Femtometr
| Femtometr | |
|---|---|
| Birliklar sistemasi | metrik sistema |
| Birlik | Uzunlik |
| Belgilanishi | fm |
| Almashtirish | |
| 1fm | … ga teng |
| Si sistemasida | 1×10−15 m |
| Tabiiy birliklar sistemasida | 6.1877×1019 ℓP 1.8897×10−5 a0 |
| AQSH birliklar sistemasida | 3.9370×10−14 in |
Femtometr (belgisi fm)[1][2] Daniya va Norvegiya soʻzidan olingan boʻlib, 'oʻn besh', (qadimgi yunoncha: μέτρον) SI sistemasida 10−15 metrga teng uzunlik birligi boʻlib. fm bir metrning kvadriliondan bir qismini bildiradi. Bu masofa baʼzan fermi deb ataladi va Italyan-Amerikalik fizigi Enriko Fermi sharafiga shunday nomlangan, chunki u yadro fizikasining odatiy uzunlik shkalasi hisoblanadi.
Taʼrif va ekvivalentlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1000000 zeptometrlar = 1 femtometr = 1fermi = 0,000001 nanometr = 10−15 metres
1000000000000 femtometres = 1 millimetre.
Masalan, protonning zaryad radiusi taxminan 0,831 femtometr[3], oltin yadrosining radiusi esa taxminan 8,45 femtometr[4].
1 barn = 100 fm 2
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Femtometr atamasi „Générale des Poids et Mesures“ 11-konferensiyasi tomonidan qabul qilingan. 1964-yilda Daniyacha „15“ va fermi soʻzlarining imloviy oʻxshashligidan foydalangan holda SIga qoʻshilgan.
Fermi yadro fizikasi asoschilaridan biri, Italyan fizigi Enrico Fermi (1901-1954) sharafiga nomlangan. Bu atama Robert Hofstadter tomonidan 1956-yilda "Review of Modern Physics " jurnalida chop etilgan „Elektronlarning tarqalishi va yadroviy tuzilish“ nomli maqolasida kiritilgan[5]. Bu atama yadro va zarrachalar fizikasida keng qoʻllanadi. Hofstadter 1961-yil fizika boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻlgan va oʻshandagi „Elektron sochilish usuli va uning yadrolar va nuklonlar tuzilishiga qoʻllanishi“ maʼruzasida fm atamasini ishlatgan (1961-yil 11-dekabr)[6].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Units: F“. Unc.edu. 2018-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-noyabr.
- ↑ „Nuclear Size and Shape“. 2012-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „The Case of the Shrinking Proton | Perimeter Institute“. Perimeterinstitute.ca (2013-yil 23-avgust). 2014-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-noyabr.
- ↑ Blatt, John M.; Weisskopf, Victor F. (1952), Theoretical Nuclear Physics, New York: Wiley, pp. 14-16.
- ↑ Hofstadter, Robert, Department of Physics, Stanford University, Stanford, California, "Electron Scattering and Nuclear Structure, " Rev. Mod. Phys. 28, 214-254 (1956) © 1956 The American Physical Society
- ↑ Hofstadter, Robert, "The electron-scattering method and its application to the structure of nuclei and nucleons, " Nobel Lecture (December 11, 1961)
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |