Antioxiyadagi jang (613)
Antioxiya jangi 613 yilda Antioxiya (hozirgi Turkiya) tashqarisida, Eron-Vizantiya urushi (602-628) doirasida imperator Irakliy I boshchiligidagi Vizantiya qoʻshini bilan shohanshoh Xusrav II Parviz qomondonlari Shohin va Shahrbaroz qoʻmondonligi ostidagi Sosoniylarning Fors qoʻshini – oʻrtasida boʻlib oʻtgan. Fors qo'shini yangi bosib olingan Vizantiya hududini ushlab turishga muvaffaq bo'ldi. Bu g'alaba Sosoniylarning Shom va Onadoʻliga keyingi yurishiga yo'l ochdi. Sosoniylarning ushbu jangdagi g'alabasi ularga Eron-Vizantiya urushi (572-591) davrida Vizantiya tomonidan bosib olingan hududlarni saqlab qolish imkonini beradi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]610 yildan boshlab fors qomondonlari Shahrbaraz va Shohin qoʻmondonligida fors qoʻshini Mesopotamiya (hozirgi Iroq va Kurdiston) va Kavkazdagi Vizantiya nazoratidagi hududlarni bosib olishdi. Vizantiya imperiyasi bosqinchi forslarga koʻp qarshilik koʻrsata olmadi va Irakliy I oʻzi Sosoniylar imperiyasining Shahanshohi Xusrav II ga qarshi urushni davom ettirish uchun zarur mablagʻ va qoʻshinlarni toʻplashi uchun bir qator ichki tashabbuslarni amalga oshirishi uchun vaqt kerak edi. Keyingi yili oʻz muvaffaqiyatlarini davom ettirgan Fors qoʻshinlari Suriya va Sharqiy Onadoʻlini bosib olib, Antioxiya va Damashq kabi xristian shaharlarini egallab oldilar. Umumiy fikrlarga koʻra, Fors qoʻshini Vizantiya hududidan tashqariga, Markaziy Onadoʻliga, markaziy ravishda toʻplangan sharqiy Rim qoʻshiniga duch kelmasdan oldinga siljishi mumkin emas edi.
Sharqiy chegarada toʻsatdan hududni yoʻqotishiga javoban, Irakliy samarali qoʻshin tuzib, Antioxiyaga yurish qildi. Biroq, uning qarshi hujumi 613 yilda Antioxiya yaqinida keskin magʻlubiyatga uchradi. Muayyan jangda Rim pozitsiyalari butunlay qulab tushdi va Vizantiya armiyasining umumiy magʻlubiyati Sharbaraz va Shohinning oson gʻalabasiga olib keldi[1][2].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Foss, Clive (1975), „The Persians in Asia Minor and the End of Antiquity“, The English Historical Review, 90 (357): 721–747, doi:10.1093/ehr/XC.CCCLVII.721
- ↑ Mehta, Virasp (December 23, 2005), Causes of the Downfall of the Sassanian Empire, Palo Alto: vohuman.org