar xalifaligining Misrdagi noibi lavozimida xizmat qilgan.
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Abdulloh islom davrining dastlabki asrlarida viloyatda hukmronlik qilgan arab oʻtroq aholisi — Misr vujuhining nufuzli oilasidan kelib chiqqan avlod edi. Bobosi Muoviya ibn Hudayj at-Tujibiy musulmonlar Misrni fath etgandan soʻng viloyatga koʻchib kelgan dastlabki aholi vakili boʻlib, Usmoniylar va Umaviylarning yetakchi tarafdori edi. Otasi Abdulrahmon esa viloyatda qozilik va xavfsizlik boshligʻi (sohib ash-shurta) lavozimlarida xizmat qilgan[1].
Abdulloh dastlab 749-yilda soʻnggi Umaviy noib Al-Mugʻiyra ibn Ubaydulloh al-Fazoriy vafotidan keyin sohib ash-shurta etib tayinlangan. Misr qoʻshini markaziy hukumat boshqa kishini yuborguncha rahbarlik uzluksizligini ta’minlash maqsadida Abdullohni vaqtincha bu lavozimga tayinlagan edi[2]. 750-yilda Umaviylar agʻdarilgandan soʻng, yangi Abbosiy hukmdorlar tomoniga oʻtib, qisqa vaqt ichida Solih ibn Ali tomonidan lavozimga qaytarildi[3]. 760—769-yillarda sohib ash-shurta lavozimida uzoq muddat xizmat qildi. Bu davrda ham Humayd ibn Qahtaba, ham Yazid ibn Hotim al-Muhallabiy hukmronliklari davrida shu lavozimda ishladi[4]. Yazid hukmronligi davrida Abdulloh 762—763-yillardagi mahalliy Aliylar qoʻzgʻolonini bostirishda hal qiluvchi rol oʻynadi. 765-yilda esa Yazid hajga ketganida, viloyatni vaqtinchalik boshqarish vazifasi topshirildi[5].
769-yilda Yazid lavozimidan chetlashtirilgandan soʻng, xalifa al-Mansur Abdullohni uning oʻrniga noiblikka tayinladi, biroq soliq (xiroj) masalalarida unga vakolat bermadi. 772-yilda vafot etguniga qadar ushbu lavozimni egallab turgach, oʻrnini ukasi Muhammad egalladi[6].
Abdullohning vafotidan keyin ham avlodlari Misrda oʻz ta’sirini saqlab qolishdi. Oʻgʻli Hoshim va nabirasi Hubayra turli vaqtlarda sohib ash-shurta lavozimida xizmat qilishdi. Biroq, oila 9-asr boshlarida yuz bergan Toʻrtinchi fitna tartibsizliklari oqibatida oʻz mavqeini yoʻqotganga boʻlishi mumkin[7].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Kennedy 1981, ss. 31 ff., 35, 36; Kennedy 1998, ss. 66, 76.
- ↑ Al-Kindi 1912, s. 93; Ibn Taghribirdi 1929, s. 315; Kennedy 1981, s. 36.
- ↑ Al-Kindi 1912, s. 98; Kennedy 1981, s. 36.
- ↑ Al-Kindi 1912, ss. 110, 111; Ibn Taghribirdi 1930, s. 1 (noting only the appointment under Yazid); Kennedy 1981, s. 36.
- ↑ Al-Kindi 1912, ss. 112–14; Ibn Taghribirdi 1930, s. 3; Kennedy 1998, s. 77.
- ↑ Al-Kindi 1912, ss. 117–18; Ibn Taghribirdi 1930, ss. 17–18, 23. Abdallah's governorship is not noted by al-Tabari, who provides an alternative list of provincial rulers during his period; a possible explanation for this discrepancy is offered by Kennedy 1981, ss. 33–34 n. 6.
- ↑ Kennedy 1981, s. 36.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ibn Taghribirdi, Jamal al-Din Abu al-Mahasin Yusuf. Nujum al-zahira fi muluk Misr wa'l-Qahira, Volume I (ar). Cairo: Dar al-Kutub al-Misriyya, 1929.
- Ibn Taghribirdi, Jamal al-Din Abu al-Mahasin Yusuf. Nujum al-zahira fi muluk Misr wa'l-Qahira, Volume II (ar). Cairo: Dar al-Kutub al-Misriyya, 1930.
- Kennedy, Hugh (1981). "Central Government and Provincial Élites in the Early 'Abbāsid caliphate". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London 44 (1): 26–38. doi:10.1017/S0041977X00104380.
- Kennedy, Hugh „Egypt as a province in the Islamic caliphate, 641-868“, . Cambridge History of Egypt, Volume One: Islamic Egypt, 640–1517. Cambridge: Cambridge University Press, 1998 — 62–85-bet. ISBN 0-521-47137-0.
- Al-Kindi, Muhammad ibn Yusuf. The Governors and Judges of Egypt (Arabic). Leyden and London: E. J. Brill, 1912.