Itsimonlar

Itsimonlar
Ilmiy tasniflash
Olam:	Hayvonlar
Tip:	Xordalilar
Sinf:	Sut emizuvchilar
Turkum:	Yirtqichlar
Oila:	Itsimonlar
Urugʻ:	Canis
Kenja turlari
Urugʻ: †Harpalodon Urugʻ: †Lycophocyon Urugʻ: †Procynodictis Kenja oila: †Amphicyonoidea Oila: †Amphicyonidae Klad: Canoidea Infraturkum: Cynoidea Oila: Canidae Infraturkum: Arctoidea

Itsimonlar (lotincha: Canidae) — yirtqich sut emizuvchilar oilasi. Boʻri, chiyaboʻri, tulki, shimol tulkisi. Avstraliyada tarqalgan dingo, Shimoliy Amerikadagi koyot, Afrikadagi fenek, xonaki itlar va hokazo itsimonlarning vakillaridir. Barmoqlariga tayanib yuradi, oddingi oyogʻida beshtadan, orqa oyogʻida toʻrttadan barmoq bor. Tirnogʻi toʻmtoq, ichga tortilmaydi. Dumi baroq, ancha uzun. Junining rangi har xil, oq tulkining rangi yil fasliga karab oʻzgaradi. Tishlari kesuvchi tipda, qoziq tishlari yaxshi rivojlangan. Itsimonlar Antarktidadan boshqa hamma qitʼalarda tarqalgan, har xil sharoitda yashaydi. Asosan, hayvonlar, baʼzilari oʻlimtiklar bilan oziqlanadi. Koʻp itsimonlar monogam, yiliga bir marta tugʻadi. Baʼzilari serpusht. Masalan, shimoliy tulkilari 18 tagacha tugʻadi. Itsimonlar yil boʻyi faol (yenotsimon itdan boshqa). Itsimonlar oilasi 35 turni oʻz ichiga oladi. Oʻzbekistonda 7 turi uchraydi. Itsimonlarning koʻp turlari moʻynasi uchun ovlanadi, qora tulki kabi moʻynali itsimonlar moʻynachilik fermalarida koʻplab boqiladi. Yenotsimon it Rossiyaning bir qancha viloyatlarida iqlimlashtirilgan. Itsimonlarning koʻp turlari quturish kasalligi viruslarini va gijja tuxumlarini tarqatadi.