Mozartkugel
 | |
| Turi | Qandolat mahsulotlari |
|---|---|
| Asl nomi | Mozart-Bonbon |
| Kelib chiqishi | Avstriya, Salzburg |
| Muallifi | Paul Fyurst |
| Asosiy komponentlari | Pista, qora shokolad, marzipan, nuga |
Mozartkugel qora shokolad bilan qoplangan pista, marzipan va nugadan tayyorlangan kichik, yumaloq qandolatchilik mahsuloti. U dastlab Mozart-Bonbon nomi bilan tanilgan, 1890-yilda Salzburg qandolatchisi Pol Fyurst (1856-1941) tomonidan yaratilgan va Volfgang Amadeus Mozart nomi bilan atalgan. Qoʻlda tayyorlangan shirinliklar hozirgi kunga qadar Fyurstning avlodlari tomonidan tayyorlanadi.
Kelib chiqishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Pol Fyurstning oilasi Dinkelsbühldan. Uning oʻzi Yuqori Avstriyaning Sierning shahrida tugʻilgan va Zalsburgda oʻsgan. Otasi vafot etgach, Brodgasse shahridagi 13-sonli qandolat fabrikasiga ega boʻlgan amakisining uyida yashadi. Fyurst amakisining biznesini oʻz zimmasiga oldi va Vena, Budapesht, Parij va Nitssada oʻqidi. 1884-yilda u Brodgasse № 13 da oʻzining qandolatchilik doʻkonini ochdi. 1890-yilda uzoq sinovlardan soʻng pralin tayyorlay boshladi. Mutaxassisligi tobora ommalashib borgani sari, Fyurst Mozartkugeln sotishda davom etuvchi kompaniyaga asos soldi. Biroq, u oʻz ixtirosini himoya qilish uchun patent olish uchun ariza bermadi va tez orada boshqa Salzburg tort doʻkonlarida ham shunga oʻxshash mahsulotlar sotila boshladi.
Mozartkugeln tayyorlash uchun pista va nuga qatlami bilan qoplangan marzipan toʻpi tayyorlanadi. Keyin bu toʻp kichik yogʻoch tayoqqa tiqiladi va qora shokoladga botirib olinadi. Keyin shokolad sovib, qattiqlashishi uchun tayoq vertikal ravishda joylashtiriladi. Nihoyat, tayoq chiqariladi; uning orqasida qoldirgan teshik shokolad qoplamasi bilan toʻldiriladi. Shirinlik folga bilan oʻralgan. Toʻplar xona haroratida taxminan sakkiz hafta davomida yaxshi holatda saqlanadi.
Ism bahsi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Taqlid mahsulotlari paydo boʻla boshlaganida, Fyurst savdo belgisini himoya qilish uchun sudga arz qildi. Dastlab, nizo faqat Zalsburgdagi qandolat ishlab chiqaruvchilariga tegishli edi, ammo keyinchalik butun Germaniyani qamrab oldi. Natijada Fyurstning raqobatchilari boshqa nomlardan foydalanishga majbur boʻlishdi. Salzburg yaqinidagi Grödig shahrida joylashgan Mirabell firmasi „Real Salzburg Mozartkugeln“ nomini tanladi. Bavariyada „Real Reber Mozartkugeln“ nomini tanladi. 1996-yilda Fyurst va Shveysariya oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi Nestlé korxonasi oʻrtasida „Original Austria Mozartkugeln“ nomli shirinliklarni sotish yuzasidan nizo kelib chiqdi. Shundan keyin faqat Fyurst mahsulotlari "Original Salzburg Mozartkugeln deb nomlanishi mumkinligi haqida qaror chiqarildi[1].
Mirabell va Reber oʻrtasidagi bahs
[tahrir | manbasini tahrirlash]1970-yillarning oxirida sanoat qandolat ishlab chiqaruvchisi Mirabell (hozirgi Mondelez Internationalning bir qismi) va uning raqobatchisi Reber oʻrtasida Mozartkugel boʻyicha yana bir nizo kelib chiqdi. 1981-yilda Avstriya va Germaniya hukumatlari vakillari oʻrtasida vaqtinchalik kelishuvga erishildi, unga koʻra faqat avstriyalik ishlab chiqaruvchilarga Mozartkugeln yorligʻidan foydalanishga ruxsat berildi. Reber ushbu kelishuvga qarshi norozilik bildirdi va Bryusseldagi bu ishda qaror qabul qilishda ayblangan EC-komissari nihoyat kelishuvni haqiqiy emas deb eʼlon qildi[2]. Shuning uchun Reber qonuniy va doimiy ravishda "Haqiqiy Reber Mozart-Kugeln savdo belgisidan foydalanishi mumkin.
Shunga qaramay, faqat Mirabell Mozartkugelndumaloq boʻlishiga ruxsat beriladi. Boshqa sanoat tomonidan ishlab chiqarilgan Mozartkugeln bir tekis tomoni boʻlishi kerak[3]. Mirabell va Reberdan tashqari, Mozartkugeln ishlab chiqaruvchilar orasida Hofbauer, Vena (Lindt & Sprüngli qismi) va Manner, shuningdek, Germaniyadagi Halloren kompaniyalari mavjud.
Trivia
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mozartkugel 1905-yilda Parijdagi yarmarkada oltin medalni qoʻlga kiritdi[4].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Stock. „Mozartkugeln: echt oder original?“ (de). Handelsblatt (2006-yil 28-yanvar). 2017-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 14-noyabr.
- ↑ „Mozartkugel: Pralinenkrieg ums Original“. www2.t-online-business.de (2006-yil 25-yanvar). 2007-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Hacker. „Nur die Kugel rollt“. www.zeit.de (2005-yil 29-dekabr). 2021-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 14-noyabr.
- ↑ „Original Salzburger Mozartkugel“. www.original-mozartkugel.com. 2020-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 14-noyabr.