Hayotiy zarur va eng muhim dori preparatlari
Hayotiy zarur va eng muhim dori vositalari (HZEMDP; 2011-yilgacha – "HZDV", Vital va Essential Medicines[1]) – dori vositalari narxlarini davlat tomonidan tartibga solish maqsadida Rossiya Federatsiyasi hukumati tomonidan tasdiqlangan dori vositalari roʻyxati. Dori vositalari narxlarini davlat tomonidan tartibga solish vazifasi aholi va tibbiyot muassasalari uchun dori vositalarining mavjudligini oshirishdan iborat[2].
Hayotiy zarur va eng muhim dorilar roʻyxati xalqaro patentlanmagan nomlar ostidagi dori vositalari roʻyxatini oʻz ichiga oladi va Rossiya Federatsiyasi fuqarolariga davlat kafolatlari ostida koʻrsatiladigan tibbiy yordamning deyarli barcha turlarini, xususan, shoshilinch tibbiy yordam, statsionar yordam, ixtisoslashtirilgan ambulatoriya va statsionar bemorlarni parvarishlashni qamrab oladi, shuningdek, tijorat sohasida sotiladigan dori-darmonlarning katta miqdorini oʻz ichiga oladi. Bundan tashqari hayotiy zarur va eng muhim dori vositalarining roʻyxati Rossiya Federatsiyasining taʼsis subyektlarining mintaqaviy roʻyxatlarini va statsionar tibbiy tashkilotlarning dori vositalarining formulalar roʻyxatini ishlab chiqish uchun asos boʻlib hizmat qiladi.[manba kerak]
Hayotiy va muhim dori vositalari roʻyxati dori vositalarining xalqaro anatomik-terapevtik-kimyoviy tasnifi (ATC) yordamida shakllantiriladi.inglizcha: Anatomical Therapeutic Chemical classification system (ATC)).
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2012-yildan boshlab Rossiya Federatsiyasi Hukumatining 2011-yil 7-dekabrdagi 2199-r[3] -sonli qarori bilan tasdiqlangan hayotiy va muhim dori vositalarining roʻyxati amal qiladi.
2013-yilda 2012-yil 30-iyuldagi 1378-r-son buyrugʻiga binoan roʻyxat oʻzgarishsiz qoldi. 2011-yil roʻyxati bilan taqqoslaganda, baʼzi dorilar (masalan, ergokalsiferol, xinidin va boshqalar.) roʻyxatdan chiqarib tashlandi, boshqalari qoʻshildi.
Roʻyxatdagi dori vositalarining umumiy soni 29 moddaga koʻpaydi (u 24 moddaga kengayishi kerak edi) va 588 ta (2011-yildagi roʻyxatda 559 taga qarshi) dori nomlarini oʻz ichiga oladi.
2012-yil roʻyxatiga faqat mahalliy ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan 93 ta dori kiritilgan (16,4%), 207 ta dori vositalari (36,5%) faqat xorijiy ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan va yana 267 nomdagi (47,1%) dori vositalarining (47,1%) Rossiya va xorijiy farmatsevtika kompaniyalari tomonidan ishlab chiqariladi[4].
2011-yilda hayotiy va muhim dori vositalari roʻyxatidagi dori-darmonlar narxi 2 foizga oshdi.[manba kerak].
2011-yil kuzida Rossiya farmatsevtika ishlab chiqaruvchilari assotsiatsiyasi (ARPM) narxlarni 6 foizga oshirishga intildi (kutilgan inflyatsiyaga muvofiq), ammo Federal tarif hizmati va Rossiya Federatsiyasi Sogʻliqni saqlash va ijtimoiy rivojlanish vazirligi buni rad etdi.
Tatyana Golikova, bir safar kompaniyalarga 2012-yilda mavjud tarif tartib-qoidalariga muvofiq narxlarni qayta hisoblash imkoniyati berilishini vaʼda qilgandi[5].
2015-yil 1 martdan boshlab Rossiya Federatsiyasi Hukumatining 2014-yil 30-dekabrdagi 2782-r[6] -sonli qarori bilan tasdiqlangan 2015-yil uchun tibbiy maqsadlarda foydalanish uchun hayotiy zarur va eng muhim dori vositalarining roʻyxati qoʻllanadi.
