Richard Michael Mullane

Richard Michael Mullane
Tavalludi	AQSHningTexas shtati Vichita-Fols shahri 1945-yil 10-sentyabr
Taʼlimi	Amerika Qo‘shma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasi (Air University)da
Kasbi	NASA astronavti
Unvoni
Veb-sayti	Rasmiy veb-sayt

Richard Michael Mullane (1945-yil 10-sentyabrda tugʻilgan; Col, USAF, Ret.) – muhandis va qurol tizimlari xodimi, isteʼfodagi USAF xodimi va sobiq NASA astronavti. Faoliyati davomida u STS-41-D, STS-27 va STS-36 da missiya mutaxassisi sifatida uchgan.

Yoshligi va taʼlimi

Richard Michael Mullane 1945-yil 10-sentyabrda AQShning Texas shtatidagi Vichita-Fols shahrida dunyoga kelgan^[1]. U tugʻilgan paytda, otasi Hugh Tinch okeani urushida B-17 samolyotida uchish muhandisi sifatida xizmat qilayotgan edi. Otasiga poliomielit tashxisi qoʻyilib, oyoqlarini ishlatish qobiliyatini yoʻqotmaguncha, oila tez-tez koʻchib yurdi. Bu voqea oilaning Nyu-Meksiko shtatining Albukerke shahriga koʻchib oʻtishiga sabab boʻldi^[2]. U Amerika Skautlar Tashkilotida Ikkinchi Darajali Skaut edi^[3]. U 1963-yilda Nyu-Meksiko shtatining Albukerke shahrida joylashgan Avliyo Pius X nomli oʻrta maktabni bitirgan. Keyinchalik, 1967-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy Akademiyasida harbiy muhandislik boʻyicha bakalavr ilmiy darajasini oldi. 1975-yilda esa AQSH Harbiy-havo kuchlari Texnologiya Institutida aviatsiya muhandisligi boʻyicha magistr ilmiy darajasiga erishdi.

Harbiy-havo kuchlaridagi karyerasi

Mullane, havo kuchlari polkovnigi, 1967-yilda West Pointni tamomlagan. U 1969-yil yanvaridan noyabrgacha Vyetnamning Tan Son Nhut havo bazasida turganida RF-4C qurol tizimlari xodimi sifatida 134 ta jangovar missiyani bajargan. Keyinchalik u Angliyada 4 yillik xizmat safarini oʻtkazdi. 1976-yil iyul oyida Kaliforniyadagi Edvards havo kuchlari bazasida USAF parvoz sinov muhandislari kursini tugatgandan soʻng, u Florida shtatidagi Eglin havo kuchlari bazasidagi 3246-sinov qanotiga parvoz sinov qurollari tizimlari xodimi etib tayinlandi^[4]^[5].

NASAdagi faoliyati

1978-yil yanvar oyida NASA tomonidan tanlangan^[6], Mullane 1979-yil avgust oyida astronavt boʻldi. U uchta Kosmik raketoplan missiyasida uchgan, 1984-yil avgust oyida STS-41-D ekipajida, 1988-yil dekabr oyida STS-27 va 1990-yil mart oyida STS-36 da missiya mutaxassisi boʻlib ishlagan.

Mullane oʻzining ilk vazifasida 1984-yil 30-avgustda Floridadagi Kennedi kosmik markazidan uchirilgan STS-41-D parvozi ekipajida maxsus vazifa mutaxassisi sifatida ishtirok etdi. Bu "Orbiter Discovery" kosmik kemasi uchun ilk parvozi edi. Yetti kunlik ushbu vazifa davomida ekipaj OAST-1 quyosh elementli qanot tajribasini muvaffaqiyatli ishga tushirdi, uchta sunʼiy yoʻldoshni fazoga chiqardi, CFES-III tajribasini oʻtkazdi, talabalarning kristall oʻstirish tajribasini amalga oshirdi va IMAX kino kamerasi yordamida suratga olish tajribalarini bajaradi. STS 41-D 1984-yil 5-sentyabrda Kaliforniyadagi Edvards havo kuchlari bazasiga qoʻnishdan oldin 145 soat ichida Yer atrofida 96 marta aylanib chiqdi.

Keyinchalik Mullane STS-62-A ga tayinlandi, Vandenberg havo kuchlari bazasidan uchirilishi rejalashtirilgan birinchi Shuttle missiyasi, ammo Space Shuttle Challenger halokatidan keyin missiya bekor qilindi. Shuttle xizmatga qaytganidan soʻng, u 1988-yil 2-dekabrda Florida shtatidagi Kennedi kosmik markazidan uchirilgan STS-27da Orbiter Atlantis bortida uchdi. Missiya Mudofaa vazirligining (DOD) foydali yukini, shuningdek, bir qator ikkilamchi foydali yuklarni olib oʻtdi. Yerning 68 orbitasidan soʻng, missiya 1988-yil 6-dekabrda Kaliforniyadagi Edvards havo kuchlari bazasidagi 17-qoʻnish yoʻlagiga quruq koʻl tubiga qoʻnish bilan yakunlandi. Missiya davomiyligi 105 soat edi. Missiya Atlantida koʻtarilish paytida oʻzining muhim issiqlikka chidamli plitkalariga jiddiy zarar etkazgani uchun diqqatga sazovordir.

