Atorvastatin

Atorvastatin (Atorvastatinum) - bu statinlar guruhidan uchinchi avlod bo;lib, lipidlarni kamaytiradigan dori vositasi hissoblanadi.

Qachonki, diyeta, jismoniy mashqlar va vazn yo'qotish kabi boshqa chora-tadbirlardan so'ng ham xolesterin miqdori yetarli darajada yaxshilanmasa, tavsiya etiladi^[1].

Farmakologik ta'siri

3-gidroksi-3-metilglutaril koenzim A ni mevalonik kislotaga aylantiruvchi HMG-CoA reduktazaning selektiv raqobatbardosh inhibitori boʻlib, bu sterollarning, shu jumladan xolesterinning kashshofi. Jigardagi triglitseridlar va xolesterin juda past zichlikdagi lipoproteinlar (VLDL) tarkibiga kiradi,ular plazmaga kiradi va periferik to'qimalarga o'tkaziladi. Past zichlikdagi lipoproteinlar (LDL) LDL retseptorlari bilan o'zaro ta'sirida VLDL dan hosil bo'ladi. HMG-CoA reduktazasini, jigarda xolesterin sintezini sekinlashtiradi va hujayra yuzasida "jigar" LDL retseptorlari sonini ko'paytirishi orqali plazmadagi xolesterin va lipoprotein darajasini pasaytiradi, bu esa LDL ning o'zlashtirilishi va katabolizmining kuchayishiga olib keladi. LDL shakllanishini pasaytiradi, LDL retseptorlari faolligining aniq va doimiy o'sishiga olib keladi. Gomozigotli oilaviy giperkolesterolemiya bilan og'rigan bemorlarda LDL darajasini pasaytiradi, bu odatda lipidlarni kamaytiradigan dorilarga javob bermaydi. Umumiy xolesterin darajasini 30-46% ga, LDL - 41-61% ga, apolipoprotein B - 34-50% ga va triglitseridlarni - 14-33% ga kamaytiradi; HDL-xolesterin va apolipoprotein Ani ko'payishiga olib keladi. Gomozigotali irsiy giperxolesterolemiyasi bo'lgan, boshqa lipidlarni kamaytiradigan dorilar bilan davolashga chidamli bemorlarda LDL darajasini dozaga bog'liq ravishda kamaytiradi. Ishemik asoratlar xavfini (shu jumladan miokard infarktidan o'limni rivojlanishini) 16% ga, miokard ishemiyasi belgilari bilan kechadigan angina uchun qayta kasalxonaga yotqizish xavfini 26% ga sezilarli darajada kamaytiradi. Kanserogen va mutagen ta'sirga ega emas. Terapevtik ta'sirga 2 haftadan so'ng erishiladi, terapiya boshlanganidan keyin 4 haftadan keyin maksimal darajaga yetadi va butun davolanish davrida saqlanib turadi.

Farmakokinetika

Absorbtsiyasi yuqori. TCmax - 1-2 soat, ayollarda Cmax 20% yuqori, AUC - 10% past; Alkogolli jigar sirrozi bilan og'rigan bemorlarda Cmax 16 baravar, AUC normadan 11 baravar yuqori. Oziq-ovqat, preparatning so'rilish tezligi va davomiyligini biroz pasaytiradi (mos ravishda 25% va 9% ga), ammo LDL xolesterinning kamayishi oziq-ovqatsiz atorvastatinga o'xshaydi. Kechqurun qo'llanganda atorvastatinning kontsentratsiyasi ertalabkiga qaraganda past (taxminan 30%). Preparatning so'rilish darajasi va dozasi o'rtasida chiziqli bog'liqlik mavjud. Bioavailability - 14%, HMG-CoA reduktazaga qarshi inhibitiv faollikning tizimli bioavailability - 30%ni tashkil etadi. Past tizimli bioavailability oshqozon-ichak trakti shilliq qavatida va jigar orqali "birinchi o'tish" paytida birinchi o'tish metabolizmiga bog'liqdir. O'rtacha tarqalish hajmi 381 l, plazma oqsillari bilan aloqasi 98% dan ortiq. U asosan jigarda CYP3A4, CYP3A5 va CYP3A7 sitoxromlari ta'sirida farmakologik faol metabolitlar (orto- va parahidroksillangan hosilalar, beta-oksidlanish mahsulotlari) hosil bo'lishi bilan metabollanadi. In vitro, orto- va paragidroksillangan metabolitlar HMG-CoA reduktazaga atorvastatin bilan taqqoslanadigan boʻlsa, inhibitiv ta'sir ko'rsatadi. Preparatning HMG-CoA reduktazaga qarshi inhibitiv ta'siri taxminan 70% ni aylanib yuruvchi metabolitlarning faolligi bilan belgilanadi va ularning mavjudligi sababli taxminan 20-30 soat davom etadi.

