Avliyo Pyotr

Avliyo Pyotr
	Saint Peter
1-Rim papasi
	Mansab davri; – 67gacha
Oʻtmishdoshi	yoʼq
Vorisi	Lin
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	noma'lum; Rim imperiyasi
Vafoti	67-yil 22-yanvar ; Rim imperiyasi
Otasi	Jon
Dini	xristian dini

Avliyo Pyotr (Simon) — Iso Masihning oʻn ikki havoriylaridan biri va ilk cherkovning birinchi rahbari boʻlgan. U tarixdagi ilk papa hisoblanadi. Pyotrni Rimda imperator Neron xochga mixlangan. U anʼanaviy ravishda Rimning birinchi Yepiskopi („Papa“) va sharqiy masihiylik anʼanasi boʻyicha Antioxiyaning birinchi Patriarxi sifatida qabul qilingan. Qadimgi nasroniy cherkovlari Pyotrni avliyolar avliyosi sifatida va Antioxiya va Rim cherkovining asoschisi sifatida hurmat qiladilar, ammo hozirgi zamon vorislarining obroʻ-eʼtiboriga nisbatan munosabatlari turlicha. Katolik taʼlimotiga koʻra, Matto 16:18 da Iso Pyotrnini jamoatda alohida mavqega ega boʻlishga vaʼda bergan.

Yangi Ahddagi ikkita umumiy maktub Pyotrga tegishli, ammo zamonaviy olimlar umuman Pyotrning mualliflik huquqini rad etadilar. Uning nomi bilan atalgan bir qancha kitoblar — „Pyotrning Havoriylar faoliyati, Pyotrning Xushxabari, Pyotrning Voizligi, Pyotrning apokalipsisi va Pyotrning Hukmi“ kitoblari xristian mazhablari apokrif sifatida koʻrib chiqilgan va shuning uchun Injil qonunlariga kiritilmagan.

Ismlari va kelib chiqishi

Yangi Ahdda aytilganidek, Pyotrning asl ismi „Simon“ (Yunoncha Simōn) „Shimoʻn“ (yunoncha mΣυkεών)."Yahudiylarning taniqli urf-odati yoki Eski Ahdning shaxsini ismini erkak bolaga va shunga oʻxshash oʻxshash yunon / rim nomi bilan berish paytida paydo boʻlgan odatni aks ettiradi" deb tushuntiriladi.Keyinchalik unga oromiy tilida כֵּיפָא (Kepha) ismi beriladi. Koʻplab tarixchilar bu soʻzning maʼnosini „tosh“ deyishadi. Katolik ilohiyotshunos Rudolf Peshning taʼkidlashicha, oromiycha cefa „tosh, toʻp, parcha, parchalanish“ degan maʼnoni anglatadi va „tosh“ bu faqat bir tushuntirishdir; Attic Yunoncha petra „oʻsgan qoyalar, qoyalar, jarliklar, qabrlar“ degan maʼnoni anglatadi; va petros „kichik tosh, toshboʻron, sling tosh, harakatlanuvchi tosh“ degan maʼnoni anglatadi.Boshqa birlari esa boshqa fikrda. Qolgan tarixchilar bu soʻzni „qoʻpol“ deb atashadi.

Biografik maʼlumotlar

Manbalar

Pyotrning hayotiy voqeasi toʻrtta qoidaga aylangan Injilda, Havoriylarning faoliyati, Yangi Ahd maktublarida, Ibroniylarning kitoblarida va uning hayoti va oʻlimi haqidagi dastlabki Ilohiy Injillarda aytilgan. Yangi Ahdda u Isoning xizmati paytida chaqirilgan birinchi shogirdlardan biri ekanligi aytilgan. Pyotr ilk jamoatda Iso tomonidan tayinlangan birinchi roʻyxatga olingan havoriyga aylangan.

Ilk cherkovning birinchi rahbari

Xushxabarchilar va Havoriylar Pyotrni eng taniqli havoriy sifatida tasvirlashadi, garchi u xochga mixlanish paytida Isodan uch marta tongan boʻlsa ham.Xristian anʼanalariga koʻra, Pyotr Isoning paydo boʻlgan birinchi shogirdi boʻlib, Cherkovning birinchi rahbari va tarixdagi birinchi Rim papasidir.

Havoriylarning holati

Pyotr har doim Xushxabarda (Injil) 12 havoriylar orasida birinchi oʻrinda turadi va albatta Havoriylar kitobida ham.

Manbalar

Havolalar

Church Fathers on the Peter’s Primacy (Wayback Machine saytida 2012-07-11 sanasida arxivlangan)
Church Fathers on Peter’s Successors (Wayback Machine saytida 2018-06-26 sanasida arxivlangan)
The Life & Miracles of St. Peter, Prince of the Apostles (Wayback Machine saytida 2013-07-30 sanasida arxivlangan)
Etymology of Peter
The Jewish St Peter
Jewish Encyclopedia: Simon Cephas
Veneration of the Precious Chains of the Holy and All-Glorious Apostle Peter Orthodox icon and synaxarion
The Holy Glorious and All-Praised Leader of the Apostles, Peter icon and synaxarion
The Holy Glorious and All-Praised Leader of the Apostles, Peter & Paul sermon of Saint Augustine, Bishop of Hippo
Catholic response to Protestant claims that Peter never visited Rome
stpetersbasilica.org (Wayback Machine saytida 2012-05-02 sanasida arxivlangan) Books on St. Peter’s Basilica in Rome

