Yomgʻir suvini yigʻish

Yomgʻir suvini yigʻish (RWH) – yomgʻir suvlarining oqishi uchun emas, balki uni toʻplash va saqlash. Yomgʻir suvi tomga oʻxshash yuzadan yigʻilib, sisternaga, (quduq, shaxta yoki chuqurga), suvli qatlamiga yoki suv oqimi bilan suv omboriga yoʻnaltiriladi, shunda u pastga singib ketadi va yer osti suvlarini tiklaydi. Yomgʻir suvini yigʻish boʻron suvini yigʻishdan farq qiladi, chunki yomgʻir suvlari odatda omborlar va boshqa hudud yuzalaridan saqlash va keyinchalik qayta foydalanish uchun yigʻiladi^[2]. U bogʻlarni sugʻorish^[3], chorva hayvonlarini sugʻorishni va istemol uchun ichimlik suvi sifatida ishlatishni oʻz ichiga oladi. Yigʻilgan suvlarni uzoq muddatli saqlash yoki yer osti suvlarini toʻldirish uchun ham ishlatish mumkin^[4].

Yomgʻir suvini yigʻish – koʻp ming yillar davomida Janubiy Osiyo va boshqa mamlakatlarda qoʻllangan uy xoʻjaliklari oʻz-oʻzini suv bilan taʼminlashning eng oddiy va eng qadimgi usullaridan biri^[5]. Suv yigʻish qurilmalari turli uy xoʻjaliklari, mahallalar va jamoalar uchun moʻljallangan boʻlishi mumkin, shuningdek, maktablar, kasalxonalar va boshqa jamoat obyektlari kabi muassasalarga xizmat koʻrsatish maqsadida boʻlishi mumkin^[6].

Foydalanishi

Uy tomida yomgʻir yigʻish idishlari, Panarea, Lipari orollari, Sitsiliya (orol) shimoli, Italiya^[7]

Maishiy foydalanishi

Yomgʻir suvini yigʻish ichimlik suvi, chorva hayvonlari suvi, kichik sugʻorish suvi va yer osti suvlarini toʻldirish uchun ishlatiladi.

Qishloq xoʻjaligi

Shahar-qishloq xoʻjaligiga kelsak, shaharlarda yomgʻir suvini yigʻish oqim va suv toshqini taʼsirini kamaytiradi. Shahardagi "yashil‟ tomlarning yomgʻir suvi yigʻish joylari bilan kombinatsiyasi binolar haroratini Selsiy boʻyicha 1,3 darajadan koʻproq kamaytirishi aniqlandi^[9]. Shahar-qishloq xoʻjaligi bilan birgalikda yomgʻir suvini yigʻish toza va barqaror shaharlar, sogʻliq va farovonlik, oziq-ovqat va suv xavfsizligi (Barqaror rivojlanish maqsadi 6) uchun Birlashgan Millatlar Tashkilotining Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishga yordam berishning samarali usuli boʻladi. Biroq, suvni yanada samarali ishlatish uchun, ayniqsa shahar sharoitida texnologiya mavjud va uni qayta qurish kerak.

Keniya allaqachon hojatxonalar, kir yuvish va sugʻorish uchun yomgʻir suvini muvaffaqiyatli yigʻib kelmoqda. 2016-yilda mamlakat suv toʻgʻrisidagi qonunning tuzilishi vaqtidan buyon Keniya oʻz qishloq xoʻjaligi sanoatini tartibga solishga ahamiyat berdi^[10]. Bundan tashqari, Avstraliya hududlari ovqat tayyorlash va ichish uchun yigʻilgan yomgʻir suvidan foydalanadi^[9]. Hindistondagi amalga oshirilishini tadqiq qilayotgan Stout va boshqalar tomonidan oʻtkazilgan tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, RWH kichik hajmdagi sugʻorish uchun eng foydalidir, bu mahsulotlar sotilishi bilan daromadni taʼminlaydi va yer osti suvlarini qayta tiklash uchun ishlatiladi^[9]. Karibing beshta mamlakatidagi missiyalar shuni koʻrsatdiki, yomgʻir suvlarini keyinchalik ishlatish uchun toʻplash va saqlash, tuproq yoki suv yetishmasligi tufayli yilgi hosilning bir qismini yoki barchasini yoʻqotish xavfini sezilarli darajada kamaytiradi. Bundan tashqari, kuchli yogʻingarchilik mavsumida suv toshqini va tuproq eroziyasi bilan bogʻliq xavflar kamayadi. Kichik fermerlar, ayniqsa togʻlar boʻylab dehqonchilik qilayotganlar, yomgʻir suvi yigʻishidan eng koʻp foyda olishlari mumkin, chunki ular suv oqimlarini toʻplash va tuproq eroziyasining taʼsirini kamaytirishlari mumkin^[11].