Gemodializ paytida plazma oqsillari bilan intensiv bog'langanligi sababli chiqarilmaydi. Jigarning alkogolli sirozi bo'lgan bemorlarda jigar yetishmovchiligida Cmax va AUC sezilarli darajada oshadi (mos ravishda 16 va 11 marta). Keksa yoshdagi (65 yoshdan katta) preparatning Cmax va AUC ko'rsatkichlari yosh bemorlarga qaraganda mos ravishda 40 va 30% ni tashkil qiladi (klinik ahamiyati yo'q). Ayollarda Cmax erkaklarnikiga qaraganda 20% yuqori va AUC 10% past (klinik ahamiyatga ega emas). Buyrak yetishmovchiligi preparatning plazmadagi kontsentratsiyasiga ta'sir qilmaydi.

Ko'rsatmalar

Birlamchi giperkolesterolemiya (geterozigotli oilaviy va nooilaviy giperkolesterolemiya IIa turi), kombinatsiyalangan (aralash) giperlipidemiya (IIb va III tip), disbetalipoproteinemiya (III tip) (dietaga qo'shimcha sifatida), oilaviy endogen IV gipertrigliseridemiya (dietaga chidamli) . Gomozigotli irsiy giperkolesterolemiya (lipidlarni kamaytiradigan terapiyaga qo'shimcha sifatida, shu jumladan LDL bilan tozalangan qonning avtogemotransfüzyonu). Yurak-qon tomir tizimining kasalliklari (shu jumladan yurak -qon tomir kasalliklarining klinik ko'rinishi bo'lmagan, ammo uning paydo bo'lishi uchun xavf omillari yuqori bo'lgan bemorlarda - 55 yoshdan oshgan yosh, nikotinga qaramlik, arterial gipertenziya, genetik moyillik), shu jumladan dislipidemiya fonida - ikkilamchi o'lim, miokard infarkti, insult, angina pektorisini qayta kasalxonaga yotqizish va revaskulyarizatsiya zaruratining umumiy xavfini kamaytirish uchun profilaktika.

Qarshi koʻrsatmalar

Preparatga yuqori sezuvchanlik, faol jigar kasalligi, kelib chiqishi noma'lum bo'lgan "jigar" transaminazalarining faolligi (3 martadan ko'proq), homiladorlik, laktatsiya, 18 yoshgacha bo'lgan bolalar (samaradorlik va xavfsizlik aniqlanmagan).

Ehtiyotkorlik bilan

Alkogolizm, jigar kasalligi.

Dozalash rejimi

Ichishga, ovqatdan qat'iy nazar, kunning istalgan vaqtida qabul qilish mumkin. Kattalar uchun koronar yurak kasalligining oldini olish uchun boshlang'ich doza kuniga 1 marta 10 mg ni tashkil qiladi. Dozani plazma lipid profili nazorati ostida kamida 2-4 haftalik interval bilan o'zgartirish kerak. Maksimal sutkalik doza 1 dozada 80 mg ni tashkil qiladi. Birlamchi giperxolesterolemiya va kombinatsiyalangan (aralash) giperlipidemiyada kuniga bir marta 10 mg buyuriladi. Ta'sir 2 hafta ichida paydo bo'ladi, maksimal ta'sir 4 hafta ichida kuzatiladi. Gomozigotali oilaviy giperxolesterolemiyada kuniga bir marta 80 mg buyuriladi (LDL ni 18-45% ga kamaytiradi). Terapiyani boshlashdan oldin bemorga standart gipoxolesterolemik parhez buyurilishi kerak, u davolanish paytida unga rioya qilishi kerak. Jigar yetishmovchiligida dozani kamaytirish kerak. Geterozigotali oilaviy giperxolesterolemiya bilan og'rigan 10 yoshdan 17 yoshgacha bo'lgan bolalar uchun (o'g'il bolalar va faqat hayz ko'rgan qizlar ushbu toifaga kiritilishi kerak) boshlang'ich dozasi kuniga 1 marta 10 mg ni tashkil qiladi. Dozani 4 hafta yoki undan ko'proq vaqtdan keyin oshirish kerak. Maksimal sutkalik doza 20 mg ni tashkil qiladi (20 mg dan yuqori dozalar o'rganilmagan).

Nojoʻya taʼsirlar

Ko'pincha (1% yoki undan ko'p): uyqusizlik, bosh og'rig'i, astenik sindrom ; ko'ngil aynishi, diareya, qorin og'rig'i, dispepsiya, meteorizm, ich qotishi ; mialgiya. Kamroq (1% dan kam):

Asab tizimidan: - darmonsizlik, bosh aylanishi, amneziya, paresteziya, periferik neyropatiya, gipoesteziya .
Ovqat hazm qilish tizimidan: qusish, anoreksiya, gepatit, pankreatit, xolestatik sariqlik .
Tayanch-harakat tizimidan: bel og'rig'i, mushaklarning kramplari, miyozit, miyopatiya, artralgiya, rabdomiyoliz .
Allergik reaksiyalar: ürtiker, qichishish, teri toshmasi, anafilaksi, bullyoz toshmalar, polimorf ekssudativ eritema (shu jumladan Stivens-Jonson sindromi), Lyell sindromi .
Gematopoetik organlar tomonidan: trombotsitopeniya .
Metabolizm tomondan: gipo- yoki giperglikemiya, sarum CPK faolligining oshishi.
Boshqalar: iktidarsizlik, periferik shish, vazn ortishi, ko'krak qafasidagi og'riqlar, ikkilamchi buyrak yetishmovchiligi, alopesiya, tinnitus, charchoq.

FDA

FDA statinlardan foydalanish bilan bog'liq jigar shikastlanishi kamdan-kam uchraydi, ammo paydo bo'lishi mumkinligini aniqladi.
Barcha statinlar va barcha yosh guruhlarida xotirani yo'qotish, unutuvchanlik va chalkashlik davrlari haqida hisobotlar qayd etilgan. Bunday tajribalar kamdan-kam uchraydi, ammo bemorlar ko'pincha fikrlashlarida "loyqalik" haqida xabar berishadi.
Statinlarni qo'llash bilan yuqori qon shakar va 2-toifa diabet xavfining ozgina oshishi haqida xabar berilgan.
Ba'zi dorilar statinlar bilan mushaklarning shikastlanishi (miyopatiya) xavfini oshiradigan yo'llar bilan o'zaro ta'sir qiladi, bu esa aniqlanmagan mushaklar kuchsizligi va og'rig'iga sabab bo'ladi.

Dozani oshirib yuborish

Davolash: o'ziga xos antidot yo'q, simptomatik davolash. Gemodializ samarasiz.

Maxsus ko'rsatmalar

Atorvastatin qon zardobida QITning oshishiga olib kelishi mumkin, bu retrosternal og'riqni paydo qiladi va differentsial tashxislashda hisobga olinishi kerak boʻladi. Shuni yodda tutish kerakki, QIT ning me'yorga nisbatan 10 baravar oshishi, mialgiya va mushaklarning kuchsizligi bilan birga, miopatiya bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Davolashni boshlashdan oldin, preparatni qabul qilish boshlanganidan 6 va 12 hafta o'tgach yoki dozani oshirgandan so'ng va butun foydalanish davrida (har 6 oyda) vaqti-vaqti bilan (transaminaza bilan kasallangan bemorlarning holatiga qarab) muntazam ravishda jigar funksiyasi ko'rsatkichlarini kuzatib borish kerak. "Jigar" transaminazalarining ko'payishi asosan preparatni qo'llashning dastlabki 3 oyida kuzatiladi. AST va ALT darajasi 3 baravardan ko'proq oshsa, preparatni qo'llashni to'xtatish yoki dozani kamaytirish tavsiya etiladi. Agar klinik alomatlar o'tkir miopatiya mavjudligini ko'rsatsa yoki rabdomioliz (og'ir infektsiyalar, past qon bosimi, jiddiy jarrohlik, travma, metabolik, endokrin yoki og'ir elektrolitlar) tufayli o'tkir buyrak yetishmovchiligining rivojlanishiga moyil bo'lgan omillar mavjud bo'lsa, atorvastatinni vaqtincha to'xtatish kerak. Bemorlarda mushaklarida tushunarsiz og'riq yoki zaiflik paydo bo'lsa, ayniqsa ular bezovtalik yoki isitma bilan birga bo'lsa, darhol shifokorga murojaat qilishlari kerakligi haqida ogohlantirilishi kerak. Atorvastatinni qo'llash fonida atonik fasiit rivojlanishi haqida xabarlar mavjud, ammo preparatni qabul qilish bilan bog'liqlik mumkin, ammo hali isbotlanmagan, etiologiyasi noma'lum. Reproduktiv yoshdagi ayollar kontratseptsiyaning ishonchli usullaridan foydalanishlari kerak. Xolesterin va xolesterindan sintez qilingan moddalar homila rivojlanishi uchun muhim bo'lganligi sababli, HMG-CoA reduktazasini inhibe qilishning mumkin bo'lgan xavfi homiladorlik paytida preparatni qo'llash foydasidan ustundir. Homiladorlikning birinchi trimestrida onalar lovastatinni (HMG-CoA reduktaza inhibitori) dekstroamfetamin bilan qo'llashda suyak deformatsiyasi, traxeo-qizilo'ngach oqmasi va anus atreziyasi bilan tug'ilish holatlari ma'lum. Terapiya paytida homiladorlik bo'lsa, preparatni darhol to'xtatish kerak va bemorni homila uchun potentsial xavf haqida ogohlantirish kerak. Preparatning inson ona sutiga kirib borishi to'g'risida ma'lumotlar yo'q, ammo kalamushlarda o'tkazilgan tajribalarda atorvastatin emizikli hayvonlarning ko'krak sutiga kirib borishi aniqlandi (ona sutidagi konsentratsiya preparatning 50% ga yetadi). 10 yoshdan 17 yoshgacha bo'lgan bolalarda (o'g'il bolalar va hayz ko'rgan o'smir qizlar) 6 oy davomida o'tkazilgan nazorat ostidagi klinik tadqikotlar geterozigotali oilaviy giperxolesterolemiya bilan o'g'il bolalarda o'sish va balog'atgayetgan qizlarda hayz davrining davomiyligiga ta'sir ko'rsatmadi. Oilaviy gomozigot giperxolesterolemiyasi bo'lgan 9 yoshdan katta 8 bolada preparatni kuniga 80 mg gacha dozada 1 yil davomida qo'llash bo'yicha nazoratsiz tadqiqotlarda nojo'ya reaksiyalar aniqlanmadi. Bolalarda (shu jumladan 10 yoshdan kichik) yaxshi nazorat qilingan tadqiqotlar o'tkazilmagan va 20 mg dan yuqori dozalarning xavfsizligi va samaradorligi aniqlanmagan.

