Yangilik arxitekturasi
Yangilik arxitekturasi, shuningdek, dasturiy arxitektura yoki mimetik arxitektura deb ham ataladi, bu arxitektura turi boʻlib, unda binolar va boshqa tuzilmalarga reklama yoki boshqa mashhur binolarni haqiqiy boʻlish niyatisiz nusxalash kabi maqsadlarda gʻayrioddiy shakllar beriladi. Ularning kattaligi va yangiligi shuni anglatadiki, ular koʻpincha diqqatga sazovor joylar boʻlib xizmat qiladi.
Rejalashtirilgan, ammo tugallanmagan Bastiliya fili kabi oldingi misollar mavjud boʻlsada, uslub odatda Qoʻshma Shtatlarda mashhur boʻldi va 1930-yillarda avtomobilda sayohat koʻpayganligi sababli butun dunyoga tarqaldi[1]. Nyu-Yorkdagi Ozodlik haykali — bu qisman haykaltaroshlik va qisman yodgorlik boʻlgan takroriy tuzilma va u koʻplab yangilik arxitekturasi namunalari kabi qulay interyerga aylandi.
Yoʻllarga yaqin arxitekturani qurish avtoulovchilarni tushlikxonaga, qahvaxonaga yoki yoʻl boʻyidagi attraksionga jalb qilishning bir usuli boʻldi, shuning uchun binolar gʻayrioddiy shaklda, ayniqsa u yerda sotiladigan narsalar shaklida qurilgan. „Mimik“ arxitekturasi tendentsiyaga aylandi va koʻplab yoʻllar boʻylab kofe doʻkonlari ulkan kofe idishlari shaklida qurilgan; hot-dog stendlari ulkan xot-doglar shaklida qurilgan; va meva stendlari apelsin yoki boshqa mevalar shaklida qurilgan. Monrealda 1966-yilda 12 metr balandlikdagi toʻq sariq rangli kesilgan shar shaklida qurilgan Gibeau Orange Julep restorani mavjud (1945-yildagi kichikroq shar oʻrnini egallagan) va hozir ham faoliyat koʻrsatmoqda.
Yangilik yoki dasturiy (mimetik) arxitektura odatda binolar bilan bogʻlanmagan ob’ektlar, masalan, personajlar, hayvonlar, odamlar yoki uy-roʻzgʻor buyumlari shaklida boʻlishi mumkin. Lyusi fil va The Longaberger kompaniyasining bosh ofisi bunga misoldir. Arxitektura bilan bogʻliq karikatura yoki multfilm elementi boʻlishi mumkin. Baʼzilari oddiygina gʻayrioddiy shakllar yoki gʻayrioddiy materiallardan qurilgan.
Ob’ektlar yoki mavjudotlarga oʻxshash binolar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mimetik arxitektura yoki ulkan ob’ekt yoki mavjudotga taqlid qilish uchun moʻljallangan binolar, baʼzan ichida sotilayotgan yoki namoyish qilinadigan narsalar bilan bogʻliq boʻlgan. Qoʻshma Shtatlarda mashhur boʻlgan, ammo dunyoning boshqa qismlarida ham mavjud boʻlgan. Masalan, Tayvandagi baland poshnali toʻy cherkovi, Xitoydagi choy madaniyati muzeyi, Hindistondagi baliqchilikni rivojlantirish milliy kengashi va Chowdiah memorial zalining auditoriyasi, Tailanddagi fillar binosi yoki Wolfartsweier Cat bolalar bogʻchasi va Germaniyadagi BMW shtab — kvartirasi, shular jumlasidandir.
Mashhur diqqatga sazovor joylarga moslashtirilgan binolar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Masalan, Xitoy, Gruziya, Yaponiya va Qoʻshma Shtatlarda mashhur diqqatga sazovor joylar koʻrinishidagi yangi arxitektura qurilgan. Bunday nusxali binolar kazinolarda, mehmonxonalarda, savdo maydonchalarida yoki Disneylend kabi koʻngilochar bogʻlarda keng qoʻllanadi.
Las-Vegas Stripdagi kazinolar, yangilik arxitekturasi koʻrinishidagi piramida shaklidagi Luxor Hotel va Nyu-York-Nyu-York Hotel & Casino, Nyu-York shahri siluetiga oʻxshab koʻrinishga moʻljallangan bino; Parij Las-Vegas, uning old tomoni Parij opera teatri va Luvrni taklif qiladi.
Gruziyaning Qora dengiz sohilidagi Batumida yangi koʻp qavatli binolar va Eski shaharni taʼmirlash yangi binolarni oʻz ichiga oldi[2]. Ushbu inshootlarning koʻpchiligi yangi arxitektura, jumladan,Misrning Iskandariya shahridagi Buyuk Lighthouse uslubida yaratilgan Sheraton mehmonxonasi[3], Alfavit minorasi (145 metr (476 ft) gruzin yozuvi va yozuvini nishonlash; Piza minorasi, Akropol va teskari Oq uy tarzida qurilgan binolar.
