Kontent qismiga oʻtish

Dan tili

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Dan tili
Milliy nomi dansk
Mamlakatlar Daniya
Grenlandiya
Farer orollari
Schleswig-Holstein
Rasmiylik holati Daniya
Grenlandiya
Farer orollari
Schleswig-Holstein
Yevropa Ittifoqi
Nordic Kengashi
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 5,5 million
Turkumlanishi
Turkum Hind-yevropa
Alifbosi Lotin
Til kodlari
ISO 639-1 da
ISO 639-2 dan
ISO 639-3 dan
jut

Dan tilidanlar tili. German tillari guruhining Skandinaviya (Shim. Germaniya) shoxobchasiga kiradi. Daniyaning rasmiy tili boʻlib, unda 5,0 mln.ga yaqin kishi soʻzlashadi. 16— 19-asrlarda dan tili Norvegiyada ham rasmiy va soʻzlashuv tili boʻlgan. Tarixda dan tilining 3 davri farqlanadi: umumskandinaviya asos tili (3—9-asr lar), eski D. t. (9—16-asrlar) va yangi D. t. (16-asr dan keyingi davr). Dan tilidagi qad. yozma yodgorliklar "runik" yozuvda boʻlib, 9-asrga taalluqyai. Bu vaqtga kelib eski D. t. boshqa skandinav tillardan farq qila boshlagan. 18-asrga kelib, hozirgi adabiy dan tili shakllandi. Adabiy dan tili zeland dialekti asosida yuzaga kelgan. Hoz. adabiy dan tili uchun analitik qurilish xos, fonetikasida choʻziq va qisqa unlilar mavjud (10 juft). Undoshlar faqat qisqa. Grammatikasida otlar birlik va koʻplikda keladi, umumiy va qaratqich kelishigida turlanadi. Gap qurilishi uchun 2 tarkiblilik va asosiy boʻlaklar — ega va kesimning aniq oʻringa egaligi xos. Yangi soʻzlar turli soʻz yasovchi qoʻshimchalar, shuningdek, soʻzlarni qoʻshish yoʻli bilan yasaladi. Yozuvi lotin alifbosi asosida[1].

  1. "Dan tili" OʻzME. D-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil