Hamdam Zokirov
| Hamdam Musajonovich Zokirov | |
|---|---|
| Tavalludi |
16-sentyabr 1966-yil |
| Ijod qilgan tillari | Rus tili |
| Fuqaroligi |
 Finlandiya |
| Yoʻnalish | Nasr, sheʼriyat |
| Janr | Shoir |
Hamdam Musajonovich Zokirov (oʻzbekcha: Хамдам Мусожонович Зокиров; 1966-yil 16-sentyabr, Rishton, Oʻzbekiston SSR) — rus tilida ijod qilgan oʻzbek shoiri.
2001-yildan beri Finlandiyada (Xelsinki) yashab ishlaydi.
Biografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzbekiston SSR Fargʻona viloyati Rishton shahrida tojik-oʻzbek oilasida tugʻilgan.
Uning katta bobosi Muhammad Shokir Mirzahidboev 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida Rishtonning mingboshisi (hokim, rais) boʻlgan.
Hamdam Zokirov vatani haqida gapirdi[1]:
… Men Farg‘ona vodiysining hududi O‘zbekiston SSRga tegishli bo‘lgan, lekin aholisining aksariyati tojik tilida so‘zlashuvchi o‘sha qismida joylashgan kichik Rishton shahrida tug‘ilganman. Bolaligimda oila tili bo‘lgan tojik tilida gapira boshladim. Keyin onam 200 ming aholi istiqomat qiladigan viloyat markazi Farg‘onaga ko‘chib o‘tdi, u yerda bolalar bog‘chasi va mahallaning hamma joyida asosan rus tili eshitilardi, chetdan kuzatuvchiga g‘alati tuyulardi. Buning sababi shundaki, biz asosan rusiyzabonlar (ruslar, belaruslar, ukrainlar, tatarlar, nemislar, greklar, koreyslar, litvalar, armanlar va boshqalar) tashrif buyuradigan kommunal hududda yashaganmiz, o‘zbeklar esa asosan shahar atrofida yoki an‘anaviy joylarda yashagan. Mahallalar… Xullas, ongli yoshdan boshlab, o‘zimni eslay olganim uchun ruscha gapiraman, o‘ylayman…
18-sonli maktabda o‘qigan (Frunze massivi, Farg‘on shahri).
1983-yildan 1987-yilgacha Leningrad oliy dengiz muhandislik maktabida tahsil olgan.
1988—1989-yillarda Toshkent universitetining jurnalistika fakultetida, 1990—1993-yillarda esa Farg‘ona pedagogika institutining filologiya fakultetida o‘qigan, lekin ularni tamomlamagan.
„Fargʻona haqiqati“ gazetasida (1988—89), „Teatr xabarnomasi“ gazetasida muharrir, Fargʻona viloyat rus drama teatri adabiyot boʻlimi mudiri (1989—1991), Fargʻona viloyat oʻlkashunoslik muzeyida kichik ilmiy xodim (1992—1993) boʻlgan.
1994-yildan beri Moskvada. U sport ovqatlanishi boʻyicha maslahatchi, keyin „Birinchi sentyabr“ gazetasida va „Film skriptlari“ jurnalida muharrir boʻlib ishlagan.
U 2001-yilda Finlandiyaga koʻchib oʻtgan fin ildizlariga ega boʻlgan qizga uylandi. 2006-yildan beri Xelsinkida yashaydi. Ikki farzandi bor.
„Fargʻona sheʼriyat maktabi“ mualliflaridan biri (Shamshod Abdullayev, Olga Grebennikova, Daniil Kislov, Grigoriy Koelet va boshqalar).
Rus tilida yozadi.
„Sharq yulduzi“ (Toshkent), „Mitin jurnali“ (Sankt-Peterburg), „Znamya“ (Moskva) jurnallarida, „Tak kak“ (Toshkent), „24 shoir va 2 komissar“ (Sankt-Peterburg), „Solid Sign“ (Moskva), „Draft“ (Nyu-York), „Orbit“ (Riga), „Tranlit“ (Sankt-Peterburg) va boshqalar jurnallarda sheʼrlari chop etilgan.
1996-yilda Sankt-Peterburgda „Mitinoy jurnali“ kutubxonasida „Fargʻona“ sheʼrlar kitobi nashr etildi.
Asarlari Italiya, ingliz, fransuz, fin, latv, venger, nemis, eston, ispan, arab tillariga tarjima qilingan.
O‘zbekiston, Rossiya, Finlandiya, Italiya, Latviya, Estoniya, Avstriya, Germaniya, Isroil va boshqa bir qator davlatlarda o‘tkazilgan festival, anjuman va boshqa adabiy tadbirlar ishtirokchisi hisoblanadi.
2018-yilda „Yangi adabiy sharh (nashriyot)“ nashriyoti „Yangi sheʼriyat“ turkumida „Verbatno“ sheʼrlar kitobini nashr etdi.
„Farg‘ona kutubxonasi“ va „Rus Kavafiana“ internet loyihalari boshqaruvchisi hisoblanadi.
