Ayrishox sutlama
| Ayrishox sutlama | |
|---|---|
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | O‘simliklar |
| Tip: | Gulli |
| Sinf: | Ikki pallali |
| Oila: | Sutlamadoshlar |
| Urugʻ: | Euphórbia |
| Turlari: | Ayrishox sutlama |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Euphorbia densiuscula (Popov, 1923) | |
Ayrishox sutlama [1] ( lotincha: Euphorbia densiuscula) — Sutlamadoshlar (Euphorbiaceae) oilasiga mansub ikki pallali o‘simliklar turi sanaladi. Bu o‘simlik turini 1923-yilda birinchi marta rus botanigi Mixail Grigorevich Popov tomonidan aniqlangan [2][3] .
Sinonimik nomlanishi — Tithymalus densiusculus ( Popov ) Prokh. [2] .
Qisqacha tavsifi
Bo‘yi 5–10 sm orasidagi bir yillik o‘t. Poyasi qisqa, qalin bargli, shoxlangan, hurpaygan qisqa tukli. Barglari etli, teskari tuxumsimon, asosiga qarab ingichkalashib boradi va barg bandiga aylanadi. To‘pguli qalqonsimon, ko‘p marta ayricha ravishda butalaydi. Ko‘sagi tuxumsimon, uch bo‘lakli, yetilmagani qisqa tukli, pishgani deyarli tuksiz. May–iyun oylarida gullaydi, yetiladi[4].
Tarqatishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzbekiston endemigi [5] .
Surxondaryo viloyati: Ko‘hitang tizmasida — Bog‘lidara dovonida, Oqtosh qishlog‘i atrofida, Hisor tizmasida — Boysun yaqinidagi Kattaqamish qishlog‘i atroflarida uchratish mumkin. Turkmanistonda ham bu o‘simlik (Kelif atrofida) ko‘zga tashlanib turadi. Gipsli, ola jinslarda o‘sadi.
Muhofaza choralari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan [1] . Surxon davlat qo‘riqxonasi hududida turning bir qismi muhofazaga olingan
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „Молочай густоватый - Euphorbia densiuscula - Описание таксона - Плантариум“. 2014-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-sentyabr.
- ↑ 2,0 2,1 Euphorbia densiuscula Popov — The Plant List
- ↑ „Tropicos | Name - Euphorbia densiuscula Popov“. 2014-yil 17-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-sentyabr.
- ↑ „АЙРИШОХ СУТЛАМА“. 2022-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-oktyabr.
- ↑ World Checklist of Selected Plant Families: Royal Botanic Gardens, Kew