Tatuirovka

Wikipedia soʻzi yozilgan tatiurovka.

Tatuirovka (eng - tatoo) - bu dizaynni yaratish uchun terining dermis qatlamiga oʻchirilmaydigan yoki vaqtinchalik tatuirovka siyohini, boʻyoqlarini kiritish orqali tanani oʻzgartirish shakli. Tatuirovka sanʼatkorlari ushbu dizaynlarni bir nechta tatuirovka jarayonlari va usullaridan, shu jumladan qoʻlda bosilgan anʼanaviy tatuirovka va zamonaviy tatuirovka mashinalaridan foydalangan holda yaratadilar. Tatuirovka tarixi neolit davriga borib taqaladi, u butun dunyoda koʻplab madaniyatlar tomonidan qoʻllanadi va tatuirovkaning ramziyligi va taʼsiri turli joylarda va madaniyatlarda farq qiladi.

Tatuirovkalar dekorativ (aniq maʼnosiz), ramziy (egasi uchun oʻziga xos maʼnoga ega) yoki rasmli (aniq shaxs yoki buyumning tasviri) boʻlishi mumkin. Koʻpgina tatuirovkalar oʻtish marosimlari, maqom va martaba belgilari, diniy va maʼnaviy sadoqat timsollari, jasorat uchun bezaklar, unumdorlik belgilari, sevgi garovlari, tumorlar, himoya va jazo sifatida xizmat qiladi, quvilganlar, mahkumlar, qullar belgilari kabi. Bugungi kunda odamlar badiiy, kosmetik, sentimental/memorial, diniy va maʼnaviy sabablarga koʻra tatuirovka qilishni yoki ularning maʼlum guruhlarga, shu jumladan jinoiy guruhlarga yoki maʼlum bir etnik guruhga yoki qonunga tegishliligini yoki identifikatsiyasini ramziy qilish uchun tanlaydilar.

Terminologiyasi

18-asrda tatuirovka yoki tatu soʻzi Samoacha „tatau“ soʻzidan olingan boʻlib, „urmoq“ degan maʼnoni anglatadi. Proto-Oceanic *sau₃ dan uchuvchi tulkining qanot suyagiga tatuirovka jarayonida asbob sifatida ishlatiladi. Oxford ingliz tili lugʻatida tatuirovkaning etimologiyasi "18-asrda tattaow, tattow deb berilgan. Polineziyacha soʻz import qilinishidan oldin, tatuirovka amaliyoti Gʻarbda boʻyash, chandiq yoki boʻyash sifatida tasvirlangan.

Ommaviy ishlab chiqarilgan va tatuirovka rassomlariga yuborilgan, mualliflik huquqi bilan himoyalangan tatuirovka dizaynlari "flesh" deb nomlanadi. Mijozlarga ilhom va tayyor tatuirovka tasvirlarini taqdim etish maqsadida flesh-varaqlar koʻplab tatuirovka salonlarida koʻzga tashlanadi.

Yaponcha „irezumi“ soʻzi „siyoh qoʻyish“ degan maʼnoni anglatadi va tebori, anʼanaviy yapon qoʻl usuli, gʻarb uslubidagi mashina yoki siyoh qoʻyish yordamida zarb qilishning har qanday usuli yordamida tatuirovkalarni anglatishi mumkin. Anʼanaviy yapon tatuirovkalari uchun ishlatiladigan eng keng tarqalgan soʻz - bu „horimono“. Yaponlar tatuirovka soʻzini yapon boʻlmagan tatuirovka uslublarini anglatish uchun ishlatishlari mumkin.

1900-yilda ingliz antropologi Ling Rot terini belgilashning toʻrtta usulini taʼriflab berdi va ularni „tatu“, „moko“, „cicatrix“ va „keloid“ nomlari bilan farqlashni taklif qildi. Birinchisi, Tinch okeani orollarida boʻlgani kabi terini silliq qilib qoʻyadi. Ikkinchisi, terida joʻyaklarni qoldirish uchun chizel bilan birlashtirilgan tatuirovka, shu jumladan Yangi Zelandiyada ham mavjud. Uchinchisi, Gʻarbiy Afrikani oʻz ichiga olgan joylarda boʻlgani kabi, pichoq yoki chisel yordamida skarifikatsiya qilishdir. Toʻrtinchi va oxirgisi - tirnash xususiyati beruvchi va oldingi yarani qayta ochish va Tasmaniya, Avstraliya, Melaneziya va Markaziy Afrika kabi joylarda koʻtarilgan chandiq hosil qilish uchun qayta skarifikatsiya.

Tarixi

Qadimgi mumiyalangan inson qoldiqlaridagi saqlanib qolgan tatuirovkalar butun dunyoda ming yillar davomida tatuirovka qoʻllanilganligini koʻrsatadi. 2015-yilda maʼlum boʻlgan ikkita eng qadimgi tatuirovka qilingan mumiyalarning yoshini ilmiy qayta baholash Otsini oʻsha paytda maʼlum boʻlgan eng qadimgi misol sifatida aniqladi. 61 ta tatuirovkasi boʻlgan bu jasad Alp togʻlaridagi muzlik muzlari orasidan topilgan va u miloddan avvalgi 3250-yilga tegishli. 2018-yilda dunyodagi eng qadimgi tasviriy tatuirovkalar Misrdan eramizdan avvalgi 3351-3017 yillarga oid ikkita mumiyada topilgan.

Qadimgi tatuirovka avstroneziya xalqi orasida eng keng tarqalgan. Miloddan avvalgi kamida 1500 yil oldin, Hindiston-Tinch okeani orollariga avstroneziya ekspansiyasidan oldin, bu Tayvan va qirgʻoq janubidagi proto-avstroneziyaliklar tomonidan ishlab chiqilgan dastlabki texnologiyalardan biri edi.