Uchinchi parvozida Mullane 1990-yil 28-fevralda Florida shtatidagi Kennedi kosmik markazidan „Atlantis“ kosmik kemasida uchirilgan STS-36 ekipajida xizmat qilgan. Ushbu missiya DOD foydali yuklari va bir qator ikkilamchi foydali yuklarni olib bordi. Yerning 72 orbitasidan soʻng, STS-36 missiyasi 1990-yil 4-martda Kaliforniyadagi Edvards havo kuchlari bazasiga koʻl tubiga qoʻnish bilan yakunlandi.

Uchinchi parvozi tugagandan soʻng, Mullane koinotda jami 356 soat vaqt oʻtkazdi. U 1990-yil 1-iyulda NASA va Harbiy-havo kuchlaridan nafaqaga chiqdi^[7].

NASAdan keyingi ish

2006-yilda Mullane „Riding Rockets: The Outrageous Tales of a Space Shuttle Astronaut“ nomli avtobiografiyasini nashr etdi, unda uning kosmik dasturdan oldingi va davomidagi hayoti batafsil yoritilgan va NASA astronavtlar korpusi madaniyatiga nisbatan tanqidiy qarashlar bildirilgan^[8]. Mullane 2006-yil 13-fevral, dushanba kuni Jon Styuart bilan Amerika Qoʻshma Shtatlarining „The Daily Show“ telekoʻrsatuvida oʻz kitobini targʻib qilish uchun paydo boʻldi.

Mukofotlari

Havo medallari (6)
Qimmatbaho xizmat medali
Veytnam kompaniyasi medali
Milliy mudofaa xizmati medali
Veytnam xizmati medali
Harbiy kuchlar faxriy medali
NASA Kosmik parvoz medallari
Milliy ma'lumot uchun medal
USAF Navigator oʻquv maktabi (va uning komandir mukofoti oluvchi), USAF Texnologiya instituti va USAF Test Pilot maktabi aʼlochi bitiruvchisi.

U Harbiy-havo kuchlari assotsiatsiyasi aʼzosi va For All Moonkind, Inc boshqaruv kengashi aʼzosi^[9].

Adabiyotlar

Riding Rockets: Space Shuttle astronavtining gʻazablangan hikoyalari. Muallif: Scribner. ISBN 0-7432-7682-5
Qizil osmon: sevgi, kosmos va urush romanlari. (1993 yil) Nashr: Shimoliy-gʻarbiy nashr. ISBN 1-56901-111-7 ISBN 1-56901-111-7
Kosmonda quloqlarini oching va kosmik sayohat haqida boshqa 500 ta hayratlanarli savollar. Muallif: Uily. ISBN 0-471-15404-0 ISBN 0-471-15404-0
Chiqindi!: Kosmonavtning orzu. . Nashr qiluvchi: Silver Burdett Press. ISBN 0-382-24664-0 ISBN 0-382-24664-0

Manbalar

↑ „Richard M. Mullane (Colonel, USAF, Ret.)“. NASA Former Astronauts. NASA (1996-yil yanvar). Qaraldi: 2021-yil 14-aprel.
↑ Mullane, Mike. Riding Rockets: The Outrageous Tales of a Space Shuttle Astronaut. New York City: Scribner, 2006. ISBN 0-7432-7683-3.
↑ „Astronauts and the BSA“. Fact sheet. Boy Scouts of America. 2009-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 20-mart.
↑ „Richard M. Mullane (Colonel, USAF, Ret.)“. NASA Former Astronauts. NASA (1996-yil yanvar). Qaraldi: 2021-yil 14-aprel.
↑ „Richard Michael "Mike" Mullane“. Biographies of U.S. Astronauts. Spacefacts (2018-yil 24-avgust). Qaraldi: 2018-yil 2-dekabr.
↑ „Gem Officer Astronaut Pick“. The Times-News. UPI (1978-yil 19-yanvar), s. 6.
↑ JSC News Release Log 1990 — Vikimanba.
↑ Ferell. „Too Much of the Right Stuff“. Sunday Book Review. The New York Times (2006-yil 19-mart). Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.
↑ „For all Moonkind, Leadership Board“. forallmoonkind.org. Qaraldi: 2021-yil 14-aprel.

[nasabio-1] „Richard M. Mullane (Colonel, USAF, Ret.)“. NASA Former Astronauts. NASA (1996-yil yanvar). Qaraldi: 2021-yil 14-aprel.

[ridingrockets-2] Mullane, Mike. Riding Rockets: The Outrageous Tales of a Space Shuttle Astronaut. New York City: Scribner, 2006. ISBN 0-7432-7683-3.

[astro-bsa-3] „Astronauts and the BSA“. Fact sheet. Boy Scouts of America. 2009-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 20-mart.

[nasabio2-4] „Richard M. Mullane (Colonel, USAF, Ret.)“. NASA Former Astronauts. NASA (1996-yil yanvar). Qaraldi: 2021-yil 14-aprel.

[spacefacts-5] „Richard Michael "Mike" Mullane“. Biographies of U.S. Astronauts. Spacefacts (2018-yil 24-avgust). Qaraldi: 2018-yil 2-dekabr.

[6] „Gem Officer Astronaut Pick“. The Times-News. UPI (1978-yil 19-yanvar), s. 6.

[release_90-019-7] JSC News Release Log 1990 — Vikimanba.

[nytimesbookreview-8] Ferell. „Too Much of the Right Stuff“. Sunday Book Review. The New York Times (2006-yil 19-mart). Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.

[9] „For all Moonkind, Leadership Board“. forallmoonkind.org. Qaraldi: 2021-yil 14-aprel.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]