Xitoyda, Dongguan shahridagi Yangi Janubiy Xitoy savdo markazi 25 metr (82 ft) Arc de Triomphe ning nusxasi Venetsiyadagi Avliyo Mark Kampanilining yana bir nusxasi[4], 2.1 kilometr (1.3 mi)) gondollar bilan kanal[5].
Boshqa uslublar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1950—1960-yillarda janubiy Kaliforniya va Floridada mashhur boʻlgan arxitektura oʻtkir burchaklar, egilgan tomlar, yulduzlar portlashi va xayoliy shakllarga ega edi.
Xususiyatlari yaxshi maʼlum boʻlgan uzoq vaqtdan beri tashkil etilgan firmalar hali ham yangilik arxitekturasi sifatida tan olinishi mumkin; misollar McDonald's original oltin-arklar dizayni va Oq Qal’a restoranlarining oʻz-oʻzini havola dizaynini oʻz ichiga oladi.
Dekonstruktivizm
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nikos Salingaros kabi arxitektura dekonstruktivizmining tanqidchilari zamonaviy arxitekturaning aksariyati aslida yangilik meʼmorchiligi ekanligini taʼkidlaydilar[6].
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qoʻshma Shtatlardagi binolar
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Lusi fil Margate-Siti, Nyu-Jersi (1881) -
Los-Anjelesdagi asl jigarrang derbi, Kaliforniya (1926) -
Flandriyadagi Katta o'rdak Nyu-York (1931) -
Hot Cha kafesi, hozir Koffee Pot kafesi; Long Beach, Kaliforniya (taxminan 1932-yil) -
Nehi shishasi Alabama shtatining Obern shahri yaqinida, "Shisha" deb nomlangan hududda joylashgan (1933-yilda yong'in natijasida vayron qilingan) -
Spokane, Vashingtondagi Benewah sut shishasi (1935) -
Kaliforniyaning Fontana shahridagi Bononing apelsin stendi (1936); Kaliforniya apelsin sharbatini o'sha paytda konditsionerga ega bo'lmagan issiq haydovchilarga sotar edi. -
Xolbrukdagi Wigwam motel Arizona (1950) -
Kolorado shtatining Beyli shahridagi Koney orolida hot-dog stendlari (1966) -
Marietta, Jorjiyadagi Katta tovuq -
Kaliforniyaning Inglvud shahridagi Rendining donutlari (1953). -
Kaliforniyaning La Puente shahridagi Donut teshigi -
Uinston-Salemdagi Shell xizmat ko'rsatish stantsiyasi, Shimoliy Karolina -
Kanzas Siti jamoat kutubxonasining garaji (2004) -
Dog Bark Park, Cottonwood, Idaho -
Day Building (1991), by Frank Gehry, in Venice, California. -
Teapot Dome Service Station Zillah, Washington. -
"Mammy's Cupboard" restaurant, Adams County, Mississippi (1940)
.jpg)
.jpg)
Dunyo boʻylab binolar
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Polshaning Kielce shahridagi NUJ shaklidagi avtovokzal -
Katta ananas, Nambour, Kvinslend, Avstraliya (1971) -
Gibeau Orange Julep, Monreal, Kvebek, Kanada -
Yaponiyaning Okinava shahridagi katta barrel shaklidagi bistro va bar -
Tayvandagi baland poshnali to'y cherkovi -
Hindistonning Haydarobod shahridagi Milliy baliqchilikni rivojlantirish kengashi (NFDB) ofis binosi -
Ontario shtatining Minden shahridagi Twistee Treat restorani
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Heimann, Jim. California Crazy and Beyond: Roadside Vernacular Architecture. Chronicle Books, 2001. ISBN 0-8118-3018-7.
- ↑ Dinah Spritzer, „Next Stop: Glamour revives port of Batumi“, New York Times, September 9, 2010.
- ↑ „"Sheraton Hotels & Resorts Debuts in the Black Sea Resort Destination of Batumi", Starwood Hotels and Resorts site“. 2013-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-noyabr 2012-yil.
- ↑ Donohue, Michael. „Mall of misfortune“. The National. Abu Dhabi Media Company (12-iyun 2008-yil). 9-mart 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-yanvar 2010-yil. „Location: Dongguan, China Year Opened: 2005 Gross Leasable Area: 7.1 million square feet“.
- ↑ Matthew Benjamin and Nipa Piboontanasawat. „China's mall glut reflects an unbalanced economy“. The New York Times (17-aprel 2007-yil). Qaraldi: 8-fevral 2010-yil.
- ↑ Salingaros, Nikos A.. Anti-Architecture and Deconstruction, 3rd, Umbau-Verlag, 2008 — 135, 217-bet.