O'zaro ta'siri

Siklosporin, fibratlar, eritromitsin, klaritromitsin, immunosupressiv, antifungal dorilar (azollar bilan bog'liq) va nikotinamidni bir vaqtda qo'llash bilan atorvastatinning plazmadagi kontsentratsiyasi (va miopatiya xavfi) ortadi. Antatsidlar konsentratsiyani 35% ga kamaytiradi (LDL xolesteringa ta'siri o'zgarmaydi). Atorvastatinni CYP3A4 sitoxromining inhibitörleri sifatida tanilgan proteaz inhibitörleri bilan bir vaqtda qo'llash plazmadagi atorvastatin kontsentratsiyasining oshishi bilan birga keladi (eritromitsin bilan bir vaqtda qo'llanilganda, atorvastatinning Cmax 40% ga oshadi). Digoksinni atorvastatin bilan birgalikda kuniga 80 mg dozada qo'llashda, digoksin kontsentratsiyasi taxminan 20% ga oshadi. Noretisteronni o'z ichiga olgan og'iz kontratseptivlarining konsentratsiyasini (kuniga 80 mg dozada atorvastatin bilan qo'llanganda) 30% va etinilestradiolni 20% ga oshiradi. Kolestipol bilan kombinatsiyaning lipidlarni pasaytiruvchi ta'siri, kolestipol bilan bir vaqtda qo'llanganda atorvastatin kontsentratsiyasining 25% ga pasayishiga qaramay, har bir gğdori uchun alohida ta'sirdan ustundir. Endogen steroid gormonlar (shu jumladan simetidin, ketokonazol, spironolakton) kontsentratsiyasini kamaytiradigan dorilar bilan bir vaqtda qo'llash endogen steroid gormonlarini kamaytirish xavfini oshiradi.

Manbalar

↑ „Atorvastatin“. The American Society of Health-System Pharmacists. 2015-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 10-yanvar.

Hujjatlar

Реестровая запись ФС-001940 : Аторвастатин кальция тригидрат // Государственный реестр лекарственных средств. — Минздрав РФ, 2019. — 29 августа.
Регистрационное удостоверение ЛП-004789 : Аторвастатин // Государственный реестр лекарственных средств. — Минздрав РФ, 2018. — 11 апреля.
Мишина, Е. А. Инструкция по медицинскому применению лекарственного препарата Аторвастатин : ЛП-004789-110418 / ООО «Пранафарм». — Министерство здравоохранения Российской Федерации, 2018. — 11 апреля. — 32 с.

Havolalar

Шевцев, Никита. Чем нас лечат: Аторис. Жить с болью или умереть молодыми? : Эффективен ли аторвастатин в борьбе с атеросклерозом // Индикатор. — 2019. — 8 февраля.

[drugs.com_Atorvastatin-1] „Atorvastatin“. The American Society of Health-System Pharmacists. 2015-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 10-yanvar.

[1]