Koʻpgina mamlakatlar, ayniqsa qurgʻoqchil muhitga ega boʻlgan mamlakatlar yomgʻir suvini yigʻib olishdan toza suvning arzon va ishonchli manbai sifatida foydalanadilar^[12]. Qurgʻoq muhitda sugʻorish kuchaytirish uchun yomgʻir suvining tepaliklar va tepaliklar boʻylab oqib ketishini oldini olish uchun tuproq tizimlari quriladi. Yogʻingarchilik kam boʻlgan davrda ham ekinlar oʻsishi uchun yetarli miqdorda suv yigʻiladi^[13]. Tomlardan suv yigʻish, toʻgʻonlar va hovuzlar koʻp miqdorda yomgʻir suvini ushlab turish uchun qurilishi mumkin, shunda hatto yogʻingarchilik kam boʻlgan kunlarda ham ekinlarni sugʻorish uchun yetarli boʻladi.

Sanoati

Germaniyadagi Frankfurt aeroporti eng katta yomgʻir suvini yigʻish tizimiga ega. Tizim yiliga taxminan 1 million kub metr suvni tejashga yordam beradi. Ushbu tizimning narxi 1993-yilda 1,5 million dm (63 000 AQSh dollari) edi. Mana shu tizim 26 800 kvadrat metr maydonga ega boʻlgan yangi terminalning tomida suv toʻplaydi. Suv aeroportning yertoʻlasida sigʻimi 100 kub metr boʻlgan oltita rezervuarga yigʻiladi. Suv asosan hojatxonani yuvish, oʻsimliklarni sugʻorish va konditsioner tizimini tozalash uchun ishlatiladi^[14].

Yomgʻir suvini yigʻish Velodromda – London Olimpiya bogʻida – obyektning barqarorligini oshirish uchun qabul qilindi. Bogʻ tomonidan ichimlik suviga boʻlgan talabning 73% ga kamayishi taxmin qilindi. Shunga qaramay, yomgʻir suvini yigʻish bogʻning qora suvlarni qayta ishlash dasturiga qaraganda barqarorlikni oshirish uchun moliyaviy resurslardan kamroq samarali foydalanish deb hisoblandi^[15].

Yana qarang

Havo qudugʻi (kondensator) – Havoda mavjud boʻlgan suv bugʻini kondensatsiyalash orqali suv yigʻish uchun ishlatiladigan bino yoki qurilma.
Atmosfera suvi generatori – Nam havodan ichimlik suvini chiqaradigan qurilma.
Moviy tom – Vaqtinchalik suv saqlashni taʼminlash uchun moʻljallangan binoning tomi.
Dengiz suvidan tuzni ajratish – Suvdan tuzlarni olib tashlash.
Suv ombori – Suv toshqiniga qarshi chora.
Shudring hovuzi – Sunʼiy hovuz odatda chorva mollarini sugʻorish uchun moʻljallangan tepalik tepasida joylashgan.
Gidroenergetika – Suv harakati orqali energiya ishlab chiqarish.
Sahroi Kabirda yomgʻir suvini yigʻish – Sahroi Kabir ostidagi qishloq suv xoʻjaligi.
Saqlash havzasi – Yomgʻir suvi oqimi uchun sunʼiy hovuz.
Suvni tejash – Suvdan foydalanishni barqaror rivojlantirish siyosati

