Abdulloh ibn al-Muborak
 | Ushbu sahifani Abdulloh ibn Muborak bilan birlashtirish taklif etiladi. (munozara) |
| Unvoni | Amir al-moʻminin fi al-hadis |
|---|---|
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi | 726 |
| Vafoti |
797 (yoshi 70–71) |
| Dini | Islom |
| Era | Islom oltin davri |
| Hudud | Xalifalik |
| Mazhab | Sunniy |
| Yurisprudensiya | Hanafiy |
Abdulloh ibn al-Muborak (118/726-797 hijriy/milodiy; arabcha: عبد الله بن المبارك)[1] Hishom ibn Abdulmalik davrida tugʻilgan. Abdulloh ibn Muborak oʻzining xotirasi va ilmga boʻlgan gʻayrati, hadis (muhaddis) toʻplashi va zohidligi bilan mashhur boʻlgan ilk taqvodor musulmon edi[2]. U amir al-moʻminin fi al-hadis unvoniga sazovor boʻlgan. Uning otasi Muborak Xurosonlik boʻlib, Hamadxon shahridagi Bani Xonala qabilasidan boʻlgan arab savdogarining mijozi (mavoli) boʻlgan, onasi esa xorazmlik ekani aytiladi[3]. Muborak keyinroq savdogarning qizi Hindga uylandi[3]. Aytishlaricha, Abdulloh ibn Muborak oʻz shahri Marvni tark etib, Hamadxonda yashab, Bagʻdodga tez-tez tashrif buyurgan hamda maʼzuralar qilgan[2]. Imom Ahmad Abdulloh ibn Muborak haqida quyidagicha fikr bildirgan: „ Ilm talab qilish uchun safarga undan ko‘ra ishtiyoqmandroq odam yo‘q“. Ustozlari orasida Sufyon Savriy va Abu Hanifa boʻlgan[4]. U „Kitob al-jihod“ nomli ilk musulmonlarning urush haqidagi hadis va so‘zlaridan iborat to‘plam va „Kitob az-zuhd va ar-raqo‘iq“ nomli zohidlik haqida kitob yozgan. U shuningdek, Tarsus va al-Masisa chegaralarida islom chegaralarini himoya qilish bilan mashhur boʻlgan (qarang. Rabot) va keyinchalik Horun ar-Rashid davrida 797-yilda Furot yaqinidagi Xitda vafot etgan[4][5].
Ishlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Samarali ijod qilgan yozuvchi sifatida taʼriflangan[6] Abdulloh ibn al-Muborakning asarlari asosan, yoʻqolgan boʻlib, ularga quyidagilar kiradi:
- Kitob al-Arbaʼin — آﺘبﺎ اﻷرﺑﻌﻴﻦ
- Kitob al-jihod — آﺘبﺎ اﻟﺠﻬدﺎ
- Kitob al-Isti’don — آﺘبﺎ اﻻﺳﺘﺌﺬنا
- Kitob al-Birr va as-Silah — آﺘبﺎ اﻟﺮﺒ واﻟﺼﺔﻠ (Taqvo, odob va rishtalarni saqlashning fazilatlari haqida kitob)
- Kitob at-Tarix — آﺘبﺎ اﻟﺘﺎرﻳﺦ (Tarix kitobi)
- Kitob al-Daqoʻiq fi ar-Raqoʻiq — آﺘبﺎ اﻟﺮﻗﺎﺋﻖ ﻲﻓ اﻟﺮﻗﺎﺋﻖ (Yurakni yumshatuvchi kitoblar)
- „Kitob Riqaʼ al-Fatova“ — آﺘبﺎ رﻗعﺎ اﻟﻔﺘﺎوى (Islomiy hukmlar kitobi)
- Kitob az-Zuhd va ar-Raqoʻiq — آﺘبﺎ اﻟﺰهﺪ واﻟﺮﻗﺎﻖﺋ
- Kitob al-Sunan fil-Fiqh -آﺘبﺎ اﻟﺴﻨﻦ ﻲﻓ اﻟﻔﻘﻪ
- Kitob al-Musnad — آﺘبﺎ اﻟﻤﺴﺪﻨ
- Kitob Tafsir al-Qur’on — آﺘبﺎ تفسير القرآن
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Ibn Hajr, Tahdhib al-Tahdhib (5/386).
- ↑ 2,0 2,1 Abu Nu'aym. Ḥilyat al-Awliyā’ — v. 11 p. 389-bet.
- ↑ 3,0 3,1 Abu Nu'aym. Ḥilyat al-Awliyā’ — v. 11 p. 390-bet.
- ↑ 4,0 4,1 Robson, J. Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Brill — Ibn al- Mubārak-bet.
- ↑ SALEM, FERYAL E.. ‘ABD ALLĀH B. AL-MUBĀRAK BETWEEN ḤADĪTH, JIHĀD, AND ZUHD: AN EXPRESSION OF EARLY SUNNI IDENTITY IN THE FORMATIVE PERIOD. University of Chicago: Dissertation, 2013.
- ↑ Alexander Knysh, Islamic Mysticism: A Short History, BRILL (2015), p. 21
