Yiring
Yiring — yalligʻlangan joyda toʻplanadigan suyuqlik (ekssudat); leykotsitlar (oq qon tanachalari), monotsitlar, neytrofillar, oqsillar, shuningdek, toʻqimalarning parchalanish mahsulotlaridan iborat. Yiringlatuvchi mikroblar (stafilokokklar, streptokokklar, gonokokklar), shuningdek, baʼzi kimyoviy moddalar yalligʻlantirgan toʻqimalarda hosil boʻladi. Yiringning rangi uni hosil qilgan mikrob turiga bogʻliq; sariq yiring — stafilokokk, yashil yiring koʻplab parchalangan leykotsitlar, iflos qoʻngʻir yiring — chirituvchi mikroblar, badboʻy yiring — chirituvchi mikroflora va parchalangan toʻqimalar borligini bildiradi. Yiringning quyuq-suyuqligi (konsistensiyasi) uning paydo boʻlish muddatiga ham bogʻliq. Masalan yangi hosil boʻlgan yiring suyuq, vaqti ancha oʻtgan yiring quyuq boʻladi. Yiring boylagan joy tevarak-atrofidagi toʻqima va aʼzolardan parda bilan ajralgan boʻlsa, abssess deb ataladi. Yiringdan qonga zaharli moddalar oʻtadi, shuning uchun biror joyda yiring paydo boʻlsa, darhol uni yoʻqotish chorasini koʻrish lozim[1]. Yiring oqsilga boy boʻlgan nozik suyuqlikdan va tananing immunitet reaktsiyasidan kelib chiqqan oʻlik leykotsitlardan (asosan neytrofillardan) iborat[2]. Infeksiya paytida T-yordamchi hujayralar sitokinlarni chiqaradi, bu esa neytrofillarni kemotaksis orqali infeksiya joyini izlash uchun qoʻzgʻatadi. U yerda neytrofillar granulalarni chiqaradi, ular bakteriyalarni yoʻq qiladi. Bakteriyalar leykotsidinlar deb ataladigan toksinlarni chiqarib, immunitetga qarshi turadilar[3]. Yiring odatda oq-sariq rangda boʻlsa-da, maʼlum sharoitdan keyin rangning oʻzgarishi kuzatilishi mumkin. Yiring baʼzan yashil rangga ega boʻladi, chunki miyeloperoksidaza, baʼzi turdagi oq qon hujayralari tomonidan ishlab chiqarilgan kuchli yashil antibakterial oqsil mavjud. Yashil, yomon hidli yiring Pseudomonas aeruginosa ning ayrim infeksiyalarida uchraydi. Yashil rang u ishlab chiqaradigan bakterial pigment piyosiyanin natijasidir. Jigarning amyoba xoʻppozlari jigarrang yiring hosil qiladi, bu esa „hamsi pastasi“ga oʻxshaydi. Anaerob infeksiyalardan kelib chiqqan yiring koʻpincha yomon hidga ega boʻlishi mumkin[4].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- ↑ Barer, M.R. „The natural history of infection“, . Medical Microbiology. Elsevier, 2012 — 168–173-bet. DOI:10.1016/b978-0-7020-4089-4.00029-9. ISBN 978-0-7020-4089-4.
- ↑ Madigan, Michael T. and Martin, John M. Brock Biology of Microorganisms 11th ed. Pearson Prentice Hall. US. 2006: 734
- ↑ Oral and maxillofacial infections, 4, Philadelphia: W.B. Saunders, 2002. ISBN 978-0721692715.
 |