Bishr ibn Marvon

Bishr ibn Marvon
	; Sosoniy uslubidagi kumush dirham Bishr ibn Marvon tomonidan 693/694-yilda Aqolada (Kufa yaqinida) zarb qilingan.
Kufa hokimi
	Mansab davri; 690/691 – 694
Hukmdor	Abdulmalik
Oʻtmishdoshi	Musʼab ibn az-Zubayr
Vorisi	Hajjoj ibn Yusuf
Basra hokimi
	Mansab davri; 692/693 – 694
Hukmdor	Abdulmalik
Oʻtmishdoshi	Xolid ibn Abdulloh ibn Xolid ibn Asid
Vorisi	Hajjoj ibn Yusuf
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	tax. 650-yillar
Vafoti	694 ; Basra
Turmush oʻrtogʻi	Ummu Hakim binti Muhammad ibn Umara ibn Uqba ibn Abi Muʼayt; Ummu Kulsum binti Abu Salama ibn Abdurahmon ibn Avf; Hind binti Asmo al-Fazoriyya;
Bolalari	Abdumalik; Al-Hakam;
Ota-onasi	Marvon I (otasi) ; Qutayya binti Bishr (onasi)
Taxallus(lar)i	Abu Marvon
Janglari	Marj Rahit jangi (684); Misr istilosi (685); Maskin jangi (691);

Abu Marvon Bishr ibn Marvon ibn al-Hakam (arabcha: بشر بن مروان بن الحكم) (tax. 650-yillar) – Umaviy shahzoda, akasi xalifa Abdulmalik hukmronligi davrida Iroq hokimi boʻlib xizmat qilgan. Marj Rahit jangida otasi xalifa Marvon I (h. 684–685) bilan birgalikda jang qilgan. 690/691-yillarda Kufa hokimi etib tayinlangan va taxminan bir yil oʻtgach, Basra hokimligi ham uning zimmasiga yuklatilgan, shu tariqa Iroqni toʻliq nazorat qilish huquqiga ega boʻlgan.

Bishr Iroq hokimi boʻlgan davrda juda ochiqkoʻngil va rahmdil inson sifatida tanilgan edi. Sheʼriyatni yaxshi koʻrgani bois koʻplab arab shoirlarini, jumladan, Jarir ibn Atiya, al-Farazdaq va ar-Roʼiy kabi shoirlarni bir yerga toʻplagan, unga bagʻishlab koʻplab madhiyalar yozilgan. Bishr Mus’ab ibn az-Zubayrning Basradagi tarafdorlarini yoʻq qilgan va rasman viloyatdagi xorijiy isyonchilarga qarshi urush harakatlariga qoʻmondonlik qilgan. Biroq keyinchalik Iroq harbiy qoʻshinlari qoʻmondonligini al-Muhallab ibn Abu Sufraga topshirishga majbur boʻlgan. Abu Marvon Bishr xizmat chogʻida nomaʼlum kasallikdan vafot etgan va Basrada dafn qilingan.

Yoshlik yillari va martabasi

Bishrning otasi Marvon ibn al-Hakam Banu Umayya urugʻidan, onasi Qutayya binti Bishr Banu Kilob qabilasining yuqori obroʻga ega Banu Jaʼfar urugʻidan boʻlgan^[1]. Bishr 684-yilda Marj Rahit jangida Banu Kilob qabilasining boshliqlaridan birini oʻldirishga muvaffaq boʻlgan^[1]. Umaviylarning Marj Rahit jangidagi Abdulloh ibn az-Zubayr tarafdorlari ustidan qozonilgan gʻalabasi Marvonning Shomdagi xalifaligini yanada mustahkamlagan^[1].

