Chavk masjidi
| Masjid | |
 | |
| Yon tomondan koʻrinishi | |
| Mamlakat |  Bangladesh
|
| Shahar | Dakka |
| Koordinatalar | 23°42′58″N 90°23′45″E / 23.7160°N 90.3957°E |
| Meʼmoriy uslub | Boburiylar meʼmorchiligi |
| Asosiy sana: 1664-yil
| |
| Hajmi | 10000 kishilik |
| Gumbazlar soni | 3 |
| Gumbazlar soni | 3 |
| Minoralar soni | 2 ta katta, 8 ta kichkina |
| Minoralar soni | 2 ta katta, 8 ta kichkina |
 Chavk masjidi Vikiomborda
| |
Chavkbazar Shohi masjidi (bengalcha: চকবাজার শাহী মসজিদ) shuningdek, Chavk masjidi nomi bilan ham tanilgan – Bangladeshning Dakka shahridagi eski shahar Chovk bozori hududida joylashgan masjid[1]. Masjid 1664-yilda Subahdar Shoistaxon tomonidan qurilgan[2]. Masjid Subahdar Shoista Xon tomonidan asos solingani uchun Shohi masjidi nomi bilan mashhur. Masjid baland platforma ustida qurilgan. Platforma ustidagi uchta gumbazli masjid hozirda koʻp qavatli binoga aylantirilgan. U dastlab Buriganga daryosi yaqinida joylashgan Mitford kasalxonasi majmuasidagi Shoista Xonning yana bir uchta gumbazli masjidining nusxasi boʻlgan. Imom va madrasa talabalari uchun bir nechta kvadrat shakldagi xonalar qurilgan. Bugungi kunda asl bino dizayni koʻplab taʼmirlash ishlari va kengaytmalar tufayli oʻzining asl koʻrinishini yoʻqotgan. Masjid kamalak minorasining mavjudligi bilan ajralib turadi.
Interyeri va tashqi dizayni
[tahrir | manbasini tahrirlash]Uch gumbazli namozxona atrofidagi sayr qilish joyi, oʻqish uchun alohida inshoot boʻlmaganligi sababli, ochiq havoda darslar oʻtkazish uchun foydalanilgan, platforma ostidagi devorlariga kitob javonlari oʻrnatilgan gumbazli xona turar joy uchun moʻljallab qurilgan boʻlishi mumkin. Bu yerda tahsil olgan talabalar shu xonalarda yashashgan. Shu nuqtai nazardan Chavk masjidiga turar joy madrasa masjidining birinchi mashhur namunasi sifatida ham qaralishi mumkin.
Bu noanʼanaviy ikkita inshoot – madrasa va masjidni bitta binoga joylashtirish usuli, nafaqat joyni, balki katta miqdordagi mablagʻni ham tejagan[2].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Eshik yuqorisida fors tilidagi yozuvda qayd etilganidek, qurilish 1664-yilda amalga oshirilgan. Yozuvda loyiha Subahdar Shoista Xonga tegishli ekanligi aytilgan. Hozirgacha maʼlum boʻlgan bu masjid Bengaliyadagi musulmon arxitekturasi tarixidagi baland gumbazli platformada qurilgan eng qadimgi masjid hisoblanadi. Uning meʼmoriy dizayni, ehtimol, Tugʻloq arxitekturasi taʼsirida yaratilgan boʻlishi ham mumkin; Xirki masjidi yoki Dehlidagi Kalan masjidi ham shunday tarzda bunyod etilgan. Ushbu tuzilma taʼsirida Dakka va Murshidobodda boshqa masjidlar qurilgan.
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Markaziy mehrob -
![Yozuvda shunday deyilgan: „Toʻgʻri yoʻl-yoʻriqli Amir al-Umaro Shoistaxon – bu masjidni Alloh roziligi uchun qurdirdi / Sanasini soʻragan tolibga – „Allohning amri bajo boʻldi“ dedi / Hijriy 1086-yil (milodiy 1675-1676-yil)“ Taxminlarga koʻra, bu yozuvni Shoistaxonning oʻzi yozgan, chunki uning sheʼriy koʻrinishi „Tolib“ nomi ostida yozilgan[3].](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Persian_Inscription_inside_the_Chawk_Bajar_Shahi_Mosque.jpg/120px-Persian_Inscription_inside_the_Chawk_Bajar_Shahi_Mosque.jpg)
Yozuvda shunday deyilgan: „Toʻgʻri yoʻl-yoʻriqli Amir al-Umaro Shoistaxon – bu masjidni Alloh roziligi uchun qurdirdi / Sanasini soʻragan tolibga – „Allohning amri bajo boʻldi“ dedi / Hijriy 1086-yil (milodiy 1675-1676-yil)“ Taxminlarga koʻra, bu yozuvni Shoistaxonning oʻzi yozgan, chunki uning sheʼriy koʻrinishi „Tolib“ nomi ostida yozilgan[3]. -
Chovk bozoridagi Shohi masjidi (yuqori chapda) – 1885-yilda Johnston va Hoffman tomonidan olingan fotosurat -
Uch gumbaz
![Yozuvda shunday deyilgan: „Toʻgʻri yoʻl-yoʻriqli Amir al-Umaro Shoistaxon – bu masjidni Alloh roziligi uchun qurdirdi / Sanasini soʻragan tolibga – „Allohning amri bajo boʻldi“ dedi / Hijriy 1086-yil (milodiy 1675-1676-yil)“ Taxminlarga koʻra, bu yozuvni Shoistaxonning oʻzi yozgan, chunki uning sheʼriy koʻrinishi „Tolib“ nomi ostida yozilgan[3].](/wiki/Fayl:Persian_Inscription_inside_the_Chawk_Bajar_Shahi_Mosque.jpg)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ MA Bari, Chawk Mosque (Dhaka), Banglapedia: The National Encyclopedia of Bangladesh, Asiatic Society of Bangladesh, Dhaka, Retrieved: 2012-09-18
- ↑ 2,0 2,1 Husain, A. B. (2007). Architecture – A History Through Ages. Dhaka: Asiatic Society of Bangladesh (page 287).
- ↑ Karim, Abdul. (1992) Corpus of the Arabic and Persian Inscriptions of Bengal. Dhaka: Asiatic Society of Bangladesh (page 469).
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Mamun, M. (1993). Dakka-Smriti Bismritir Nogori. Dakka: Anannya (78-bet)
- Husain, AB (2007). Arxitektura – asrlar osha tarix. Dakka: Bangladesh Osiyo jamiyati (287-bet)
- Karim, Abdul. (1992) Bengaliya arab va fors yozuvlari korpusi. Dakka: Bangladesh Osiyo jamiyati (469-bet)