2022-yilda, Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi boshlanganidan soʻng, u rus va rus tilidagi nashrlarda oʻz asarlarini nashr qilmaslikka qaror qildi[2].
Bibliografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „Fargʻona“ // Sankt-Peterburg: Mitin jurnali, 1996. — 48 b.
- „Vahimadrus kaugel merest“ . Eston tilida. Per. Katrin Vali // Tallinna, Kite, 2014. — 68 p.
- „Kaukana merelta. Reunamerkintöja Kavafisiin“ . Fin tilida. Per. Jukka Mallinen, Arvi Perttu // Xelsinki, ntamo, 2016. — 116 pp.
- Doslovno / Muqaddima S. Zavyalova. — Moskva: Yangi adabiy sharh (nashriyot), 2018. — 192 Bilan. — (Yangi sheʼriyat). — ISBN 978-5-4448-0758-3[3].
- Marakanda. Italiyada. Per. Paolo Galvagni // LietoColle, 2019
Tanqid
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sergey Tashevskiy, Moskva shoiri va adabiy muharriri[4]: Doʻstlar! Yangiliklar koʻp, yaxshi yangiliklar bor. Avvalo: „Qo‘lga olish“ onlayn tanlovi o‘z nihoyasiga yetdi, lekin ovlangan baliqlardan biri chindan ham oltin — bu sizga yaxshi tanish, shoir, shoir Hamdam Zokirov. Periferiya yangiliklari rukni. U sheʼriyat yo‘nalishida „Sketches for Cavafy“ (birinchi marta „Periferiya“da chop etilgan) bilan ikkinchi o‘rinni egalladi va bugun Xemni shunday ajoyib voqea bilan chin qalbimdan tabriklayman! Xayr!
Sergey Timofeev, latviyalik rus shoiri va adabiyot arbobi[5]:
Men bu kitobdan iqtiboslarni tinimsiz yigʻishim mumkin, goʻyo ular qandaydir sayohatlar, sayohatlar, harakatlar, qidiruvlar haqida guvohlik berish uchun joylashtirilgan fotosuratlarni aralashtirilganga oʻxashaydi. Bir vaqtning oʻzida ahamiyatsiz, shaxsiy va muhim boʻlgan nuqtai nazardagi oʻzgarishlar universaldir. Men Hamdamni o‘qib, Shamshod Abdullayev „Farg‘ona poetikasi“ning mazmun-mohiyatini belgilab bergan eski belgini, deyarli ieroglifni takrorladim: „Oftobga cho‘milgan o‘sha xayollarning qandaydir kosmopolit chalkashliklari“. Hamdam Zokirov uchun quyosh nurining tushish burchagi ham, uning intensivligi ham oʻzgargan boʻlsa ham. Negaki, muallif issiqlik terlashdan ko‘ra sovuqning qaltirashiga bardosh bera oladigan hududlarga ko‘chib o‘tgan va soʻzlar aytilgandan keyin yana bir yoki ikki yil davomida qalblarda boʻladigan joyda. Garchi maʼruzachi ularni „hech qanday tuzatish umidisiz, faqat jim qolmaslik uchun“ talaffuz qilsa ham.
Adabiy faoliyat
[tahrir | manbasini tahrirlash]2015-yildan beri koʻp qavatli uylar koʻrinishida oʻtkazib kelinayotgan Helsingin Art & Plow Festivaali madaniy loyihasi muallifi, tashkilotchisi va boshlovchisi (Youtube kanali).
2016-yildan beri u DJ Hem taxallusi ostida DJ sifatida muntazam ravishda chiqish qilib keladi (Youtube kanali).
Markaziy Osiyo musiqasidan podkastlar va mikslar tayyorlaydi, o‘zbek va Markaziy Osiyo mashhur va jazz musiqasi tarixi bo‘yicha maqolalar yozadi.
Misollar:
— „Oʻzbek mashhur musiqasi“ podkasti
— Markaziy Osiyo jazzini aralashtiramiz
— „Markaziy Osiyo jazz tarixiga oid eslatmalar“ maqolasi (1-qism, 2-qism, 3-qism).
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Ígor Vladímirovich Kótyux — russkiy poet, perevodchik, izdatel. Xamdam zakirov i ego dlinnaya istoriya o rodine (Wayback Machine saytida 2023-06-13 sanasida arxivlangan). Novie oblaka −4/2011 (61-62) (29.12.2011, Tallinn, Estoniya)
- ↑ „Войдите на Facebook“ (ru). Facebook. Qaraldi: 2023-yil 18-aprel.
- ↑ „Хамдам Закиров. Дословно“. Новое литературное обозрение. 2018-yil 24-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 8-may.
- ↑ Za chto pozdravlyayut Xamdama Zakirova (Wayback Machine saytida 2007-12-06 sanasida arxivlangan) // Jurnal „Periferiya“, № 30
- ↑ Sergey Timofeev. Medlennoe puteshestvie. O stixax Xamdama Zakirova (Wayback Machine saytida 2023-06-11 sanasida arxivlangan) // Novie Oblaka, Tallinn, Estoniya