2016-yil 1 martdan 2015-yil oxirida tasdiqlangan 2016-yil uchun tibbiy maqsadlarda foydalanish uchun hayotiy va muhim dori vositalari roʻyxati[7] qoʻllanadi. Rossiya Federatsiyasi Hukumatining 2016-yil 28-dekabrdagi 2885-r-son qarori bilan 2017-yil uchun tibbiy maqsadlarda foydalanish uchun hayotiy va muhim dori vositalari roʻyxati tasdiqlandi (2016-yil 28-dekabrdan kuchga kirgan)).
2018-yil 1-yanvardan boshlab hayotiy va muhim dori vositalarining roʻyxati 60 ta dori va 8 ta dozalash shakllarini oʻz ichiga olgan holda kengaytirildi[8] (Rossiya Federatsiyasi Hukumatining 2323-r-son qarori).
Roszdravnadzor maʼlumotlariga koʻra, 2017-yilda Rossiya Federatsiyasida hayotiy va muhim dori vositalarining narxi 1,8 foizga kamaydi. Boshqarmaning qayd etishicha, bunday dori vositalari oxirgi marta 2013-yilda – 0,6 foizga arzonlashgan. Oʻtgan yili 5 yil davomida rekord koʻrsatkich qayd etildi[9].
2018-yil 10-dekabrda Hayotiy zarur va eng muhim dori vositalarining yangi roʻyxati tasdiqlandi. 2019-yil uchun roʻyxat 38 ta dori vositasi va 2 ta yangi dori shakli bilan toʻldirildi. Roʻyxatdagi dori vositalarining umumiy soni 699 tadan 735 tagacha oʻsdi[10].
2022-yilda hayotiy va muhim dori vositalari roʻyxati 808 nomga kengaytiriladi, dedi Rossiya Bosh vaziri Mixail Mishustin[11].
A. Ovqat hazm qilish tizimi va metabolizm
[tahrir | manbasini tahrirlash]| ATX kodi | Preparat | Farmakologik taʼsiri | Primechanie | |
|---|---|---|---|---|
| A02. | Kislotalilik buzilishi bilan bogʻliq kasalliklarni davolash uchun preparatlar | |||
| A02B | oshqozon yara kasalligi va oʻn ikki barmoqli ichak yara kasalligi va gastroezofageal reflyuks kasalligini davolash uchun preparatlari | |||
| A02BA | N2-gistamin retseptorlari blokatorlari | |||
| Ranitidin | II avlod H2-gistamin retseptorlari (oshqozon sekretsiyasiga javob beradigan resteptorlar) blokatori, oshqozon-oʻn ikki barmoqli ichak yaralarini davolashda ishlatiladi. | |||
| Famotidin | III avlod H2-gistamin retseptorlari blokatori, uning raqobatchi antagonisti hisoblanadi. Asosiy farmakologik effekti oshqozon sekretsiyasini bostirishdan iborat. | |||
| A02BC | proton nasosi ingibitorlar | |||
| Omeprazol | Oshqozon sekretsiyasining yuqori darajada samarali blokatorli hisoblanadi, asosan oshqozon yara kasalligi va Zollinger-Ellioson sindromida ishlatiladi. Preparat vodorod-kaliy adenozintrifosfatazani ingibitsiyalab, oshqozonning pariyetal hujayralarida proton nasosi faoliyatini bloklaydi. | |||
| Ezomeprazol | S-izomerom omeprazola, snijaet sekresiyu solyanoy kisloti v jeludke putem spesificheskogo ingibirovaniya protonnoy pompi v parietalnix kletkax slizistoy obolochki jeludka. S- i R-izomer omeprazola obladayut sxodnoy farmakodinamicheskoy aktivnostyu. | |||
| A02BX | oshqozon va oʻn ikki barmoqli ichak yara kasalligi va gastroezofageal reflyuks kasalligini davolash uchun boshqa preparatlar | |||
| Vismut trikaliy disitrat | Protivoyazvennoe sredstvo s bakteritsidnoy aktivnostyu v otnoshenii Helicobacter pylori, obladaet takje protivovospalitelnim i vyajuщim deystviem. Ispolzuetsya pri lechenii yazv jeludka i dvenadsatiperstnoy kishki. | Ne sleduet putat s drugim lekarstvennim preparatom, subnitratom vismuta. | ||
| A03. | oshqozon-ichak traktining funksional buzilishlarini davolash uchun preparatlar | |||
