Cessna 172
Cessna 172 "Skayxouk" (inglizcha: Cessna 172 Skyhawk) — Amerika yengil samolyoti. Cessna kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Aviatsiya tarixidagi eng ko'p ishlab chiqarilgan samolyot. 1956-yildan 2017-yilgacha 25 dan ortiq modifikatsiyada 44 000 dan ortiq samolyotlar qurilgan. 1980-yillarning o'rtalarida ishlab chiqarish to'xtatildi, ammo 1998-yilda yanada kuchli dvigatel bilan qayta ishga tushirildi.
Cessna 172 samolyoti modellari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Samolyot ko'plab modifikatsiyalarda ishlab chiqarilgan (25 dan ortiq). Quyida ulardan ba'zilarining tavsifi keltirilgan:
- 172
172 ning asosiy versiyasi 1955-yil noyabr oyida 1956-yilgi model sifatida paydo bo'ldi va 1960-yil boshida 172A bilan almashtirilgunga qadar ishlab chiqarishda qoldi. Samolyot 145 ot kuchiga (110 kVt) ega olti silindrli havo sovutgichli Continental O-300 dvigateli bilan jihozlangan. Samolyotning bazaviy narxi 8995 dollarni tashkil etdi. Besh yil davomida jami 4195 ta avtomobil ishlab chiqarilgan.
- 172A
1960-yilda 172A modeli ishlab chiqarildi. O'zgarishlar: dum qanoti va teskari o'qsimon yo'naltiruvchi rul va suzuvchi qo'nish moslamalari uchun qo'shimchalar. Mashina narxi: $9450; Jami chiqarilgan: 1015.
- 172B
1960-yil oxirida 172B 1961-yilgi model sifatida taqdim etildi. O'zgarishlar: uch dyuymga cho'zilgan dvigatel o'rnatilishi, qisqaroq shassi asosi, o'zgartirilgan dvigatel kapoti o'zgrtirildi va parrak qopqog'i o'rnatildi, uchish og'irligi ortdi. Dastlab "Skyhawk" nomi hashamatli variantda 172B uchun maxsus ishlatilgan.
- 172S
1962-yil modeli. O'zgarishlar: avtopilot variant sifatida o'rnatila boshlandi, elektr starter ilgari ishlatilgan mexanik starter o'rnini egalladi. Kreslolar olti yo'nalishda sozlash imkoniyatiga ega. Bagaj bo'limida ikkita bola uchun ixtiyoriy bolalar o'rindig'i mavjud edi. Narxi: 9895 AQSh dollari. Jami 889 172C ishlab chiqarilgan.
- 172D
1963-yilda 172D modeli paydo bo'ldi. O'zgarishlar: orqa fyuzelyajning konturlari - kokpitda dumaloq orqa oyna, bir qismli old oyna qo'shildi. Yangi rul va tormoz pedallari. Jami 1146 tasi qurilgan.
1963-yilda 172D Powermatic ham ishlab chiqarildi. U 175 ot kuchiga ega Continental GO-300E dvigateli bilan jihozlangan, bu an'anaviy 172D ga nisbatan kreyser tezligini soatiga 11 milya oshirish imkonini berdi. Aslida, bu samolyot yangi model emas edi, ammo keyinchalik u o'zining Cessna 175 Skylark nomini oldi. Ushbu samolyot o'zining quvvat qurilmasida ishonchsizligi bilan mashhur edi va bu nomni o'zgartirish kompaniyaning rebrending orqali sotishni yaxshilashga urinishi edi. Jami chiqarilgan: 1015.
- 172E
1964-yilgi model. O'zgarishlar: Elektr saqlagichlari yoqilg'i quyish shoxobchalari bilan almashtirildi. Uchish og'irligi 2300 funtga oshirildi va bu 172P modeligacha o'zgarishsiz qoldi. Jami qurilgan: 1401 ta mashina.
- 172F
Model 1971-yilgacha ishlab chiqarilgan, shu jumladan Fransiyaning Reyms shahrida litsenziya ostida. O'zgarishlar: elektr flaplar. T-41A Mescalero boshlang'ich o'quv harbiy samolyotining asosiy modeli. Jami qurilgan: 1436.
- 172RG Cutlass
Yig'iluvchi shassiga ega bo'lgan model. 1980-yildan 1985-yilgacha 1120 ga yaqin samolyot ishlab chiqarilgan.