Manbalar

↑ Staddon, Chad; Rogers, Josh; Warriner, Calum; Ward, Sarah; Powell, Wayne (2018-11-17). "Why doesn't every family practice rainwater harvesting? Factors that affect the decision to adopt rainwater harvesting as a household water security strategy in central Uganda" (en). Water International 43 (8): 1114–1135. doi:10.1080/02508060.2018.1535417. ISSN 0250-8060.
↑ Managing Urban Stormwater: Harvesting and reuse (Report). Sydney, Australia: New South Wales Department of Environment and Conservation. 1 April 2006. ISBN 1-74137-875-3. https://www.environment.nsw.gov.au/-/media/OEH/Corporate-Site/Documents/Water/Water-quality/managing-urban-stormwater-harvesting-reuse-060137.pdf.
↑ „Rainwater Harvesting for Livestock“. www.ntotank.com. 2018-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-noyabr.
↑ Kinkade-Levario, Heather. Design for Water : Rainwater Harvesting, Stormwater Catchment, and Alternate Water Reuse (en). Gabriola Island, B.C.: New Society Publishers, 2007 — 27-bet. ISBN 978-0-86571-580-6.
↑ Bagel, Ravi; Stepan, Lea; Hill, Joseph K.W.. Water, knowledge and the environment in Asia : epistemologies, practices and locales, London, 2017. ISBN 9781315543161.
↑ Rural Water Supply Network „Rural Water Supply Network Self-supply site“. www.rural-water-supply.net/en/self-supply. 2019-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 19-mart.
↑ it:Architettura eoliana
↑ commons:Category:Rainwater harvesting in Nepal
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Amos, Caleb Christian; Rahman, Ataur; Karim, Fazlul; Gathenya, John Mwangi (November 2018). "A scoping review of roof harvested rainwater usage in urban agriculture: Australia and Kenya in focus". Journal of Cleaner Production 202: 174–190. doi:10.1016/j.jclepro.2018.08.108. ISSN 0959-6526.
↑ „Understanding the Kenya 2016 Water Act“. 2030wrg. 2021-yil 26-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 26-iyul.
↑ Fletcher-Paul, Dr. Lystra. "Feasibility Study of Rainwater Harvesting for Agriculture in the Caribbean Subregion". FAO. http://www.fao.org/3/a-bq747e.pdf. Qaraldi: 2018-04-25. Yomgʻir suvini yigʻish]]
↑ Zhu, Qiang. Rainwater Harvesting for Agriculture and Water Supply. Beijing: Springer, 2015 — 20-bet. ISBN 978-981-287-964-6.
↑ „Rainwater harvesting“. 2019-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 3-mart.
↑ „Rainwater harvesting in Germany“. www.rainwaterharvesting.org. 2019-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.
↑ „Learning legacy: Lessons learned from the London 2012 Games construction project“. Olympic Delivery Authority (2011). 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.

[:3-1] Staddon, Chad; Rogers, Josh; Warriner, Calum; Ward, Sarah; Powell, Wayne (2018-11-17). "Why doesn't every family practice rainwater harvesting? Factors that affect the decision to adopt rainwater harvesting as a household water security strategy in central Uganda" (en). Water International 43 (8): 1114–1135. doi:10.1080/02508060.2018.1535417. ISSN 0250-8060.

[NSW_Managing_Urban_Stormwater-2] Managing Urban Stormwater: Harvesting and reuse (Report). Sydney, Australia: New South Wales Department of Environment and Conservation. 1 April 2006. ISBN 1-74137-875-3. https://www.environment.nsw.gov.au/-/media/OEH/Corporate-Site/Documents/Water/Water-quality/managing-urban-stormwater-harvesting-reuse-060137.pdf.

[3] „Rainwater Harvesting for Livestock“. www.ntotank.com. 2018-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-noyabr.

[4] Kinkade-Levario, Heather. Design for Water : Rainwater Harvesting, Stormwater Catchment, and Alternate Water Reuse (en). Gabriola Island, B.C.: New Society Publishers, 2007 — 27-bet. ISBN 978-0-86571-580-6.

[5] Bagel, Ravi; Stepan, Lea; Hill, Joseph K.W.. Water, knowledge and the environment in Asia : epistemologies, practices and locales, London, 2017. ISBN 9781315543161.

[6] Rural Water Supply Network „Rural Water Supply Network Self-supply site“. www.rural-water-supply.net/en/self-supply. 2019-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 19-mart.

[7] t:Architettura eoliana

[8] s:Category:Rainwater harvesting in Nepal

[Amos_174–190-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Amos, Caleb Christian; Rahman, Ataur; Karim, Fazlul; Gathenya, John Mwangi (November 2018). "A scoping review of roof harvested rainwater usage in urban agriculture: Australia and Kenya in focus". Journal of Cleaner Production 202: 174–190. doi:10.1016/j.jclepro.2018.08.108. ISSN 0959-6526.

[10] „Understanding the Kenya 2016 Water Act“. 2030wrg. 2021-yil 26-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 26-iyul.

[:83-11] Fletcher-Paul, Dr. Lystra. "Feasibility Study of Rainwater Harvesting for Agriculture in the Caribbean Subregion". FAO. http://www.fao.org/3/a-bq747e.pdf. Qaraldi: 2018-04-25. Yomgʻir suvini yigʻish]]

[12] Zhu, Qiang. Rainwater Harvesting for Agriculture and Water Supply. Beijing: Springer, 2015 — 20-bet. ISBN 978-981-287-964-6.

[:322-13] „Rainwater harvesting“. 2019-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 3-mart.

[14] „Rainwater harvesting in Germany“. www.rainwaterharvesting.org. 2019-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.

[:93-15] „Learning legacy: Lessons learned from the London 2012 Games construction project“. Olympic Delivery Authority (2011). 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]