Kontent qismiga oʻtish

Daniya — Polsha munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Daniya — Polsha munosabatlari

Daniya

Polsha

Daniya — Polsha munosabatlari Daniya va Polsha davlatlari oʻrtasidagi tashqi aloqalardir. Ikkala davlat ham NATO, Yevropa Ittifoqi, OECD, YXHT, Boltiq dengizi davlatlari kengashi, HELCOM, Yevropa Kengashi va Jahon Savdo Tashkilotining toʻliq aʼzolari boʻlib, Boltiq dengizida dengiz chegarasiga ega.

Kolding munitsipalitetida Boltiqboʻyi quvuri qurilishi, Daniya (2022)

Daniya-Polsha munosabatlari tarixi oʻrta asrlarga borib taqaladi. Oʻrta asrlarda Polsha va Daniya bir necha bor ittifoq tuzganlar, jumladan, 1120-yillarda[1], 1315[2], 1350[3], 1363[4] va 1419[5] 1409-1411-yillar va 1454-1466-yillardagi Polsha-Tevtonik urushlari paytida Daniya vaqtincha Tevton ritsarlari tomonida boʻlgan, ammo Daniya-Polsha toʻqnashuvlari o‘tmishda juda kam boʻlgan. Ushbu urushlar orasida Griffinlar xonadonidagi Pomeraniyalik Erik 1396-yilda Erik VII sifatida Daniya qiroli boʻldi va Kalmar Ittifoqining birinchi hukmdori sifatida 1439-yilgacha hukmronlik qildi. Daniya va Polsha Shimoliy yetti yillik urush paytida ittifoqchilar edi, ammo urushdan koʻp oʻtmay, 1571-yilda Daniya dengiz floti Hel yaqinidagi dengiz jangida Polshaning Puk va Xel portlariga dengiz reydini oʻtkazdi. Ikkala davlat ham Ikkinchi Shimoliy urush va Buyuk Shimoliy urushda yana ittifoqchi boʻlishdi. Daniya shahzodasi Jorj 1674-yilgi Polsha-Litva qirollik saylovida nomzod boʻlgan[6].

Daniya, Ispaniya, Turkiya va Erondan tashqari, 1795-yilda Polshaning Prussiya, Avstriya va Rossiya oʻrtasida boʻlinishiga qarshi chiqdi. 1848-yilda polyaklar va daniyaliklar bir vaqtning oʻzida Prussiyaga, mustaqillikka erishish uchun Buyuk Polsha qoʻzgʻolonida polyaklar va Birinchi Shlezvig urushida daniyaliklar Prussiya bosqinini qaytardilar. Daniya oxir-oqibat 1864-yilda Ikkinchi Shlezvig urushida janubiy hududlarini bosib olgan va oʻz ichiga olgan Prussiya va Avstriyaning ekspansionistik siyosati qurboni boʻldi.

Ikkala davlat ham 1919-yilda, Polsha Birinchi jahon urushidan keyin mustaqillikka erishgandan soʻng, diplomatik munosabatlarni tikladi. Ikkinchi jahon urushi paytida Polsha ham, Daniya ham Germaniya tomonidan bosib olingan va ishgʻol qilingan.

1985-yilda Kopengagenda Polsha-Skandinaviya instituti tashkil etilgan.

Zamonaviy munosabatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Daniya va Polsha 2013-yilda erkaklar o‘rtasidagi voleybol bo‘yicha Yevropa chempionatiga mezbonlik qilishgan.

Polsha Daniyaning oʻnta asosiy savdo hamkorlaridan biridir. 2019-yilda Polsha import boʻyicha oltinchi yirik hamkor va Daniya uchun sakkizta yirik eksport yoʻnalishi boʻldi[7].

Norvegiyani Daniya va Polsha bilan bog‘laydigan Boltiq quvuri 2022-yil oktabr oyida yakunlanishi rejalashtirilgan. Uning maqsadi Norvegiyadan Daniya va Polshaga tabiiy gaz yetkazib berishni taʼminlashdan iborat.

Doimiy diplomatik vakolatxonalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Faxriy konsulliklar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gdiniya, Krakov, Lodz, Poznan, Shetsin va Vrotslavda Daniyaning faxriy konsulliklari[8] va Orxusda Polshaning faxriy konsulliklari mavjud[9].

  1. Stefan Pajung. „Niels, 1065-1134“ (da). DanmarksHistorien.dk. Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  2. „Wydarzenia z kalendarza historycznego: 27 czerwca 1315“ (pl). chronologia.pl. Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  3. „Kalendarz dat: 1350“ (pl). Dzieje.pl. Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  4. „13 grudnia 1363 roku król Polski Kazimierz III Wielki podpisał sojusz z królem duńskim Waldemarem IV“ (pl). Historykon.pl. Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  5. Jensen, Janus Møller. Denmark and the Crusades, 1400-1650. Leiden/Boston: Brill, 2007 — 56-bet. ISBN 978-90-04-15579-4. 
  6. Stefan Pajung. „Prins Jørgen af Danmark, 1653-1708“ (da). DanmarksHistorien.dk. Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  7. „Denmark trade balance, exports and imports by country and region 2019“. World Integrated Trade Solution. Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  8. „Konsulaty Królestwa Danii w Polsce“ (pl). Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  9. „Konsulaty honorowe“ (pl). Portal Gov.pl. Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.