Buyuk Britaniyada Islom
 Shohjahon masjidi - Buyuk Britaniyadagi eng qadimiy masjid | |
| Musulmonlar soni | 2,7 mln kishi (2017) |
|---|---|
| Buyuk Britaniya aholisi | 55 mln kishi (2017) |
| Asosiy millatlar | Qorachoylar, pokistonliklar, iroqliklar, hindlar, bengallar, forslar, pushtunlar, turklar va boshqalar |
Islom Buyuk Britaniyadagi ikkinchi yirik dindir. 2011-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Buyuk Britaniyada istiqomat qiluvchi musulmonlar soni 2,7 million kishiga yoki umumiy aholining 4,8 foiziga teng[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2001-2009-yillar orasida islom Buyuk Britaniyada eng tez oʻsayotgan ikkinchi din edi[2]. Uokingdagi Shohjahon masjidi 1889-yilda maqsadli qurilgan birinchi masjid edi. Xuddi shu yili Abdulla Quilliam Liverpulda masjid qurdirdi[3]. Londondagi birinchi masjid 1924-yilda paydo boʻlgan. Musulmonlar sonining ortib borishi 2007-yilga kelib 1500 dan ortiq masjidlar tashkil etilishiga olib keldi[4]. Aksariyat masjidlar sunniylar boʻlib, Pokiston, Bangladesh, arab mamlakatlari, Turkiya va Somalidan kelganlar mablagʻlari hisobidan qurilgan[5].
2015-yilda Britaniyaning Al Rayan islom banki Buyuk Britaniyadagi musulmonlarning biznesga taʼsirini oʻrganish natijalarini eʼlon qildi, unga koʻra, tashkilotlarning 7 foizida direktorlarning kamida uchdan bir qismi musulmonlar boʻlib, ular tashkilot faoliyatiga taʼsir qilishi mumkin. Shuningdek, tadqiqot shuni koʻrsatdiki, Britaniyadagi musulmonlar asosan toʻrt nafardan kam direktorga ega boʻlgan kichik kompaniyalar rahbarlaridir. Shu bilan birga, Britaniya kompaniyalari direktorlarining uchdan bir qismi musulmonlardir[6].
Musulmonlar soni
[tahrir | manbasini tahrirlash]
2001-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Britaniya musulmonlarining katta qismi Angliya va Uelsda (1,591 million va 1,536 million) istiqomat qiladi[7][8]. 42 mingga yaqin musulmon (aholining 0,84 foizi) Shotlandiyada va 2 mingga yaqini Shimoliy Irlandiyada yashagan[9]. 2011-yilda 100 000 kishi musulmon dinini qabul qilgani xabar qilingan, ularning 66 foizi ayollar edi. 2011-yilda 5,2 mingga yaqin Britaniyaliklar islomni qabul qilishdi va bu raqam yildan-yilga ortib bormoqda[10].
Britaniya Gitson instituti maʼlumotlariga koʻra, mamlakatda har oy yuzdan ortiq britaniyalik Islom dinini qabul qiladi. Qamoqxonalarda va maktabdagi oʻsmirlar orasida dinga kirganlar sonining koʻpayishi kuzatilmoqda[11].
| Aholini roʻyxatga olish yili | Musulmonlar soni (ming kishi) | Umumiy aholidagi ulushi (%) | Masjidlar soni |
|---|---|---|---|
| 1961 | 50 | 0,11 | 7 |
| 1971 | 226 | 0,46 | 30 |
| 1981 | 553 | 1.11 | 149 |
| 1991 | 950 | 1.86 | 443 |
| 2001 | 1600 | 3.07 | 614 |
| 2011 | 2869 | 4.80 | 1500 |
Xayriya
[tahrir | manbasini tahrirlash]2010-yillarning oʻrtalariga kelib, Buyuk Britaniyada 2500 dan ortiq musulmon xayriya tashkilotlari mavjud edi. Britaniya davlat xayriya komissiyasiga koʻra, musulmonlar mamlakatdagi eng saxovatli din vakillaridir. Ramazonning bir oylik farz roʻzasida ular muhtojlarga taxminan 100 million funt sterling xayriya qilishgan. 2013-yilgi ICM va Just Giving hisobotiga koʻra, Britaniya musulmonlari oʻrtacha britaniyaliklarga qaraganda ikki barobar koʻp xayriya qilgan. Milliy xayriya kengashi hisobotida aytilishicha, musulmon xayriya tashkilotlari har yili taxminan 542 million funt sterling yigʻadi[12].
Tashkilotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1889-yildan beri Buyuk Britaniyadagi eng qadimgi musulmon tashkiloti Britaniya musulmonlari uyushmasi hisoblanadi[13].
1996-yilda mamlakat musulmonlarining yagona vakillik organi — Buyuk Britaniya Musulmonlari Kengashi tuzildi, uni hukumat tan oldi. 1990-yillarning oʻrtalariga kelib, Buyuk Britaniyada 839 ta masjid va 950 ta turli musulmon tashkilotlari mavjud edi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Religion in England and Wales 2011“ (2012-yil 11-dekabr).
- ↑ Muslim population 'rising 10 times faster than rest of society' (Wayback Machine saytida 2010-05-25 sanasida arxivlangan) 2009, 30-yanvar, Richard Kerbaj, The Sunday Times
- ↑ Sardais, Louise. „The 'little mosque'“. BBC (2003-yil 1-avgust). 2012-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 17-fevral.
- ↑ Dominic Casciani (29 November 2007) The battle over mosque reform BBC News (BBC).
- ↑ UK Masjid Statistics (Wayback Machine saytida 2022-03-06 sanasida arxivlangan) Muslims In Britain (2010-08-18). Mehmood Naqshbandi.
- ↑ Spickernell, Sarah „Muslims are disproportionately likely to become company directors“. City A.M. (2015-yil 5-mart).
- ↑ Muslims in Europe: Country guide bbc.co.uk,
- ↑ „KS07 Religion: Key Statistics for urban areas, results by population size of urban area“.
- ↑ „Northern Ireland Census 2001 Key Statistics“. 2009-yil 22-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-iyul.
- ↑ „BBC muslim conver report“.
- ↑ „В Великобритании подростки принимают ислам“. Islamnews.ru (2013-yil 29-mart). 2013-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 31-mart.
- ↑ „Какая конфессия опережает всех в благих делах?“. islamnews.ru (2016-yil 26-iyul).
- ↑ Rosser-Owen, David „History“. Association of British Muslims (2010-yil 30-aprel).