Xachapuri
 Adjarian xachapuri | |
| Turi | non |
|---|---|
| Asosiy komponentlari | Pishloq, tuxum, un |
Xachapuri ( gruzincha: ხაჭაპური xach'apuri[1] - pishloq bilan to'ldirilgan nondan iborat an'anaviy gruzin taomidir. Xamirturushli xamir qoriladi va oshiriladi, turli shakllarga solinadi, so'ngra o'rtasiga pishloq (yangi yoki ko'pincha maxsus Xachapuri pishloqi), tuxum va boshqa ingredientlar aralashmasi bilan to'ldiriladi.[2] Non qobig'i an'anaviy ravishda yirtilib, pishloqga botiriladi.
Bu taom Gruziyada ham restoranlarda, ham ko'cha taomlari sifatida juda mashhur. Gruziyaning asosiy oziq-ovqat mahsuloti sifatida, xachapuri tayyorlash narxi Gruziyaning turli shaharlarida Tbilisi davlat universitetining Xalqaro iqtisodiyot maktabi tomonidan ishlab chiqilgan "xachapuri indeksi" bo'yicha inflyatsiya o'lchovi sifatida ishlatiladi.[3][4] Bu Gruziyaning nomoddiy madaniy merosi ro'yxatiga kiritilgan Gruziya milliy taomidir .[5] Gruziya Gastronomik Assotsiatsiyasi tashabbusi bilan 27-fevral milliy xachapuri kuni deb e'lon qilindi, bu Gruziyaning mashhur pishiriqlarini nishonlash hamda uning xalqaro miqyosda tan olinishini targ'ib qilish uchun.
Turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gruziyaning turli mintaqalarida xachapurining bir nechta o'ziga xos turlari mavjud:
- Imeretian (Imeruli) xachapuri - oq Imeretian tuzli pishloq bilan to'ldirilgan xamirturushli xamiridan tayyorlangan eng mashhur turi.[6]
- Adjar — qayiq shaklidagi xachapuri, oʻrtasida pishloq, sariyogʻ va tuxum sarigʻi bor.
- Megrelian xachapuri (Megruli) Imeretianga o'xshaydi, lekin ustiga ko'proq pishloq qo'shiladi.
- Abxaziyadan kelgan Achma ko'p qatlamli va soussiz lazanyaga o'xshaydi.
- Gurian (Guruli) xachapuri ichida qaynatilgan tuxumni maydalab, yarim oy shaklidagi kalzonga o'xshaydi. Guriyaliklar ularni Rojdestvo uchun yasashadi va ularni oddiygina "Rojdestvo pirogi" deb atashadi. Gruziyaning qolgan qismida u "Gurian pirogi" deb ataladi.
- Osetiya (Osuri) xachapurida to'ldirish uchun kartoshka va pishloq mavjud. U odatda xabizgini deb ataladi.
- Svanuri lemzira
- Rachuli xachapuri
- Samtsxe- Javaxetiya penovani xachapuri pishloq bilan to'ldirilgan pirojnoe xamiridan tayyorlanadi, buning natijasida pirog turli xil bo'ladi.
Gruziyadan tashqarida
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xachapuri postsovet mamlakatlarida, shu jumladan Rossiyada mashhur.[7][8] 2014-yilda Sochida bo‘lib o‘tgan qishki Olimpiya o‘yinlari davomida 175 ming dona xachapuri iste’mol qilingani ma’lum qilingan edi.[9] Xachapuri Armanistonda mashhur ko'cha taomidir, u yerda restoranlar va maktab oshxonalarida keng tarqalgan.[10] U gruzin yahudiylari tomonidan olib kelingan Isroilda nonushta sifatida tobora ommalashib bormoqda.[11]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „I-ATE Term of the Week: Khachapuri“. Terminology Coordination Europian Parlament. Qaraldi: 2021-yil 6-may.[sayt ishlamaydi]
- ↑ Goldstein, Darra. The Georgian feast: the vibrant culture and savory food of the Republic of Georgia. University of California Press, 1999 — 136–139-bet. ISBN 0-520-21929-5.
- ↑ Svensson, Therese. „Tracking monetary policy one big mac – and one khachapuri – at a time“. Investor.ge. American Chamber of Commerce (april–may 2010). 2011-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-aprel.
- ↑ „Khachapuri Index Project“. International School of Economics at Tbilisi State University. Qaraldi: 2010-yil 29-aprel.
- ↑ Jones, A. Khachapuri Granted Cultural Heritage Status (Wayback Machine saytida 2019-07-03 sanasida arxivlangan) Georgia Today, 2019
- ↑ „About Food – Imeruli (Imeretian Khachapuri)“ (2012-yil 27-iyul).
- ↑ Mosolova, Tanya. „What Is It? : Georgian Cheese Pies Come in Many Varieties“. The Moscow Times (1998-yil 15-aprel). 2015-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-sentyabr. „One of the indispensable dishes of a celebratory meal in Georgia, khachapuri, has become very popular in Russia as well.“.
- ↑ Bryant. „Хачапури: The Big Cheese!“. sras.org. School of Russian and Asian Studies (2013-yil 2-mart). 2014-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ {{Yangiliklar manbasi}} andozasidan foydalanishda
title=parametri belgilanishi kerak. - ↑ {{Yangiliklar manbasi}} andozasidan foydalanishda
title=parametri belgilanishi kerak. - ↑ Norris, Anna. „10 mouthwatering dishes of Israel you should really try“. From The Grapevine (2014-yil 3-iyul).