Matsusaka

Matsusaka
Matsusaka; 松阪市
	Shahar
	; Bayroq ; Gerb
	34°34′40.6″N 136°31′39.3″E / 34.577944°N 136.527583°E
Mamlakat	Yaponiya
Viloyat	Kansai
Prefektura	Mie
Hukumat
• Mayor	Masato Takegami
Maydon	623.64 km2 (240.79 kv mi)
Rasmiy til(lar)i	yapon
Aholisi (2021-yil iyul)	157 235 kishi
Zichligi	250 kishi/km2
Vaqt mintaqasi	UTC+9:00
Telefon kodi	0598-53-4311
	Matsusaka

Matsusaka (yaponcha: 松阪市 Matsusaka-shi^?) Yaponiyaning Mie prefekturasida joylashgan shahardir. 2021-yil 1-avgust holatiga ko‘ra, shaharda 66018 ta xonadonda 157235 nafar aholi istiqomat qiladi va aholi zichligi har kvadrat kilometrga 250 nafarni tashkil qiladi^[1]. Shaharning umumiy maydoni 623,64 kvadrat kilometr (240,79 milya) ga teng. Shahar oʻzining Matsusaka mol goʻshti bilan mashhur.

Geografiyasi

Matsusaka Kii yarim orolining sharqiy-markaziy qismida, Mie prefekturasining markaziy qismida joylashgan. U Mie prefekturasining kengligi boʻylab choʻzilgan hamda sharqda Tinch okeanidagi Ise koʻrfazi va gʻarbda Nara prefekturasi bilan chegaradosh. Shaharning bir qismi Yoshino-Kumano milliy bogʻi hududida oʻrnashgan.

Qoʻshni munitsipalitetlar

Mie prefekturasi

Nara prefekturasi

Iqlim

Matsusaka nam subtropik iqlimga ega (Köppen Cfa) boʻlib, yozi issiq va qishi salqin hamda qor yogʻmaydi. Matsusakada oʻrtacha yillik harorat 14.8 °C (58.6 °F) ni tashkil etadi. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 2,157.8 mm (84.95 in) eng seryogʻin oy sentyabr hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 26.1 °C (79.0 °F) atrofida va eng past harorati yanvarda, taxminan 4.2 °C (39.6 °F) boʻladi.

Kayumi, Matsusaka Kayumi, Matsusaka (1991-2020 normalari, ekstremal 1979-hozirgi) iqlimi
Koʻrsatkich	Yan	Fev	Mart	Apr	May	Iyun	Iyul	Avg	Sen	Okt	Noy	Dek	Yil
Mutlaq maksimal, °C	19,4	22,7	26,5	31,4	33,7	36,1	38,5	38,9	37,3	31,3	27,3	24,8	38,9
Oʻrtacha maksimal, °C	9,4	10,4	14,1	19,6	24,0	26,7	30,8	31,9	28,0	22,4	1,1	11,9	20,5
Oʻrtacha harorat, °C	4,2	4,7	8,0	13,0	17,8	21,4	25,4	26,1	22,7	17,0	11,2	6,2	14,8
Oʻrtacha minimal, °C	−0,5	−0,3	2,3	6,8	12,2	17,1	21,3	21,9	18,6	12,4	6,0	1,2	9,9
Mutlaq minimal, °C	−7,2	−6,9	−5,8	−3	2,1	7,2	13,8	13,6	8,8	1,0	−3	−6,1	−7,2
Yogʻingarchilik meʼyori, mm	56,1	63,0	115,5	143,3	188,4	231,3	247,0	272,3	400,7	255,4	95,9	61,6	2 157,8
Manba: Yaponiya Meteorologiya Agentligi^[2]^[3]

Demografiyasi

Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra^[4], Matsusaka aholisi soni soʻnggi 50 yil ichida sekinlik bilan oʻsib bormoqda.

Aholining oʻsishi
Yil	Aholi	±%
1950	147,054	—
1960	141,245	−4.0%
1970	139,161	−1.5%
1980	153,185	+10.1%
1990	159,625	+4.2%
2000	164,504	+3.1%
2010	168,146	+2.2%

Tarixi

Matsusaka Sengoku davrida savdo markazi sifatida rivojlangan va Oda Nobunaganing kichik oʻgʻli Oda Nobukatsu 1580-yilda bu hududda qal’a qurgan. Koʻp oʻtmay, hudud Gamo Ujisato nazorati ostiga oʻtdi va Gamo Yoiho o'rmoni (yaponcha: 四五百森 Yoiho no mori^?) da qal’a qurishga kirishadi. Keyinchalik, 1588-yilda mazkur hududni „Matsusaka“ deb nomlaydi, yaʼni „ qaragʻaylar (松) bilan qoplangan qiyalik (坂)“ egan maʼnoni beradi. Matsusaka qal’asi Tokugava syogunatida qisqa muddatli Matsusaka domenining markazi boʻlgan, ammo Edo davrining koʻp qismida qal’a Vakayama qal’asi tomonidan boshqarilgan va Kishu domenining sharqiy posti boʻlgan.

Meydzi restavratsiyasidan soʻng, hudud Mie prefekturasining bir qismiga aylandi. Matsusaka shahri 1889-yil 1-aprelda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan yaratilgan. Matsusakaning ikkinchi kanji belgisi oʻsha kunlarda 阪 dan 坂 ga oʻzgartirildi. 1893-yil 26-martda shahardagi 1318 ta uy yongʻinda vayron boʻldi. Matsusaka 1933-yil 1-fevralda shahar maqomiga koʻtarildi. 1945-yil 4-fevralda havo hujumi natijasida toʻrt kishi halok boʻlgan Ikkinchi jahon urushida shaharga birozgina zarar yetdi. 1951-yil 16-dekabrda sodir boʻlgan yongʻin natijasida shahardagi 700 ga yaqin uy vayron boʻlgan. 1956-yil 15-oktabrda shahar chetidagi Rokken stansiyasida yirik temir yo‘l halokati ro‘y berdi va 42 kishi halok bo‘ldi. 1982-yil 1-avgustda Bess toʻfoni toʻqqiz kishining hayotiga zomin boʻldi. 1988-yilda shahar oʻzining 500 yilligini rasman nishonladi.

2005-yil 1-yanvarda shahar Mikumo va Ureshino (ikkalasi ham Ichishi tumanidan) va Iinan va Iitaka (ikkalasi ham Iinan tumanidan) shaharlarini oʻzlashtirib, hozirgi chegaralarigacha kengaydi.

Hukumat

Matsusaka toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer hamda 28 aʼzodan iborat bir palatali shahar kengashiga ega boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Matsusaka Mie prefekturasi assambleyasiga toʻrtta aʼzodan hissa qoʻshish huquqi mavjud. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Mie 1-okrugi tarkibiga kiradi.

Taʼlim tizimi

Matsusakada shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 36 ta davlat boshlangʻich taʼlim maktabi va 12 ta davlat oʻrta taʼlim maktabi hamda Mie prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan toʻrtta davlat yuqori taʼlim maktabi faoliyat yuritadi. Shuningdek, bitta xususiy oʻrta maktab va ikkita xususiy yuqori maktab mavjud. Prefekturada nogironlar uchun ikkita maxsus taʼlim maktabi ham bunyod etilgan. Ilgari Matsusaka shahrida joylashgan Mie Chukyo universiteti 2013-yilda oʻz faoliyatini yakunlagan.

Transport

Temir yoʻl

JR Tokai — Kisei magistral liniyasi

Rokken — Matsusaka — Tokuwa

JR Tokai — Meisho liniyasi

Matsusaka — Kaminoshō — Gongemmae

Kintetsu temir yoʻli — Osaka liniyasi

Ise-Nakagava

Kintetsu temir yoʻli — Nagoya liniyasi

Ise-Nakagawa

Kintetsu temir yoʻli — Yamada liniyasi

Ise-Nakagava — Ise-Nakahara — Matsugasaki — Matsusaka — Higashi-Matsusaka — Kushida — Koishiro

Magistral yoʻl

Ise tezkor yoʻli
Milliy yoʻnalish 23
Milliy yoʻnalish 42
Milliy yoʻnalish 166
Milliy yoʻnalish 368
Milliy yoʻnalish 422

Dengiz portlari

Matsusaka porti

Qardosh shahar munosabatlari

— Binhu tumani, Vuxi, Jiangsu viloyati, Xitoy^[5]

Mahalliy diqqatga sazovor joylar

Matsusaka qal’asi xarobalari
Takarazuka kofun qadimiy mozori
Azaka qal’asi xarobalari

Taniqli odamlar

Mitsui Takatoshi, Mitsui guruhi asoschisi.
Motoori Norinaga, Edo davri kokugaku olimi
Matsuura Takeshiro, tadqiqotchi, kartograf, yozuvchi, rassom, ruhoniy va antikvarist
Tetsuo Morimoto, siyosatchi
Masaharu Nakagava, siyosatchi
Kana Nishino, J-pop/R&B qoʻshiqchisi
Norihisa Tamura, siyosatchi
Ben Vada, rejissyor
Ikuzo Saito, olimpiya kurashchisi
Satoshi Hida, professional futbolchi
Keisuke Funatani, professional futbolchi
Mienoumi Tsuyoshi, sumo kurashchisi
Hiroki Mizumoto, professional futbolchi
Yotsukasa Dai, sumo kurashchisi
Aki Deguchi, J-pop buti va qoʻshiqchisi

Manbalar

↑ „Matsusaka city official statistics“ (ja).
↑ „ja:観測史上1～10位の値（年間を通じての値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
↑ „ja:気象庁 / 平年値（年・月ごとの値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
↑ Matsusaka population statistics
↑ „International Exchange“. List of Affiliation Partners within Prefectures. Council of Local Authorities for International Relations (CLAIR). 2016-yil 5-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-noyabr.

Havolalar

Rasmiy sayti (yaponcha)
Matsusaka city guide from the Mie Guidebook at Mie JETs

[Matsusaka-hp-1] „Matsusaka city official statistics“ (ja).

[2] „ja:観測史上1～10位の値（年間を通じての値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.

[normals-3] „ja:気象庁 / 平年値（年・月ごとの値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.

[4] Matsusaka population statistics

[International-5] „International Exchange“. List of Affiliation Partners within Prefectures. Council of Local Authorities for International Relations (CLAIR). 2016-yil 5-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-noyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

k m t Mie prefekturasi
Tsu (capital)
Maxsus shahar	Yokkaichi
Shaharlar	Tsu Ise Matsusaka Kuvana Suzuka Nabari Ovase Kameyama Toba Kumano Inabe Shima Iga
Tumanlar	Inabe tuman Tōin Kitamuro tuman Kihoku Kuvana tuman Kisosaki Mie tuman Asahi Kavagoe Komono Minamimuro tuman Kihō Mihama Taki tuman Meiva Ōdai Taki Vatarai tuman Minamiise Taiki Tamaki Vatarai
Mie prefekturasidagi birlashishlar roʻyxati