Handan
 | |
| Muallif(lar) | Halide Edib Adıvar |
|---|---|
| Mamlakat | Turkiya |
| Til | turkcha |
| Janr(lar)i | Roman |
| Nashr etilgan sanasi | 1912-yil |
| Nashriyot | Atlas Kitabevi |
Handan — Mashhur turk yozuvchisi Halide Edib Adıvar qalamiga mansub boʻlgan va 1912-yilda nashr etilgan roman. Roman Halide Edib Adıvarning maktublarini bir yerga yigʻib, hammasini jamlab asar holiga keltirilgan. Ushbu roman turk adabiyoti tarixida ayol psixologiyasi uchun yaratilgan ilk roman hisoblanadi[manba kerak].
Kitobning mazmuni
[tahrir | manbasini tahrirlash]Handan Cemal Bey qizlarining eng kattasidir. U Nozim ismli yosh sotsialistik oʻqituvchidan dars oladi. Umuman olganda, qizlar chet tillari va fortepianoda oʻqiganidan keyin oʻqishni tashlasa, Handan falsafa, sotsiologiya, adabiyotga ishtiyoqi bor qiz boʻladi. U Nozimning sevgisiz va sovuq holda kelgan turmush qurish taklifidan bosh tortdi, Nozim chet elga qochishga uringanida qoʻlga olindi va surgunga yuborilmoqchi boʻlgan vaqtda oʻz joniga qasd qildi. Handanning amakivachchasi Neriman oilasidan ayrilganidan keyin Handan va uning ukalari bilan birga birodar boʻlib tarbiyalangan. Neriman Refik Cemalga turmushga chiqadi. Refik Cemal Neriman bilan marta turmush qurgan kechasi u bilan yolgʻiz qolishi mumkin boʻlgan ayolni sevaman deb qasam ichadi, ammo Neriman u uchun oddiy ayol boʻlib qoladi va Handan Refik Cemalning suhbatlari bilan undagi katta boʻshliqlarni toʻldirganini tushunadi. Handan yoshi kattaroq va boyroq boʻlgan Hüsnü Paşaga erga tegadi, ammo bu kishi oʻz turmushlarining ijobiy ekanligiga ishonmaydi. Hüsnü Paşa 3 oy davomida xotinini oʻzidan uzoq tutadi. Garchi u Handanni yaxshi koʻraman desa ham, Handanning ustunligi uni qattiq bezovta qiladi. Ichki dunyosi boy va madaniyatli boʻlgan Handan kabi ayollarning oʻrniga u „London yoʻlaklarida“ topilgan, xizmatkor boʻlib xizmat qiladigan ayollar bilan birga boʻlishni afzal koʻradi. Hüsnü Paşa yoʻqligiga 3 oy davomida sabr qilib kutgan, Handan bu muddat tugagach, Hüsnü Paşadan salbiy maktub olib, juda xafa boʻladi.Hüsnü Paşa ular birga boʻlmasliklarini va u bilan birga boʻlgan boshqa ayol ham uni qoʻyib yubormayotgani haqida yozodi. U hastalikka uchradi, chunki u nikohni muqaddas deb hisoblagan sodda eʼtiqodi va Hüsnü Paşaga boʻlgan muhabbati tufayli, garchi nega u bunday odamni sevishini bilmaymiz. Menengit tashxisi bilan kasallanadi. Ushbu sayohatda hamshira va Refik Cemal u bilan birga boʻladi. Refik Cemal Handanga boʻlgan sevgisini tan oladi. Handan oʻzining yaqini Nerimanning eri boʻlgan Refik Cemal bilan munosabatlarini notoʻgʻri ekanligini tushunadi va u boshidan kechirgan ikkinchi yurak xuruji tufayli vafot etadi.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Handan romanı, 1912'de Tanin gazetesinde dizi halinde yayımlanmıştır.