Maps of Meaning

Ma'no xaritalari: E'tiqod arxitekturasi

Fayl:Maps of Meaning The Architecture of Belief book cover.jpg
Asl nomi	Maps of Meaning: The Architecture of Belief
Muallif(lar)	Jordan B. Peterson
Mamlakat	Kanada
Til	inglizcha
Janr(lar)i	Psixologiya
Nashr etilgan sanasi	1999-yil
Nashriyot	Routledge
Sahifalar soni	564
ISBN	978-0415922227

Maps of Meaning: The Architecture of Belief (tarjimasi „Maʼno Xaritalari: Eʼtiqod Arxitekturasi“) — kanadalik psixolog Jordan B. Peterson tomonidan 1999-yilda yozilgan kitob boʻlib, unda insonlarning qanday qilib maʼno yaratishlari haqida, qanday qilib narsalarga maʼno yuklashlari haqida maʼlumot keltiriladi. Kitobga keltirilishicha, insonlarning bu yoʻsinda maʼno yaratishlari miya ishlash tamoyillari bilan mosdir. Kitobda „eʼtiqod tizimlari strukturasi va oʻsha tizimlarning inson hissiyotlarini tartibga solishi“ tahlil qilinadi va unda „koʻplab akademik sohalardagi adabiyotlardan foydalanilgan holda fan bilan mif hamda eʼtiqodlarni bogʻlash insonlarning qanday qilib maʼno va mazmun yaratishlarini toʻliq tushunish uchun muhimligi taʼkidlanadi“.

Mazmuni

Pitersonning fikricha, uning kitobni yozishdan asosiy maqsadi nega individlar va ijtimoiy guruhlarning bir-biri bilan ijtimoiy nizoga kirishishlarini aniqlash va individlarning oʻz eʼtiqodlarini himoya qilish yoʻlida fikrlash tarzlarini va motivlarini ochib berish boʻlgan. Kitob insonlarning Gulag, Holokost va Ruanda genotsidi kabi vahshiyliklarni sodir etishlariga sabablarni topishga harakat qiladi. Uning fikricha „dunyo diniy tizimlari axloqimizdagi eng muhim jihatlarni ajratib berishga va nihoyada universal axloq tizimini ishlab chiqish imkonini beradi“.

Pitersonning fikricha, inson tafakkurida olamdagi xaos (nomaʼlumlik, yaʼni tabiat) va tartib (ochilgan, xaritalashtirilgan hudud xususiyati, yaʼni madaniyat) orasidagi kurash aks etadi. Insonlar oʻzlaridagi mavhum mushohada yuritish qobiliyatlari bilan mavhum ong sohalarini xaritalashtirishadi va „hissiyotlarimizni tartibga soluvchi“ eʼtiqod tizimlarini yaratishadi. Insondagi muhim eʼtiqod tizimlariga boʻluvchi tahdid insonlarda unga qarshi hissiy reaksiyalarni vujudga keltiradi va bu insonlarni ichki (oʻz eʼtiqod tizimlaridagi) xaosga yuzlanishdan iborat patologik urinishlarga majbur qiladi. Xaos (tartibsizlik) va Kosmos (Madaniyat, Tartib) tamoyillari orasidagi vositachi tamoyil bu Logos (Ong) tamoyili boʻlib, miflar va afsonalardagi qahramonlar va qahramonlik koʻrsatuvchi shaxslar mazkur ikki bir biriga qarshi kuchlar orasida vositachilik qilib, madaniyat jamiyatga asos soluvchi shaxslardir. Mazkur maʼnoda, „miflar adabiy nomaʼlumlik, maʼlumlik va biluvchini“ oʻzida aks ettiradi va bunda „biluvchi“ xuddi Avliyo Jorj kabi „xaos ajdarini boshini oluvchi“ va natijada „individuallik shaklidagi balogʻatga yetuvchi“ qahramon hisoblanadi. Kitobda, shuningdek, Piterson miyaning qanday faoliyat yuritishi haqida ham toʻxtalib oʻtadi va buni tushuntirishda tafsilotlarga boy geometrik diagrammalardan foydalanadi (misol uchun „Shaxsiyat, Hudud va Jarayon sifatidagi Tajribaning Tarkibiy Qismlari“).

Strukturasi

Bob	Bob nomi	Paragraf nomi	Mavzu
1	Maps of Experience	Object and Meaning
2	Maps of Meaning	Three Levels of Analysis
		Normal and Revolutionary Life: Two Prosaic Stories	Normal Life
			Revolutionary Life
		Neuropsychological Function: The Nature of the Mind	The Valence of Things
			Unexplored Territory: Phenomenology and Neuropsychology
			Exploration: Phenomenology and Neuropsychology
			Explored Territory: Phenomenology and Neuropsychology
		Mythological Representation: The Constituent Elements of Experience	Introduction
			The Enuma Elish: A Comprehensive Exemplar of Narrative Categorization
			The Dragon of Primordial Chaos
			The Great Mother: Images of the Unknown, or Unexplored Territory
			The Divine Son: Images of the Knower, the Exploratory Process
			The Great Father: Images of the Known, or Explored Territory
3	Apprenticeship and Enculturation	Adoption of a Shared Map
4	The Appearance of Anomaly	Particular Forms of Anomaly: The Strange, The Stranger, The Strange Idea and The Revolutionary Hero	The Strange
			The Stranger
			The Strange Idea
			The Revolutionary Hero
		The Rise of Self-Reference, and the Permanent Contamination of Anomaly with Death
5	The Hostile Brothers	Archetypes of Response to the Unknown
		Introduction: The Hero and the Adversary
		The Adversary: Emergence, Development and Representation
		The Adversary in Action: Voluntary Degradation of the Map of Meaning
		Heroic Adaptation: Voluntary Reconstruction of the Map of Meaning	The Creative Illness and the Hero
			The Alchemical Procedure and the Philosopher's Stone
Conclusion		Introduction
		The Divinity of Interest