Elektron sxema

Elektron sxema - bu qandaydir vazifani bajarish uchun o'zaro ulangan rezistorlar, kondansatorlar, diodlar, tranzistorlar va integral mikrosxemalar kabi individual elektron komponentlarning kombinatsiyasi boʻlgan mahsulot yoki shartli belgili sxema ( chizma ).

Komponentlarning turli kombinatsiyasi sizga ko'plab oddiy va murakkab operatsiyalarni bajarishga imkon beradi. Masalan, signalni kuchaytirish, ma'lumotni qayta ishlash, uzatish va boshqalar ^[1] Diskret komponentlar asosidagi elektron sxemalar , shuningdek integral mikrosxemalar bir yarimo'tkazgich kristalida juda ko'p turli komponentlar birlashmasidan tashkil topgan bo'ladi.

Elementlar orasidagi ulanishlar simlar orqali amalga oshirilishi mumkin, ammo endi bosma platalar ko'p ishlatiladi. Ularda izolyatsion asos(taglik)da turli usullar bilan (masalan, fotolitografiya ), o'tkazuvchan yo'llar va kontakt yostiqchalari hosil qilinadi.^[2] .

Elektron sxemalarni ishlab chiqish va sinovdan o'tkazish uchun va kerak boʻlganda elektron sxemaga tezda o'zgartirishlar kiritishga imkon beradigan maketli platalar qoʻllanadi.

Elektron sxemalarni loyihalash va yaratishni o'rganadigan elektronika bo'limi sxemotexnika deb ataladi.

Tasnifi (Классификация)

Umuman olganda, elektron sxemalar quyidagilarga bo'linadi:

analog ;
raqamli ;
gibrid (aralash).

Analog sxemalar

Analog elektron sxemalarda ma'lum bir turdagi ma'lumotlarni aks ettiruvhci kuchlanish va tok vaqt o'tishi bilan uzluksiz o'zgaradi. Analog sxemalarda ikkita asosiy tushuncha mavjud: ketma- ket va parallel ulanishlar. Archa chiroqlari shodasi ketma-ket ulanish bo'lib zanjirning barcha tarkibiy qismlaridan bir xil tok o'tadi. Parallel ulanganda, barcha komponentlarning qutblarida bir xil elektr kuchlanish hosil bo'ladi, lekin komponentlar orqali o'tuvchi toklar farqlanadi: umumiy oqim komponentlarning qarshiligiga ko'ra taqsimlanadi.

Analog qurilmalarni yaratish uchun asosiy elementlar rezistorlar (qarshiliklar), kondansatorler, induktiv g'altaklar, diodlar, tranzistorlar va ulash o'tkazgichlari hisoblanadi. Odatda, analog sxemalar prinsipial sxemalar shaklida taqdim etiladi. Har bir elementga standart belgi beriladi: masalan, o'tkazgichlar chiziqlar, rezistorlar to'rtburchaklar va boshqalar bilan ko'rsatilgan.

Elektr zanjirlari Kirchhoff qonunlariga bo'ysunadi :

sxemaning istalgan tugunidagi toklarning algebraik yig'indisi nolga teng;
har qanday yopiq konturdagi kuchlanish tushuvlari algebraik yig'indisi shu konturdagi EYuK larning algebraik yig'indisiga teng bo'ladi. Agar konturda EYuK bo'lmasa, u holda umumiy kuchlanish tushuvi nolga teng bo'ladi.
Haqiqiy zanjirlarni tahlil qilishda parazit elementlarni hisobga olish kerak: masalan, ulash o'tkazgichlari qarshilik va induktivlikka ega, bir nechta qo'shni o'tkazgichlar sig'im hosil qiladi va hokazo.

Sxemalar va ularning turlar

Raqamli sxemalarda signal odatda mantiqiy yoki raqamli qiymatlarni kodlaydigan bir nechta turli xil diskret holatlarni qabul qilishi mumkin ^[3] . Aksariyat hollarda ikkilik (binar) mantiq ishlatiladi. Ma'lum bir kuchlanish qiymati mantiqiy birl, boshqasiga esa nolga teng deb olinadi. Raqamli sxemalarda tranzistorlar juda keng qoʻllanadi. Ular VA, YOKI, EMAS va ularning turli kombinatsiyalarni bajaruvchi mantiqiy katakchalar (shlyuzlar) dan quriladi. Shuningdek, tranzistorlar asosida triggerlar yaratiladi. Trigger bir nechta barqaror holatlardan birida bo'lishi mumkin boʻlgan va tashqi signal berilganda ular o'rtasida almashinish imkoniga ega element. Triggerdan xotira elementlari sifatida foydalanish mumkin: masalan, SRAM (Static Random Access Memory) ularga asoslangan. Xotiraning yana bir turi, DRAM, kondensatorlarning elektr zaryadini saqlash qobiliyatiga asoslangan.

Raqamli sxemalarni loyihalash va tahlil qilish shunday murakkablikdagi analog sxemalarga qaraganda ancha oson. Buning sababi shundaki, chiqishdagi mantiqiy hujayralar faqat ma'lum kuchlanish qiymatlarini ishlab chiqaradi va ishlab chiqaruvchilar analog qurilmalarni loyihalashda e'tiborga olinishi kerak boʻlgan buzilish, kuchaytirish, kuchlanishning o'zgarishi va boshqa jihatlar haqida tashvishlanmaydi. Shu sababli, mantiqiy elementlar asosida elementlarning katta darajada integratsiyalashuviga ega boʻlgan, har birining narxi ahamiyatsiz boʻlgan milliardlab tranzistorlarni o'z ichiga olgan super murakkab sxemalar yaratilishi mumkin. Bu asosan zamonaviy elektronikaning rivojlanishini belgilab berdi.

Gibrid sxemalar

Gibrid sxemalar analog va raqamli sxemalar elementlarni birlashtish bilan tayyorlanadi. Boshqalar qatorida, bularga komparatorlar, multivibratorlar, PLLlar, DAClar, ADClar kiradi. Ko'pgina zamonaviy radio va aloqa qurilmalari gibrid sxemalardan foydalanadi. Misol uchun, radio qabul qilgich analog kuchaytirgich va chastota konvertoridan iborat bo'lishi mumkin, shundan so'ng signal keyingi ishlov berish uchun raqamli shaklga o'tkazilishi mumkin.

См. также

Примечания

↑ Charles Alexander and Matthew Sadiku. Fundamentals of Electric Circuits^{(aniqlanmagan)}. — McGraw-Hill, 2004.
↑ Richard Jaeger. Microelectronic Circuit Design^{(aniqlanmagan)}. — McGraw-Hill, 1997.
↑ John Hayes. Introduction to Digital Logic Design^{(aniqlanmagan)}. — Addison Wesley, 1993.

Ссылки

Schematic Electronic Projects Circuit Diagrams- electronic blog circuits projects
Electronic Circuit Diagrams- Simple electronic circuits and projects
Building Gadgets- Electronic Circuits and Projects for the hobbyist
Electronic Circuits- Videos and animations
Nerd Kits- Tutorials
All About Electronics- Electronics Blog

[Alexander_and_Sadiku3-1] Charles Alexander and Matthew Sadiku. Fundamentals of Electric Circuits^{(aniqlanmagan)}. — McGraw-Hill, 2004.

[Jaeger2-2] Richard Jaeger. Microelectronic Circuit Design^{(aniqlanmagan)}. — McGraw-Hill, 1997.

[Hayes2-3] John Hayes. Introduction to Digital Logic Design^{(aniqlanmagan)}. — Addison Wesley, 1993.

[1]

[2]

[3]