| A03A | ichak funksional buzilishlarini davolash uchun preparatlar | |||
| A03AA | sintetik antixolinergik vositalar, uchlamchi aminogruppaga ega efirlar | |||
| mebeverin | ||||
| platifillin | ||||
| A03AD | papaverin va uning xosilalari | |||
| drotaverin | ||||
| A03B | belladonna preparatlari | |||
| A03BA | belladonna alkaloidlari, uchlamchi aminlar | |||
| atropin | ||||
| A03FA | oshqozon-ichak trakti harakati stimulyatorlari | |||
| metoklopramid | ||||
| A04. | qayt qilishga qarshi preparatlar | |||
| A04A | ichakning funksional buzilishlarini davolash uchun preparatlar | |||
| A04AA | blokatori serotoninovix 5HT<sub id="mwAQQ">3</sub>-reseptorov | |||
| ondansetron | ||||
| A05. | jigar va oʻt ajratish yoʻllari kasalliklarini davolash uchun preparatlar | |||
| A05A | oʻt ajratish yoʻllari kasalliklarni davolash uchun preparatlar | |||
| A05AA | oʻt kislotasi preparatlari | |||
| ursodeoksixol kislotasi | ||||
| A05BA | jigar kasalliklarini davolash uchun preparatlar, lipotrop vositalar | |||
| fosfolipidlar + glitsirrizin kislotasi | ||||
| qahrabo kislota + meglumin + inozin + metionin + nikotinamid | ||||
| A06. | ich suruvchi (boʻshashtiruvchi) vositalar | |||
| A06AB | kontakt ich suruvchi vositalar | |||
| bisakodil | ||||
| A va B sennozidlar angl | ||||
| A06AD | osmotik ich suruvchi vositalar | |||
| laktuloza | ||||
| makrogol | ||||
| A07. | diareyaga qarshi, ichak yalligʻlanishiga qarshi va antimikrob preparatlar | |||
| A07BS | absorbsiyalovchi boshqa ichak preparatlari | |||
| dioktaedrik smektit | ||||
| A07DA | oshqozon-ichak trakti harakatini pasaytiruvchi preparatlar | |||
| loperamid | ||||
| A07EC | ichak yalligʻlanishiga qarshi preparatlar | |||
| mesalazin | ||||
| sulfasalazin | ||||
| A07FA | diareyaga qarshi mikroorganizmlar | |||
| bifidobakteriyalar bifidum | ||||
| A09. | ovqat hazm qiluvchi preparatlar, jumladan ferment preparatlari | |||
| A09AA | ovqat hazm qiluvchi preparatlar, jumladan ferment preparatlari | |||
| pankreatin | ||||
| A10. | qandli diabetni davolash uchun preparatlar | |||
| A10A | insulin va uning analoglari | |||
| A10AB | inyeksion yuborish uchun qisqa taʼsirga ega insulinlar va ularning analoglari | |||
| insulin aspart | ||||
| insulin glulizin | ||||
| insulin lizpro | ||||
| eruvchi insulin (gen-injeneriyasi bilan olingan odam insulini) | ||||
| A10AC | insulini sredney prodoljitelnosti deystviya i ix analogi dlya inʼeksionnogo vvedeniya | |||
| insulin-izofan (gen-injeneriyasi bilan olingan odam insulini) | ||||
| A10AD | insulini sredney prodoljitelnosti deystviya i ix analogi dlya inʼeksionnogo vvedeniya v kombinatsii s insulinami korotkogo deystviya dlya inʼeksionnogo vvedeniya | |||
| ikki fazali insulin aspart | ||||
| ikki fazali insulin (gen-injeneriyasi bilan olingan odam insulini) | ||||
| insulin degludek + insulin aspart | ||||
| insulin lizpro dvuxfazniy | ||||
| A10AE | inyeksiya sifatida yuborish uchun uzoq taʼsirga ega insulinlar va ularning analoglari | |||
| insulin glargin | ||||
| insulin glargin + liksisenatid | ||||
| insulin degludek | ||||
| insulin detemir | ||||
| A10B | insulindan tashqari gipoglikemik preparatlar | |||
| A10BA | biguanidlar | |||
| metformin | ||||
| A10BV | sulfonilmochevina preparatlari | |||
| glibenklamid | ||||
| gliklazid | ||||
| A10BH | dipeptidilpeptidaza-4 (DPP-4) ingibitorlari | |||
| alogliptin | ||||
| vildagliptin | ||||
| gozogliptin | ||||
| linagliptin | ||||
| saksagliptin | ||||
| sitagliptin | ||||
| evogliptin | ||||
| A10BJ | glyukagonsimon peptid-1 analoglari | |||
| dulaglutid | ||||
| liksisenatid | ||||
| dapagliflozin | ||||
| A10BK | ingibitori natriyzavisimogo perenoschika glyukozi 2 tipa | |||
| ipragliflozin | ||||
| empagliflozin | ||||
| A10BX | insulindan tashqari boshqa gipoglikemik preparatlar | |||
| repaglinid | ||||
| A11. | vitaminlar | |||
| A11CA | A vitamini | |||
| retinol | ||||
| A11CC | D vitamini va uning analoglari | |||
| alfakalsidol | ||||
| kalsitriol | ||||
| kolekalsiferol | ||||
| A11DA | B1 vitamini | |||
| tiamin | ||||
| A11GA | askorbin kislotasi (C vitamini) | |||
| askorbin kislotasi | ||||
| А11НA | drugie vitaminnie preparati | |||
| piridoksin | ||||
| A12. | mineral qoʻshimchalar | |||
| A12AA | kalsiy preparatlari | |||
| kalsiy glyukonati | ||||
| A12CX | boshqa mineral moddalar | |||
| kaliy va magniy asparaginat | ||||
| A14. | sistemali taʼsirga ega anabolik vositalar | |||
| A14A | <b id="mwAzs">anabolik steroidlar</b> | |||
| A14AB | estren xosilalari | |||
| nandrolon | ||||
| A16. | drugie preparati dlya lecheniya zabolevaniy jeludochno-kishechnogo trakta i narusheniy obmena veщestv | |||
| A16AA | aminokislotalar va ularning xosilalari | |||
| ademetionin | ||||
| A16AB | ferment preparatlar | |||
| alfa velaglyutseraza | ||||
| imiglutseraza | ||||
| alfa taliglyutseraza | ||||
| A16AX | prochie preparati dlya lecheniya zabolevaniy jeludochno-kishechnogo trakta i narusheniy obmena veщestv | |||
| miglustat | ||||
| nitizinon | ||||
| sapropterin | ||||
| tiokt kislotasi | ||||
B. Qon va qon yaratish sistemasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]| ATX kodi | Preparat | Farmakologik taʼsiri | Primechanie | |
|---|---|---|---|---|
| B01. | antitrombotik vositalar | |||
| B01A | antitrombotik vositalar | |||
| B01AA | K vitamini antagonistlari | |||
| varfarin | ||||
| B01AB | geparin guruhi | |||
| geparin natriy | ||||
| enoksaparin natriy | ||||
| parnaparin natriy | ||||
| B01AC | geparindan tashqari antiagregantlar | |||
| klopidogrel | ||||
| seleksipag | ||||
| tikagrelor | ||||
| B01AD | ferment preparatlari | |||
| alteplaza | ||||
| prourokinaza | ||||
| stafilokinazaning aminokislotalar ketma-ketligiga ega boʻlgan rekombinant oqsil | ||||
| tenekteplaza | ||||
| B01AE | trombinning bevosita ingibitorlari | |||
| dabigatran eteksilat | pryamoy ingibitor trombina | |||
| B01AF | Xa faktorning bevosita ingibitorlari | |||
| apiksaban | ||||
| rivaroksaban | ||||
| B02. | gemostatik vositalar | |||
| B02A | antifibrinolitik vositalar | |||
| B02AA | aminokislotalar | |||
| aminokapron kislotasi | ||||
| traneksam kislotasiangl | ||||
| B02AB | plazma proteinazalari ingibitorlari | |||
| aprotinin | ||||
| B02BA | K vitamini | |||
| menadion natriy bisulfat | ||||
| B02BS | maxalliy gemostatiklar | |||
| fibrinogen + trombin | ||||
| B02BD | qon ivishi faktorlari | |||
| antiingibitorniy koagulyantniy kompleks | ||||
| moroktokog alfa | ||||
| nonakog alfa | ||||
| oktokog alfa | ||||
| simoktokog alfa | ||||
| faktor svertivaniya krovi VIII | ||||