Uchish-texnik xarakteristikasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Texnik xarakteristikasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ekipaj: 3 yo'lovchi bilan 1 uchuvchi yoki 2 yo'lovchi bilan 2 uchuvchi
- Yoʻlovchi sigʻimi: 1 ta uchuvchi bilan 3 ta yoʻlovchi va 2 ta uchuvchi bilan 2 ta yoʻlovchi (parvoz davomida 1 yoʻlovchi ikkinchi uchuvchi oʻrindigʻiga oʻtirishi mumkin)
- Uzunligi: 8,28 m
- Qanotlari kengligi: 11,0 m
- Balandligi: 2,72 m
- Qanot yuzasi: 16,2 m²
- Qanotni uzaytirish koeffisiyenti: 7.32
- Qanot proofili: NACA 2412 (o'zgartirilgan)
- Bo'sh vazn: 736 kg
- Maksimal uchish og'irligi: 1159 kg
- Yuk og'irligi : 376 kg
- Dvigatellar: 1 × Lycoming O-320 flat-4
- Dvigatel quvvati: 160 o.k. (Lycoming IO-320-H2A flat-4)
- 105,5 l (28,0 gallon) yonilg'i bakining hajmi: maksimal 211 l
- Nolinchi ko'tarilish kuchida old qarshilik koeffitsiyenti : 0,0319
- Ekvivalent qarshilik yuzasi: 0,52 m²
Parvoz xarakteristikasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Maksimal tezlik: dengiz sathida 228 km/soat
- Maksimal ruxsat etilgan tezlik: 302 km/soat
- Amaliy masofa: 3040 m balandlikda 60% quvvatda 1272 km
- Amaliy balandlik : 4116 m
- Ko'tarilish tezligi: 3,7 m/s
- Qanot yuki: 68,8 kg/m²
- Bosimning vaznga nisbati: 108 Vt/kg
- Aerodinamik sifat : 11.6
Tarixiy parvozlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1958-yilda Cessna 172 havoda yoqilg'i quyish bilan eng uzoq parvoz bo'yicha mutlaq rekord o'rnatdi. Robert Timm va Jon Kuk tomonidan boshqariladigan N9172B dum raqami 04 havoga ko'tarildi. 1958-yil 4-dekabrda Las-Vegas yaqinidagi Makkarran aerodromidan havoga ko'tarilib 1959-yil 7-fevralda 64 kun 22 soat 19 daqiqa 5 soniya davomida havoda bo'lgan holda xuddi shu aerodromga qo'ndi. Aksiya Фонд исследований рака имени Дэймона Раньона . Kuk ushbu parvozni eslab, dedi[1] : “ Keyingi safar meni uzoq muddatga parvozga jalb qilganimda, changyutkich yoqilgan holda o'zimni axlat qutimizga qamab qo'yaman. Albatta, mening psixiatrim ertalab ishga kelguncha ”(inglizcha: Next time I feel in the mood to fly endurance, I'm going to lock myself in our garbage can with the vacuum cleaner running. That is until my psychiatrist opens up for business in the morning).
28 may 1987-yili nemis fuqarosi Matias Rust boshqaruvidagi Sessna-172 "Skayxok" (nomer D-ECJB) Finlandiyapoytahti Xelsinkidan uchib Moskvadagi Qizil maydonga qo'ndi. Bu voqea natijasida SSSR HK ning bir qator yuqori ofitserlari vazifasidan ozod etildi, jumladan mudofaa vaziri Sokolov va HHM qo'mondoni Koldunov.
Qurolli kuchlarda foydalanish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Samolyot (shu jumladan uning modifikatsiyasi Cessna T-41 Mescalero) bir qator mamlakatlar havo kuchlarida o'quv samolyoti sifatida ishlatiladi.
- Avstriya — 1
- Angola — 3, 2009-yil («Aviation Week & Space Technology» ma'lumotlari bo'yicha)
- Andoza:Country data Азербайджан — 5, 172S
- Boliviya — 3 172K
- Gvatemala — 6 172K
- Honduras — 3
- Andoza:Country data Ирак — 12
- Irlandiya — 8 FR172H, 1 FR172K
- Liberiya — 2
- [[Madagaskar|]] — 4 172M
- Pokiston — 4 172N
- Panama — 2011-yil holatiga ko'ra, 1 dona[2].
- Andoza:Country data Саудовская Аравия — 8 F127G, 4 F172H,4 F172M
- Singapur — 8 172K
- Andoza:Country data Филиппины — 3
- Chili — 18 R172K
- Ekvador — 8 172F, 1 172G
- Estoniya — 1 172R qirg'oq soqchiligi qo'shinlarida
- Avstraliya 3
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Ruffin 2005.
- ↑ {{{заглавие}}}.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- John Andrade. Militair 1982. London: Aviation Press Limited, 1982. ISBN 0-907898-01-7.
- Jane's All The World's Aircraft 2003–2004. Coulsdon, UK: Jane's Information Group, 2003. ISBN 0-7106-2537-5.
- Steven A. Ruffin. The Top 10 Book of Winged Wonders, Lucky Landings and Other Aerial Oddities, Aviation’s Most Wanted. Washington D.C.: Potomac Books, 2005. ISBN 1574886746.