Kavkaz asirasi

Kavkaz asirasi
Rejissyor(lar)	Leonid Gayday
Prodyuser(lar)	Mosfilm
Rollarda	Aleksandr Demyanenko Natalya Varley Yuriy Nikulin Yevgeniy Morgunov Georgiy Vitsin Vladimir Etush Frunzik Mkrtchyan
Bastakor(lar)	Aleksandr Zatsepin
Kinematografiya	Konstantin Brovin
Distribyutor	Mosfilm
Chiqarilgan sanasi	1-aprel, 1967-yil(1967-04-01)
Davomiyligi	77 minut
Mamlakat	Sovet Ittifoqi
Til	Rus tilida

Kavkaz asirasi, yoxud Shurikning yangi sarguzashtlari (ruscha: Кавказская пленница; toʻliq nomi Kavkazskaya plennitsa, ili Novie priklyucheniya Shurika) — 1967-yilda suratga olingan romantik komediya. Aleksandr Pushkinning "Kavkaz asiri" nomli poemasiga va Lev Tolstoyning xuddi shu nomli hikoyasiga asoslangan. Filmning oʻzbekcha dublyajiga Omon Abdurazzoqov, Yoqub Ahmedov, Dias Rahmatov, Mukambar Rahimova, Amin Turdiyev, Rauf Boltayev, Toʻlqin Tojiyev, Oʻktam Luqmonova kabi aktyorlar ovoz berishgan.

Syujeti

Shurik „togʻli hududlardan biriga“ ilmiy va etnografik ekspeditsiyaga boradi. Qahramon togʻ marosimlari va xalq ogʻzaki ijodini, jumladan, tostlarni oʻrganish niyatida. Birinchi kunning oʻzidayoq maʼlum boʻlishicha, Kavkazda tostlar janrini oʻrganish oʻrganilayotgan material bilan amaliy tanishishni oʻz ichiga oladi. Yosh olimning dasturxon tostlariga boʻlgan qiziqishidan xabar topgan mahalliy aholi Shurikka marosimlar yordamida mavzuni oʻzlashtirishga yordam berishga tayyor ekanliklarini bildiradilar. Oqibatda oʻzining jismoniy imkoniyatlarini hisoblab chiqmagan mehmon tantana saroyining ochilishiga halal beradi va militsiyaga tushadi. U yerdan Shurikni tuman rahbari oʻrtoq Saaxov qutqarib qoladi. U folklor yigʻuvchini „yirik ilmiy xodim, aqliy mehnat odami“ deb ataydi, voqeaning oʻzi esa „ishdagi baxtsiz hodisa“ deb ataladi.

Oʻrtoq Saaxovning qoʻllab-quvvatlashi va maqtovlari Shurikni yoʻldan ozdiradi. Qahramon, taʼtilga kelgan Pedagogika instituti talabasi Ninaning goʻzalligini qadrlagan tuman miqyosidagi amaldor amakisi Jabrail bilan savdolashib ketganidan va aslida qoʻylar podasi va fin muzlatgichi uchun „kelin“ sotib olganidan shubhalanmaydi. Saaxov „komsomolchi, sportchi va goʻzal“ Ninani togʻ daryosi ustida joylashgan mustahkam uyiga olib ketmoqchi. Buning uchun amaldor Nina bilan shaharga kiraverishda uchrashgan Shurikni „kelin oʻgʻirlash bilan bogʻliq qandaydir sahnalashtirilgan marosimga“ jalb qiladi. Saaxovning „sovchilari“ sifatida uchlik — „qoʻrqoq, ahmoq va barzangi“ oʻrtaga chiqadi.

Shurik Ninaning qamoqqa olinishi bilan bogʻliq vaziyatda beixtiyor „satrapning xizmatkori“ boʻlib chiqqanini bilib, eʼtiroz bildirmoqchi boʻlganida, Saaxov isyonchini ruhiy kasalliklar shifoxonasiga joylashtirish uchun bahona yaratadi. Qahramon kasalxonadan qochib, qal’a uyidan qochib ketgan Nina va yosh qahramonlarni qoʻllab-quvvatlayotgan haydovchi Edik bilan birga tuman rahbari uchun tomosha qoʻyadi: Chaykovskiyning „Oqqush koʻli“ baletini televizorda tomosha qilayotganda, uning uyida chiroqlar oʻchadi va Saaxovni „qadimgi togʻlar qonuniga binoan“ jazolashga vaʼda bergan shaxslar paydo boʻladi. Saaxov qochishga urinib, deraza oldiga yugurganida, unga miltiqdan tuz otishadi.

Keyingi epizod xalq sud zalida boʻlib oʻtadi. Uchlik, Jabrail va Saaxov sud qilinadi. Qoʻrqoqning („Yashasin bizning sudimiz, dunyodagi eng odil sud!“) soʻzidan keyin sudya hozir boʻlgan barchani oʻtirishga taklif qiladi. Saaxov, „oʻtira olmaydi“. Film oxirida Nina, Shurik va eshak shahar tashqarisiga chiqadigan yoʻl boʻylab yurishadi. Burilishdan mikroavtobus paydo boʻladi, u sahna ortida yangrayotgan „Ayiqlar haqida qoʻshiq“ ostida „Kavkaz asirasini“ olib ketadi. Uning „oʻgʻirlab ketuvchisi va qutqaruvchisi“ Shurik eshakka minib boradi.

Rollarda

Aktyor	Rol
Aleksandr Demyanenko	Shurik jurnalist Shurik
Natalya Varley	Nina yoshlar faoli Nina
Vladimir Etush	Saaxov tuman rahbari Saaxov
Frunzik Mkrtchyan	Jabrail Saaxovning yordamchisi Jabrail
Ruslan Axmetov	Edik Shurikning do'sti Edik
Yuriy Nikulin	ahmoq kelin o'g'risi ahmoq
Georgiy Vitsin	qo'rqoq kelin o'g'risi qo'rqoq
Yevgeniy Morgunov	barzangi kelin o'g'risi barzangi

Linklar

• Kavkaz asirasi AllMovieda
• Kavkaz asirasi IMDbda
• Kidnapping, Caucasian style (Wayback Machine saytida 2013-11-11 sanasida arxivlangan) Mosfilm saytida