| faktor svertivaniya krovi VIII + faktor Villebranda | ||||
| faktor svertivaniya krovi IX | ||||
| eptakog alfa (aktivirovanniy) | ||||
| B02ВХ | drugie sistemnie gemostatiki | |||
| emitsizumab | ||||
| B03. | antianemik preparatlar | |||
| B03AB | peroralnie preparati trexvalentnogo jeleza | |||
| jeleza (III) gidroksid polimaltozat | ||||
| B03AC | parenteralnie preparati trexvalentnogo jeleza | |||
| jeleza (III) gidroksid oligoizomaltozat | ||||
| jeleza (III) gidroksida saxarozniy kompleks | ||||
| jeleza karboksimaltozat | ||||
| B03BA | vitamin V12 (sianokobalamin i ego analogi) | |||
| sianokobalamin | ||||
| B03BB | folievaya kislota i ee proizvodnie | |||
| folievaya kislota | ||||
| B03XA | drugie antianemicheskie preparati | |||
| дарбэпоэтин альфа | ||||
| metoksipolietilenglikol – epoetin beta | ||||
| epoetin alfa | ||||
| epoetin beta | ||||
| B05. | krovezameniteli i perfuzionnie rastvori | |||
| B05AA | krovezameniteli i preparati plazmi krovi | |||
| albumin cheloveka | ||||
| gidroksietilkraxmal | ||||
| dekstran | ||||
| jelatin | ||||
| B05B | rastvori dlya vnutrivennogo vvedeniya | |||
| B05BA | rastvori dlya parenteralnogo pitaniya | |||
| jirovie emulsii dlya parenteralnogo pitaniya | ||||
| B05BB | rastvori, vliyayuщie na elektrolitniy balans | |||
| dekstroza + kaliya xlorid + natriya xlorid + natriya sitrat | ||||
| kaliya atsetat + kalsiya atsetat + magniya atsetat + natriya atsetat + natriya xlorid | ||||
| kaliya xlorid + natriya atsetat + natriya xlorid | ||||
| meglyumina natriya suksinat | ||||
| natriya laktata rastvor slojniy (kaliya xlorid + kalsiya xlorid + natriya xlorid + natriya laktat) | ||||
| natriya xlorida rastvor slojniy (kaliya xlorid + kalsiya xlorid + natriya xlorid) | ||||
| natriya xlorid + kaliya xlorid + kalsiya xlorida digidrat + magniya xlorida geksagidrat + natriya atsetata digidrat + yablochnaya kislota | ||||
| B05BC | rastvori s osmodiureticheskim deystviem | |||
| mannitol | ||||
| B05CX | drugie irrigatsionnie rastvori | |||
| dekstroza | ||||
| B05X | dobavki k rastvoram dlya vnutrivennogo vvedeniya | |||
| B05XA | rastvori elektrolitov | |||
| kaliya xlorid | ||||
| magniya sulfat | ||||
| natriya gidrokarbonat | ||||
| natriya xlorid | ||||
- ↑ „Справка“.
- ↑ Kononova S. V., Dadus N. N., Shumilina L. Ye. Gosudarstvennoe regulirovanie sen na lekarstvennie sredstva – sotsialnaya vigoda ili ekonomicheskie poteri / Remedium 2010 № 3
- ↑ „Распоряжение Правительства Российской Федерации от 7 декабря 2011 г. N 2199-р“ (html).
- ↑ „Очень важные пилюли“ (html).
- ↑ „Таблетки списком“ (html).
- ↑ Ob utverjdenii perechney jiznenno neobxodimix i vajneyshix lekarstvennix preparatov dlya meditsinskogo primeneniya na 2015 god. Rasporyajenie ot 30 dekabrya 2014 goda № 2782-r // government.ru, 4 yanvarya 2015
- ↑ „Об утверждении перечней жизненно необходимых и важнейших лекарственных препаратов для медицинского применения на 2016 год.“.
- ↑ „Дмитрий Медведев подписал распоряжение о расширении перечня ЖНВЛП“. 2017-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-iyun.
- ↑ „Цены на жизненно важные лекарства рекордно снизились“.
- ↑ „Медведев расширил список жизненно важных лекарств на 36 позиций“.
- ↑ „Препарат для лечения СМА включили в перечень важнейших лекарств“.