685-yil boshida Bishr xalifa Marvon bilan birga Zubayriy hokimi Abdurahmon ibn Utba al-Fihriydan Misrni tortib olishga qaratilgan harakatlarda ishtirok etgan^[1]. Marvon oʻzining yana bir oʻgʻli Abdulazizni Misrga hokim etib tayinlagan va Bishrga viloyatda qolishini, Shomda yashayotgan qarindoshlaridan uzoqda boʻlgan Abdulazizga hamroh boʻlishini tayinlagan^[1]. Aynan oʻsha vaqtda aka-ukalar oʻrtasidagi munosabatlar keskinlashgan boʻlishi mumkin, bu esa Bishrni Shomga qaytishga undagan^[1] Bu vaqtga kelib, xalifalik taxti Marvonning boshqa bir oʻgʻli Abdulmalikka (h. 685–705) nasib qilgan^[1]. Bishrning Shomga qaytganidan keyingi hayoti haqida maʼlumotlar aniq koʻrsatilmagan.

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Vaglieri 1960.

Adabiyotlar

Ahmed, Asad Q.. The Religious Elite of the Early Islamic Ḥijāz: Five Prosopographical Case Studies. University of Oxford Linacre College Unit for Prosopographical Research, 2010. ISBN 9781900934138.
Crone, Patricia. Slaves on Horses: The Evolution of the Islamic Polity. Cambridge: Cambridge University Press, 1980. ISBN 0-521-52940-9.
Dixon, 'Abd al-Ameer. The Umayyad Caliphate, 65–86/684–705: (A Political Study). London: Luzac, 1971. ISBN 978-0718901493.
Fierro, Maribel (1999). "Los Mawālī de ʿAbd al-Raḥmān I". Al-Qantara 20 (1): 65–97. doi:10.3989/alqantara.1999.v20.i1.452. http://al-qantara.revistas.csic.es/index.php/al-qantara/article/download/452/447.
Guichard, Pierre. Structures sociales "orientales" et "occidentales" dans l'Espagne musulmane. Paris: Mouton & Co and Écoles does Hautes Études en Sciences Sociales, 1977. ISBN 2-7193-0859-5.
[[[:Andoza:Google Books]] The History of al-Ṭabarī, Volume XXVI: The Waning of the Umayyad Caliphate: Prelude to Revolution, A.D. 738–744/A.H. 121–126], SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1989. ISBN 978-0-88706-810-2. ^{[sayt ishlamaydi]}
Lévi-Provençal, E.. Histoire de l'Espagne musulmane: La conquête et l'émirat hispano-umaiyade (710–912). Paris: G.-P. Maisonneuve, 1950.
Miles, George C. (May 1962). "A Byzantine Bronze Weight in the Name of Bišr b. Marwān". Arabica 9 (2): 113–118. doi:10.1163/157005862X00628.
[[[:Andoza:Google Books]] The History of al-Ṭabarī, Volume XXIV: The Empire in Transition: The Caliphates of Sulaymān, ʿUmar, and Yazīd, A.D. 715–724/A.H. 96–105], SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1989. ISBN 978-0-7914-0072-2.
Robinson, Majied. Marriage in the Tribe of Muhammad: A Statistical Study of Early Arabic Genealogical Literature. Berlin: Walter de Gruyter, 2020. ISBN 9783110624168.
Al-Sulami, Mishal Fahm. The West and Islam: Western Liberal Democracy Versus the System of Shura. London: RoutledgeCurzon, 2003. ISBN 0-415-31634-0.
Treadwell, Luke (2001). "The 'Orans' Drachms of Bishr ibn Marwan and the Figural Coinage of the Early Marwanid Period". Oxford Studies in Islamic Art 9 (2): 223–269.
Vaglieri, L. Veccia (1960). "Bishr b. Marwān". in Gibb, H. A. R.. Encyclopaedia of Islam. Volume I: A–B (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. 1242–1243 b. OCLC 495469456. https://referenceworks.brillonline.com/search?s.q=Bishr+b.+Marw%C4%81n&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-2&search-go=Search.
Yaqub, Nadia Y.. Pens, Swords, And the Springs of Art: The Oral Poetry Dueling of Palestinian Weddings in the Galilee. Leiden and Boston: Brill, 2007. ISBN 978-90-04-15259-5.

Oldingisi Musʼab ibn az-Zubayr (Kufa) Xolid ibn Abdulloh ibn Xolid ibn Asid (Basra)	Iroq hokimi 691–694	Keyingisi Al-Hajjoj ibn Yusuf

[FOOTNOTEVaglieri1960-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Vaglieri 1960.

[1]