k m t Rim papalari
I asr	Pyotr • Lin • Klet • Kliment I • Evarist
II asr	Aleksandr I • Sikst I • Telesfor • Gigin • Piy I • Aniket • Soter • Yelevferiy • Viktor I • Zefirin
III asr	Kalikst I • Urban I • Pontian • Anter • Fabian • Korneliy • Lutsiy I • Stefan I • Sikst II • Dionisiy • Feliks I • Yevtixiy • Gay • Martselin
IV asr	Martsell I • Yevseviy • Miltiad • Silvestr I • Mark • Yuliy I • Liberiy • Damasiy I • Siritsiy • Anastasiy I
V asr	Innokentiy I • Zosima • Bonifatsiy I • Selestin I • Sikst III • Lev I • Gilariy • Simplitsiy • Feliks III (II) • Gelasiy I • Anastasiy II • Simmax
VI asr	Gormizd • Ioann I • Feliks IV (III) • Bonifatsiy II • Ioann II • Agapit I • Silveriy • Vigiliy • Pelagiy I • Ioann III • Benedikt I • Pelagiy II • Grigoriy I
VII asr	Sabinian • Bonifatsiy III • Bonifatsiy IV • Adeodat I • Bonifatsiy V • Gonoriy I • Severin • Ioann IV • Teodor I • Martin I • Yevgeniy I • Vitaliy • Adeodat II • Domn • Agafon • Lev II • Benedikt II • Ioann V • Konon • Sergiy I
VIII asr	Ioann VI • Ioann VII • Sizinniy • Konstantin • Grigoriy II • Grigoriy III • Zaxariy • Stefan II • Stefan II (III) • Pavel I • Stefan III (IV) • Adrian I • Lev III
IX asr	Stefan IV (V) • Pasxaliy I • Yevgeniy II • Valentin • Grigoriy IV • Sergiy II • Lev IV • Benedikt III • Nikolay I • Adrian II • Ioann VIII • Marin I • Adrian III • Stefan V (VI) • Formoz • Bonifatsiy VI • Stefan VI (VII) • Roman • Teodor II • Ioann IX • Benedikt IV
X asr	Lev V • Sergiy III • Anastasiy III • Landon • Ioann X • Lev VI • Stefan VII (VIII) • Ioann XI • Lev VII • Stefan VIII (IX) • Marin II • Agapit II • Ioann XII • Lev VIII • Benedikt V • Ioann XIII • Benedikt VI • Benedikt VII • Ioann XIV • Ioann XV • Grigoriy V • Silvestr II
XI asr	Ioann XVII • Ioann XVIII • Sergiy IV • Benedikt VIII • Ioann XIX • Benedikt IX • Silvestr III • Benedikt IX • Grigoriy VI • Kliment II • Benedikt IX • Damasiy II • Lev IX • Viktor II • Stefan IX (X) • Nikolay II • Aleksandr II • Grigoriy VII • Viktor III • Urban II • Pasxaliy II
XII asr	Gelasiy II • Kalikst II • Gonoriy II • Innokentiy II • Selestin II • Lutsiy II • Yevgeniy III • Anastasiy IV • Adrian IV • Aleksandr III • Lutsiy III • Urban III • Grigoriy VIII • Kliment III • Selestin III • Innokentiy III
XIII asr	Gonoriy III • Grigoriy IX • Selestin IV • Innokentiy IV • Aleksandr IV • Urban IV • Kliment IV • Grigoriy X • Innokentiy V • Adrian V • Ioann XXI • Nikolay III • Martin IV • Gonoriy IV • Nikolay IV • Selestin V • Bonifatsiy VIII
XIV asr	Benedikt XI • Kliment V • Ioann XXII • Benedikt XII • Kliment VI • Innokentiy VI • Urban V • Grigoriy XI • Urban VI • Bonifatsiy IX
XV asr	Innokentiy VII • Grigoriy XII • Martin V • Yevgeniy IV • Nikolay V • Kalikst III • Piy II • Pavel II • Sikst IV • Innokentiy VIII • Aleksandr VI
XVI asr	Piy III • Yuliy II • Lev X • Adrian VI • Kliment VII • Pavel III • Yuliy III • Martsell II • Pavel IV • Piy IV • Piy V • Grigoriy XIII • Sikst V • Urban VII • Grigoriy XIV • Innokentiy IX • Kliment VIII
XVII asr	Lev XI • Pavel V • Grigoriy XV • Urban VIII • Innokentiy X • Aleksandr VII • Kliment IX • Kliment X • Innokentiy XI • Aleksandr VIII • Innokentiy XII • Kliment XI
XVIII asr	Innokentiy XIII • Benedikt XIII • Kliment XII • Benedikt XIV • Kliment XIII • Kliment XIV • Piy VI • Piy VII
XIX asr	Lev XII • Piy VIII • Grigoriy XVI • Piy IX • Lev XIII
XX asr	Piy X • Benedikt XV • Piy XI • Piy XII • Ioann XXIII • Pavel VI • Ioann Pavel I • Ioann Pavel II
XXI asr	Benedikt XVI • Fransisk