Ibrohim ibn Muhammad
| Ibrohim ibn Muhammad | |
|---|---|
| إِبْرَاهِيم ٱبْن مُحَمَّد | |
 | |
| Tavalludi |
Ibrohim ibn Muhammad Zulhijja 8-hijriy; taxminan milodiy 630 yil mart/aprel |
| Vafoti |
Shavvol 29, 10 hijriy; tax. 632 yil 27-yanvar Madina, Hijoz, Arabiston |
| Otasi | Muhammad |
| Onasi | Maria al-Qibtiyya |
Ibrohim ibn Muhammad (arabcha: إِبْرَاهِيم ٱبْن مُحَمَّد), Islom payg'ambari Muhammad(s.a.v) va Mariya al-Qibtiyyaning o'g'li edi.[1][2]
Tutilishning paydo bo'lishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ibn Kasir o'zining " Al-Bidoya va-n-Nihoya " kitobida Ibrohim alayhissalomning 10- hijriy 10 rabi'ul-avval payshanba kuni vafot etganini va uning vafotidan so'ng darhol quyosh tutilishi sodir bo'lganini, shuning uchun hozirgi paytda odamlar Alloh taolo quyosh tutilishi bilan paygʻambariga ta’ziya bildirayotgani haqida gapira boshladi. Muhammad alayhissalom hamrohlarining oʻziga yoki oʻgʻliga ilohiylik aytib, fitnaga tushib qolishlarini istamay, masjidda turib:[3]
"Quyosh va oy birovning o'limi yoki hayoti (ya'ni tug'ilishi) tufayli tutilmaydi. Tutilishni ko'rsangiz namoz o'qing va Allohga duo qiling."[4]
Kasallik va o'lim
[tahrir | manbasini tahrirlash]Muhammadning xotini va Ibrohimning onasi 628-yilda Vizantiya amaldori Muqavqis tomonidan Muhammadga sovg'a sifatida yuborilgan misrlik ayol edi. Ibn Kasirning Ibn Sa'ddan iqtibos keltirganiga ko'ra, u 8 -hijriy yilning oxirgi oyida tug'ilgan, ya'ni 630 -yilga to'g'ri keladi.[5] Muslim Ibn Hajjoj va Nasoiy kabi musulmon olimlari Al-Voqidiy ishonchli emasligini va iqtibos keltirish ishonchli emasligini ta'kidlaydilar. Bolaga yahudiy, nasroniy va musulmon urf-odatlarida hurmatga sazovor bo'lgan Bibliya payg'ambari Ibrohim (yoki arabcha Ibrohim) sharafiga nomlangan. Ibrohim oʻsha davr arablari anʼanasiga koʻra temirchi Abu Sayfning xotini Ummu Sayf ismli hamshiraning qaramogʻiga topshirilgan va Muhammad sutini toʻldirish uchun unga bir necha echki bergan.[6] U kasal bo'lib qolganda, uni onasi va uning singlisi Shirin qaramog'idagi xurmo bog'iga ko'chirishdi. Uning tirik qolmasligi aniq bo'lgach, Muhammadga xabar berildi.[6] Uning bu xabarga munosabati quyidagicha:
U bu xabardan juda hayratga tushdiki, tizzalari endi uni ko'tarolmasligini his qildi va Abdurahmon ibn Avfdan unga suyanish uchun qo'lini berishini so'radi. U zudlik bilan bogʻ tomon yoʻl oldi va onasining bagʻrida oʻlayotgan goʻdak bilan xayrlashish uchun oʻz vaqtida yetib keldi. Muhammad payg'ambar bolani olib, qo'l silkitgancha, uni o'z bag'riga qo'ydi. Uning yuragi yangi fojiadan parchalanib ketdi, uning chehrasi ichki dardni aks ettirdi. Gʻamdan boʻgʻilib oʻgʻliga: “Ey Ibrohim, Allohning hukmiga qarshi, biz senga hech qanday foyda keltira olmaymiz”, dedi-da, jim qoldi. Koʻzlaridan yosh oqardi. Bola asta-sekin o'tib ketdi, onasi va xolasi tinimsiz tomosha qildilar va yig'ladilar va Payg'ambar ularni to'xtatishni hech qachon buyurmagan. Ibrohim o'limga taslim bo'lgach, Muhammad payg'ambarning unga qisqa vaqt tasalli bergan umidi butunlay puchga chiqdi. Koʻzlarida yosh bilan oʻlgan bolaga yana bir bor gapirdi: “Ey Ibrohim, agar haqiqat bizdan keyingilar birinchilar qatoriga qoʻshilishi aniq boʻlmasa edi, senga hozirgidan ham koʻproq yigʻlagan boʻlardik”. Bir lahzadan keyin u zot dedilar: "Ko'zdan yosh oqadi, qalb g'amgin bo'ladi, lekin biz Robbimiz rozi bo'ladigan so'zdan boshqa hech narsa demaymiz. Albatta, ey Ibrohim, bizdan ketishingdan xafa bo'ldik"Manba xatosi: Invalid parameter in
<ref>tag
Dafn
[tahrir | manbasini tahrirlash]Muhammad, shuningdek, Mariya va Siringa Ibrohimning jannatda o'z qarovchisi bo'lishini xabar qilgani haqida xabar berilgan. Turli rivoyatlarda Ibrohimga gʻuslni Ummu Burda yoki al-Fadl ibn Abbos dafn qilishga tayyorgarlik koʻrgani aytiladi. Keyin Muhammad, amakilari Abbos va boshqalar uni qabristonga olib borishdi. Bu yerda Muhammad imomlik qilgan janoza namozidan keyin dafn qilindi. Shundan soʻng Muhammad qabrni qum bilan toʻldirib, ustiga suv sepib, ustiga belgi qoʻyib: “Qabr toshlari yaxshilik ham, yomonlik ham qilmaydi, balki tiriklarni tinchlantirishga yordam beradi. Inson nima qilsa, Alloh unga yaxshilik tilaydi”[6]
Aka-uka opa-singillar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Qosim ibn Muhammad
- Abdulloh ibn Muhammad
- Zaynab binti Muhammad
- Ruqayya binti Muhammad
- Ummu Kulsum binti Muhammad
- Fotima Zahra binti Muhammad
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manba
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Tafsir (Exegesis) of Quran by Ibn Kathir for Chapter 66 of Quran verses 1-5.
- ↑ Zaad al-Ma’aad, 1/103.
- ↑ „الكتب - البداية والنهاية - سنة إحدى عشرة من الهجرة - فصل في ذكر أولاده عليه وعليهم الصلاة والسلام- الجزء رقم8“. Islamic Library. Qaraldi: 2019-yil 28-noyabr.
- ↑ /buxoriy/16/4 „Hadis - Tutilishlar kitobi - Sahih al-Buxoriy - Payg'ambar Muhammad (ṣly̱ ạllh ʿlyh w slm) so'zlari va ta'limotlari“. Sunnah. Qaraldi: 28 noyabr 2019.
- ↑ Ibn Kathir, quoting Ibn Saad
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Muhammad Husayn Haykal, Translated by Isma'il Razi A. al-Faruqi, The Life of Muhammad, American Trust Publications, 1976, ISBN 0-89259-002-5 Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "Haykal" defined multiple times with different content